تشکیل زنجیره انسانی با هدف حفاظت از کشتی منتسب به دوره قاجار

گروهی از شهروندان تالش برای ساماندهی و جمع‌آوری زباله‌های بخشی از عرصه شناور تاریخی مغروقه تالش و تشکیل زنجیره انسانی با هدف حفاظت از کشتی تالش گرد هم آمدند تا ضرورت حفاظت از عرصه و حریم این کشتی تاریخی و ثبت ملی این اثر را به مسولان میراث فرهنگی و شهری گوشزد کنند.

شعار سال: با هماهنگی‌هایی که رضوان زینعلی از فعالان فرهنگی منطقه تالش انجام داد، عصر روز چهارشنبه ۱۴ فروردین ۹۸ جمعی از مردم تالش، با هدف سامان‌دهی و جمع‌آوری زباله‌های عرصه شناور مغروقه تالش بر ارزش این سازه تاریخی صحه گذاشته و اهمیت آن را به شهروندان تالش و گردشگرانی که از سازه باستانی بازدید می‌کنند، گوشزد کنند.

آنان با تشکیل زنجیره انسانی خواستار توجه مسئولین مربوطه به این سازه ارزشمند باستانی شدند. کشتی چوبی تالش در موقعیت "27 '57 °48 طول شرقی و "22 '51 °37 و در ارتفاع 13- از سطح دریای کاسپی قرار گرفته است. این اثر یک کشتی از الوارهای چوب‌های سوزنی برگان است که با طول تقریبی 28 متر و عرض تقریبی هفتمتر در ساحل کریم محله هشتپر(کرگانرود سابق) آرامیده است.

زمستان سال 92 اعلام شد که در بررسی‌های باستان‌شناختی که در روستای «قروق» در حدود پنج کیلومتری شرق شهر تالش و در کنار دلتای شمالی رودخانه کرگان‌رود انجام شد، یک کشتی تاریخی شناسایی شد که به‌نظر می‌رسد به دوره قاجار متعلق است.

این اثر سومین کشتی تاریخی بود که در سواحل دریای مازندران پیدا شد. چراکه به گفته باستان شناسان بین سال‌های 1379 تا 1382 اداره میراث فرهنگی استان‌های گیلان و مازندران گزارش‌هایی را مبنی بر وجود بقایایی از یک کشتی غرق‌شده یا به گل نشسته در سواحل دریای مازندران در روستای «زاغمرز» به فاصله یک کیلومتری جنوب غرب شبه‌جزیره میانکاله و یک کشتی غرق‌شده دیگر در ساحل امیرآباد لاهیجان ارائه کردند.

_{تصاویر کنده درخت در فاصله}_۱۰۰_{متری شناور کرگانرود(قروق) و
احتمال ساخت کشتی در همان جا و نیمه کار رها شدن آن به دلایل نامعلوم}

در سال ۱۳۹۲ پرونده ثبتی ملی این کشتی بنا به درخواست میراث فرهنگی استان گیلان از سوی رامین ادیبی که خود باستان‌شناس است، آماده شد و پس از آن به معاونت میراث فرهنگی در تهران رفت ؛ پرونده هنوز در جریان است اما هنوز پس از چند سال با وجود پیگیری‌های زیاد خبری از ثبت ملی آن نیست؟ً!

هرچند ثبت ملی هم در ایران ضمانتی بر نجات اثر تاریخی نیست، اما نوعی بازدارندگی با خود به همراه دارد و از آن مهم‌تر شناساندن ارزش و اهمیت میراث فرهنگی به مردم عادی و البته مسئولانی که از بدنه میراث نیستند.

از ویژگی‌های این کشتی که فرصت خوبی را برای مطالعه ساختار کشتی‌های این منطقه فراهم می‌سازد، استفاده از اتصالات فلزی و الوارهای چوبی متعلق به درختان سوزنی برگ، ملات ساروج و قیر برای عایق کردن آن از ورود آب است. همچنین با تطبیق مقایسه‌ای آن با کشتی‌هایی که از دیگر نقاط سواحل دریای کاسپی به‌دست آمده است، احتمالا این کشتی را باید یک کشتی مرتبط با دوره قاجار دانست.

این کشتی در حدود 500 متری بندر محلی کرگانرود قرار دارد که حاکی از آن است که در صورت انجام بررسی‌های باستان‌شناختی می‌توان، انتظار یافته شدن نمونه‌های دیگری هم از این کشتی‌ها داشت.

اجتماع کنندگان به دو دلیل عمده تخریبی کنار این سازه تاریخی گرد آمدند. این عوامل به دو دسته انسانی و طبیعی قابل تقسیم هستند. از مهم‌ترین عوامل انسانی تخریب این بنا می‌توان به دسترسی مستقیم و آزاد بازدید کنندگان به سازه مزبور اشاره کرد که موجب تخریب سازه را از طریق دست زدن، پا گذاشتن و تکیه کردن به اجزای آن فراهم می‌سازد؛ برای کنترل سریع این عامل باید در پیرامون آن حصاری مناسب تعبیه شود.

همچنین دیگر عامل انسانی خیلی مهم وجود جاده در یک متری سازه است که عبور وسایل نقلیه از مجاور آن صدمات جبران ناپذیری را به آن وارد می‌سازد. برای کنترل این عامل مخرب هم، این جاده باید سریعا بسته شود تا از فاصله خاصی نسبت به سازه دسترسی به کشتی از طریق پیاده برقرار شود. از مهم‌ترین عوامل طبیعی نیز می‌توان به نوسانات سطح دریای کاسپی و برخورد امواج آن به کشتی اشاره کرد که کنترل آن، ارائه راهکار از طریق متخصصان مربوط به این حوزه را می‌طلبد.

در ابتدای برنامه زباله‌های بستر حریم کشتی جمع‌آوری شد. سپس متخصصان و همچنین پژوهشگران فعال در عرصه فرهنگ دریایی به گفتگویی کوتاه با حاضران پرداختند.

ابتدا اسماعیل آقاجانی کارشناس ارشد باستانشناسی، در خصوص نحوه حضور بازدیدکنندگان در محوطه‌های باستانی مطالبی را بیان کرد و اصول حفاظتی که در این گونه مناطق باید رعایت شود را به حاضران گوشزد کرد.
او همچنین، در خصوص تاریخچه بهره‌برداری از محیط آب سواحل دریای کاسپی و تجارت دریایی توضیحاتی داد و مسائلی را هم درباره قدمت و مشخصات کشتی و اهمیت آن در مطالعات باستان شناسی و گردشگری برای حاضران بیان کرد.

در ادامه کورش شفقتی از فعالان فرهنگی منطقه، به منابعی که در آنها به استفاده تالشان از محیط دریا پرداخته شده است، اشاره کرد و به نقشی که این‌گونه آثار در جذب گردشگر می‌توانند ایفا کنند، پرداخت.

در انتها، حاضران با هدف حفاظت از این کشتی و جلوگیری از روند تخریب آن و همچنین گوشزد به مسئولان مربوطه در خصوص بی‌توجهی نسبت به از بین رفتن کشتی و بی مسئولیتی بازدید کنندگان در بازدید از کشتی، زنجیره‌ای انسانی تشکیل دادند تا از این طریق ضمن آگاهی بخشی به عموم در خصوص اهمیت آن، حلقه رابط این بنا در رساندن صدای تخریب آن به جامعه باشند.