شعار سال: يکي از بازرگانان مرتبط با بازار چين
دراينباره به «شرق» توضيح داد، با توجه به اينکه آمريکا در ارديبهشتماه تحريمهاي
جديدي را اعلام ميکند، روشهاي تجاري ايران با چين هم بايد متفاوت ميشود و همين
امر توقف 10روزهاي در تجارت با چين ايجاد خواهد کرد. البته برخي هم دليل اصلي
محدوديت تجاري ايران با چين را مربوط به FATF
ميدانند. يکي از بازرگانان ميگويد يکي از دلايلي که چين تعامل با ايران
را به شدت کاهش داد، مسئله رياست دورهاي چين بر FATF
است، چين بهدليل اين رياست، سختگيريهاي زيادي را حتي براي شهروندان
خود اعمال کرده است، چراکه تصميم دارد قوانين FATF
را در کشور خود بهطورکامل اجرا کند.
محدوديتهاي تجاري ايران و چين
وضعيت مراودات مالي چين با ايران با محدوديتهايي مواجه شده است و تجار
ايراني براي خريد ارز بهصورت يوان چين در بازار نيما با تذکر همراه شدهاند. نامهاي
از سوي برخي بانکها برحسب دستور بانک مرکزي به شعب، فرستاده شده و دستور داده شده
تا اطلاع ثانوي از خريد ارز يوان چين (بانکي/نيما) خودداري کنند. بر اين اساس
دستور داده شده با توجه به مشکلات پيشآمده در روابط کارگزاري «کنلونبانک» با
بانکهاي ايراني تا اطلاع ثانوي درخواست خريد يوان چين ثبت نشود. اين محدوديت شامل
تمامي تراکنشها خواهد بود و درباره تأمين وجوهي که قبلا صورت گرفته است، کارسازي
طبق رويه قبلي ادامه داشته و با توجه به مشکلات ايجادشده در روند ارسال وجوه تسريع
ميشود.
بانک کنلون چين، تنها بانک چيني بود که با ايران کار ميکرد. اين بانک
در واقع بهدليل مشکلاتي که پيدا کرده بود، با ديگر کشورها ارتباط برقرار نکرد و
فقط با ايرانيها کار ميکرد، ولي در چين چندين شعبه داشت. اين بانک براي ساماندهي
روابط بانکي ايران با چين در دوره تشديد تحريمها عليه ايران و با هدف دورزدن
تحريمها در دولت قبل ايجاد شد. سرمايه اوليه اين بانک از ارز فروش نفت ايران به
چين که در چين بلوکه شده تأمين شده است، اما همين بانک اکنون از تحريمهايي که
عليه ايران توسط آمريکا وضع شده، حمايت ميکند و به طرف ايراني اعلام ميکند اقلام
مورد تحريم را با کشور ما معامله نخواهد کرد.
جديدترين آمار منتشرشده از سوي گمرک چين نشان ميدهد مبادلات تجاري اين
کشور با ايران در دوماهه نخست سال جاري ميلادي افت 49 درصدي داشته و به 3.471 ميليارد دلار رسيده است. در ماههاي
ژانويه و فوريه سال ميلادي گذشته ارزش تجارت ايران و چين 6.8 ميليارد دلار اعلام
شده بود. صادرات چين به ايران در اين دوره و واردات از ايران کاهش داشته است. چين
در ماههاي ژانويه و فوريه امسال 2.32 ميليارد دلار کالا از ايران وارد کرده که
اين رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل افت قابل توجه 34 درصدي داشته است. واردات چين
از ايران در مدت مشابه سال قبل 3.515 ميليارد دلار اعلام شده بود.
صادرات چين به ايران در دو ماه نخست امسال نيز 65 درصد افت داشته و به 1.151 ميليارد دلار رسيده است، درحاليکه در
مدت مشابه سال قبل 3.285 ميليارد دلار کالاي چيني به کشور وارد شده بود.
يک دانشجوي دکتراي ايراني دراینباره به پايگاه خبري بازرگانان ايران
گفته است: درحالحاضر وضعيت مراودات مالي چين با ايران با محدودیتهای زيادي مواجه
شده که علت آن برآمده از نوع تعامل اقتصادي آمريکا با چين و مشکلات بين آمريکا با
ايران است.
علي قليزاده اظهار کرد: مشکلات بين ايران و چين از زماني جدي شد که
ايران در چين سفير نداشت تا پيگير مسائل اقتصادي و سياسي در آن کشور باشد. در اين دوران
اوضاع بهمراتب بدتر شد و زماني که سفير جديد منصوب شده بود، شرايط به وضع بحراني
رسيد؛ بااينحال از فوريه 2019 تعامل با ايران آغاز شد.
چرا تجارت چين و ايران محدود شد؟
دولت چين درحالحاضر در سه حوزه پتروشيمي، خودرويي و غذايي اجازه
فعاليت با ايران را ميدهد ولي در بقيه حوزهها محدوديت ايجاد کرده است. درحالحاضر دو مسئله براي اين محدوديتها مطرح شده
است؛ نخست اينکه جنگ تجاري چين و آمريکا بر اين مراودات تأثير گذاشت؛ چراکه آمريکا
همواره به چين فشار ميآورد که هرگونه مراوده مالي با ايران را قطع کند. در دورههاي
مختلف آمريکا به چين فشار وارد ميکرد که بايد ايران را تحريم کند و اگر چين
هرگونه ارتباط مالي با ايران برقرار ميکرد، بلافاصله آمريکا با چين براي توقف آن
همکاري تماس ميگرفت. برای نمونه وقتي که توتال از ايران رفت، چين اظهار تمايل به
همکاري با ايران کرد اما آمريکا به چين فشار زيادي وارد کرد و چين که بايد سريعا
به ايران پاسخ ميداد، هنوز جواب قطعي به ايران نداده است. نکته دومي که تعامل چين
با ايران را بهشدت کاهش داد، مسئله رياست دورهاي چين بر FATF
است. چين به دليل اين رياست، سختگيريهاي زيادي را حتي براي شهروندان
خود اعمال کرده است؛ چراکه تصميم دارد که قوانين FATF
را در کشور خود بهطور کامل اجرا کند. در سالهاي قبل برخي از بخشهاي
چين مانند هنگکنگ، بهشت پولشويي بود اما امروزه اينگونه نيست؛ هنگکنگ بهعنوان
يکي از سالمترين محلهاي سرمايهگذاري شناخته شده است. بنابراين
بر اساس اين دو رويداد، مراودات مالي ايرانيان در چين با مشکلاتي مواجه شده و سختگيريهاي
زيادي اعمال شده است.
قليزاده دراينباره توضيح داد: اين اتفاقات فعاليت ايرانيان در چين
را شديدا تحتالشعاع قرار داده است؛ بهگونهايکه اتاق بازرگاني شانگهاي اعلام
کرده است که فعاليت 40 درصد از شرکتهاي بازرگاني ايراني در چين و همچنين فعالیت
بازرگاني ايرانيان متوقف شده است و بازرگانان به کشورهايي که با ايران رابطه مناسبتري
دارند، مانند ترکيه و عمان مهاجرت کردهاند. در هفتههاي اخير دولت چين براي
شهروند ايراني عادي و غير از بازرگانان نيز سختگيريهاي زيادي اعمال کرده است.
حساب دانشجويان و شهروندان عادي را نيز مسدود کرده است و درحالحاضر هرگونه
فعاليت بانکي ايرانيان در چين با محدوديتهاي زيادي مواجه شده است. بانکهايی
مانند ABC، چاينا بانک و
ديگر بانکها بدون اينکه نامهاي به شهروندان ارائه کنند، فقط با يک پيام ساده اقدام
به مسدودکردن حسابها ميکنند.
اما يکي از بازرگانان مطلع از ارتباط تجاري ايران و چين توضيح داد: با
توجه به اينکه در ارديبهشت تحريمهای جديد آمريکا اعلام ميشود، ما بايد برنامه
جديدی بريزيم. ما بايد دقت کنيم کورهراههاي ارتباط تجاري در روزهاي تحريم را
مسدود نکنيم. اما ميتوان بهصراحت گفت و به بازرگانان اطمينان داد که چيز بدي
بدتر از گذشته اتفاق نميافتد. او ادامه داد: بعد از اقدام چين مبني بر اجراي سختگيرانه
توصيههاي FATF و همچنين تحريمهاي
جديدی که آمريکا در ارديبهشتماه وضع ميکند، ما مجبور ميشويم روشهاي تجاري خود
را تغيير دهيم و به همين دليل از آخر ماه آوريل يک توقف چندروزه ارتباط تجاري با
چين خواهيم داشت ولي هيچ نگرانيای وجود ندارد و ارتباط تجاري ايران با چين و
واردات از چين ادامه خواهد داشت.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 28 فروردین 98، شماره: 3405