شعار سال :همزمان با موعد آغاز فاز دوم تحریم‌های نفتی، آمریکا با ممانعت از فروش نفت ایران فشار تحریم‌ها را افزایش می‌دهد. در این شرایط تصویب طرح‌های توسعه صنایع پالایشگاهی آن‌هم با سرمایه‌گذاری مردمی می‌تواند برای همیشه این نقطه‌ضعف اقتصاد کشور را از میان بردارد
با خروج آمریکا از برجام، تحریم‌های تعدیل‌شده در حال بازگشت است. موج اول اعمال تحریم‌ها در مردادماه و موج دوم آن‌هم در آبان ماه که همراه با معافیت هشت کشور از تحریم واردات نفت ایران بود.
اکنون به گفته مقامات آمریکایی 11 می معافیت‌ها برداشته خواهد شد. عکس‌العمل دولت و مجلس تا به اینجا طبق روال سنوات گذشته مصاحبه‌های توخالی و نامه‌نگاری‌هایی با اعضای دیگر برجام بوده است. آخرین اقدام متقابل، نامه رئیس‌جمهور به 4+1 برای اعلام کاهش تعهدات ایران در برجام است.
با فرض اینکه ایران بعد از گذشت یک سال و خروج آمریکا از برجام به‌طور کامل از برجام خارج شود، بازهم در قدرت تقابل با تحریم تغییری ایجاد نمی‌شود. همان‌طور که اظهارات مقام فرانسوی نشان می‌دهد، با شروع روند خروج ایران از برجام، اروپا نیز تحریم‌های خود را باز می گرداند.
مطمئناً خروج از برجام نسبت به پوشیدن لباس سپاه توسط مجلس و یا تهدید به بستن تنگه هرمز عکس‌العملی مناسب‌تری است، اما در مقاوم‌سازی اقتصاد در برابر تحریم‌های بیشتر نقش قابل‌توجهی ندارد.

 توسعه صنایع پالایشی، راهکار اصولی مقابله با تحریم‌های نفتی
برای مقاوم کردن اقتصاد در برابر تکانه‌هایی که از طریق تحریم به اقتصاد کشور وارد می‌شود، باید ابتدا محورهای فشار یا نقاط ضعف اقتصاد کشور را درست شناسایی کرد. بعد از چهار دهه تحریم مطمئناً تمام صاحب‌نظران و یا هر فردی که کمی درزمینه‌ی تحریم مطلع باشد می‌دانند که جنگ اقتصادی دشمن بر پایه دو اصل استوار است.
اول سلطه آن بر تبادلات جهانی به‌وسیله دلار که امکان تحریم‌های بانکی و تجاری را به آن می‌دهد و دوم وابستگی اقتصاد ایران به خام فروشی نفت. از سلطه آمریکا بر تبادلات جهانی که بگذریم، ضعف اقتصاد جمهوری اسلامی ایران در وابستگی به نفت فصل اشتراک تمام منتقدان اقتصاد ایران است.
از مطالب فوق این برداشت می‌شود که ایران باید در این چهار دهه توجه خاصی به فرار از وابستگی به نفت داشته باشد. این در حالی است که آخرین پالایشگاه با خوراک نفت خام احداث‌شده توسط دولت به سال 76 و پالایشگاه بندرعباس برمی‌گردد.
هرچند پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس با خوراک میعانات گازی به همت قرارگاه خاتم تأسیس شد اما همان‌طور که اشاره شد خوراک آن میعانات گازی است نه نفت خام. درواقع بعد از آمدن بیژن زنگنه به‌عنوان وزیر نفت دیگر مردم شاهد توجه لازم به سیاست کاهش وابستگی به خام فروشی نبوده‌اند.
البته دو عامل دراین‌بین مانع رفع وابستگی به خام فروشی شده است: اولین عامل وابستگی درآمدهای دولت به خام فروشی نفت و دومین عامل اعتقاد به تأمین مالی پروژه‌های عظیم با استفاده از سرمایه‌گذاری‌های خارجی است.
با این تفاسیر می‌توان گفت تا زمانی که این تفکر بر دولت حاکم است، نمی‌توان از آن انتظار حرکت به‌سوی رفع وابستگی به خام‌فروشی نفت را داشت. بعد از ناامیدی برای حرکت مؤثر دولت در جهت توسعه صنعت پالایشگاهی، باید چشم به مجلس برای مقابله اساسی با تحریم‌های آمریکا داشت. البته مجلس هم تا به اینجا دست‌کمی از دولت نداشته است تا آنجا که گله‌مندی رهبر انقلاب در شروع سال 98 را به دنبال داشته است.
 

تامین مالی پروژه‌های پالایشی با جذب سرمایه‌های مردمی
هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی در 4 مهر 97 طرح «افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» را اعلام وصول کرد در ادامه این طرح موافقت کمیسیون‌های انرژی و برنامه بودجه را به دنبال داشت؛ اما بعد از تصویب این طرح در کمیسیون مذکور باوجود فشارهای آمریکا بعد از خروج آمریکا در یک سال گذشته بر فروش نفت کشور، همچنان شروع روند پایانی بررسی این طرح در صحن علنی مجلس به تعویق افتاده است. این تعویق موجب شده تا نائب رئیس فراکسیون ولایی مجلس در نامه‌ای به رئیس مجلس از مطرح نشدن این طرح در صحن علنی شکایت کند.
طرح مذکور با توجه به ویژگی‌هایی که درروند سرمایه‌گذاری دارد، کاملاً توانایی جایگزینی فاینانس خارجی را دارا است. در این طرح برای اینکه سرمایه مردمی لازم را در رقابت با دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری به خود اختصاص دهد، تنفس خوراک یک‌ساله در نظر گرفته‌شده است. با استفاده از تنفس خوراک وزارت نفت به پالایشگاه، سود سال اول پالایشگاه صرف پرداخت سود سرمایه‌گذاری‌های  مردمی می‌شود. این در حالی است که سرمایه‌گذاران این طرح هم‌زمان صاحب سهام در این طرح خواهند بود.
درواقع مردم در یک سال اول مقدار قابل‌توجهی از سرمایه اولیه خود را دریافت می‌کنند و در ادامه با استفاده از سهام خود از این سرمایه‌گذاری بهره می‌برند. منابع تنفس خوراک در نظر گرفته‌شده در یک سال اول نیز از طریق صندوق توسعه ملی تأمین می‌شود و در ادامه، طی 12 سال با سود 4 درصد بازپرداخت خواهد شد.

هدایت سرمایه‌های خرد و نیمه خرد مردمی برای توسعه صنایع پالایشی علاوه بر جذب نقدینگی سرگردان از بازارهای غیرمولد به مولد و خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی زمینه‌ی ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی را در صنایع پایین دستی نفت فراهم میکند.

شعار سال،بااندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری راه دانا،تاریخ انتشار: 23 اردیبهشت 1398،کدخبر:1485372،www.dana.ir