شعار سال: دیروز عباسعلی کدخدایی، از  نبود مواد قانونی در زمینه فریب مردم در تبلیغات انتخاباتی سخن گفته بود و این موضوع را به عنوان یکی از ضعف‌های قوانین انتخاباتی در ایران دانسته بود.

کدخدایی در توییتر نوشته بود: بوریس جانسون به دلیل دروغ‌گویی در تبلیغات انتخاباتی به دادگاه فراخوانده شده است. موضوعی که در قوانین انتخاباتی ایران به‌درستی در نظر گرفته نشده است و راه فریب مردم را بازگذاشته است.

اشاره سخنگوی شورای نگهبان به اظهارات بوریس جانسون در جریان برگزاری رفراندوم جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ است. در کیفرخواست اشاره شده که بوریس جانسون به طور مکرر افکار عمومی را درباره این که خروج از اتحادیه اروپا هفته ای ۳۵۰ میلیون پوند نفع دارد گمراه کرده است.

به گفته مارکوس بال (شاکی خصوصی)، جانسون به عنوان طرفدار خروج انگلیس از اتحادیه اروپا با این اقدام عملاً موجبات فریب مردم را فراهم کرده است. در تبلیغات سال ۲۰۱۶ در بریتانیا بارها به این سخنان جانسون استناد شده بود. قاضی پرونده خواستار آغاز روند قضایی رسیدگی به این پرونده شده است.

نکته جالب این است بعد از استعفای ترزا می، بوریس جانسون به عنوان یکی از گزینه های احتمالی منصب نخست وزیری انگلیس مطرح شده اما بعد از چنین اتفاقی آینده سیاسی وی در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.

بر اساس این اتفاق توییت سخنگوی شورای نگهبان منطقی است و باید گفت قوانین انتخاباتی در ایران از این لحاظ بسیار ضعیف هستند. در ایران بارها و بارها مشاهده شده که نامزدهای انتخابات شوراها، مجلس و یا ریاست جمهوری در طول ایام تبلیغات انتخاباتی با وعده‌های کذب و نادرست موجب فریب مردم شده و زمینه رای آوری خود را فراهم نموده است. مثلاً بسیار دیده شده فلان نامزد عنوان می‌کند اگر در انتخابات پیروز شود چند میلیون شغل ایجاد می‌کند، مشکلات و آسیب‌های اجتماعی را طی مدت کوتاهی بر طرف می‌کند، در روابط خارجی فلان اقدام را انجام می‌دهد یا در سطح خردتر و برای شوراها و مجلس محلی عملاً وعده بزرگ و خارج از محدوده امکانات و اختیارات داده می شود.

اما این نامزدها بعد از پایان انتخابات تمامی گفته‌های قبلی خود را فراموش می‌کنند و یا تحقق وعده‌های خود را به امروز و فردا حواله می‌دهند و عملاً تا پایان دوره تصدی آن کرسی و منصب اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد.

علاوه بر جرم انگاری وعده‌های دروغ، در بسیاری از کشورها که احزاب قوی و منسجمی دارند تلاش می‌شود تا وعده ها و تبلیغات نامزدها در چارچوب حزب و مبتنی بر واقعیات باشد؛ چرا که نوعی مسئولیت سیاسی و پاسخگویی به افکار عمومی برای کل حزب نیز بوجود می‌آورد. در غیر این صورت در دور بعدی انتخابات مردم به آن حزب اقبالی نشان نخواهند داد. اما در ایران بدلیل فرد محور بودن انتخابات، وعده‌های بزرگ و تبلیغات پوپولیستی برای رای آوری رواج بیشتری دارد. به این موارد می توان به تخریب رقیبان، پرونده سازی و ... نیز اشاره کرد.

برخی در این باره عنوان می‌کنند تقویت رسانه‌های آزاد تا حدود زیادی می‌تواند زمینه آشکارسازی و نقد وعده‌های دروغین چنین نامزدهایی را فراهم نماید؛ اما همیشه چنین اتفاقاتی رخ نمی دهد. به خصوص اینکه گاهاً برخی رسانه ها با جار و جنجال و تبلیغات فراوان خود به عاملی برای فریب مردم تبدیل می‌شوند. در واقع پیوندی بين ثروت، رسانه و قدرت بوجود می آید كه بطور سيستماتيك به فريب افكار عمومی مشغول می شوند. به همین دلیل است که باید شفافیت درباره منابع هزینه های انتخاباتی نامزدها و سقف مجاز نیز در قانون پیش بینی شود.

در سیاست‌های کلی انتخابات بر تعیین حدود و نوع هزینه‌ها و منابع مجاز و غیرمجاز انتخاباتی، شفاف‌سازی منابع و هزینه‌های انتخاباتی داوطلبان و ممنوعیت هرگونه تخریب، تهدید، تطمیع، فریب و وعده‌های خارج از اختیارات قانونی ... تاکید شده است.؛ البته هنوز این سیاست‌ها در قالب قوانین مدون نشده‌اند. اتفاقی که با توجه به فضای انتخاباتی در کشورمان ضرورت دارد هر چه سریعتر رخ دهد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی الف، تاریخ انتشار: 12 خرداد 1398، کدخبر: 3980311235 ، www.alef.ir