شعار سال: مدت زیادی به پایان دولت دوازدهم باقی نمانده اما مشکلات قدیمی اقتصاد ایران همچنان ادامه دارد و توفیق چندانی در حل کردن یا دستکم کاهش آن ها مشاهده نشده است. به اعتقاد بیژن عبدی، اقتصاددان، دولت دوازدهم در حوزه اقتصادی کاملا بی برنامه عمل می کند.

این اقتصاددان ، در مورد عملکرد دولت تدبیر و امید، اظهار کرد: مشکلات اقتصادی به دلیل بی‌برنامگی دولت است و همچنان شاهد این بی‌برنامه بودن هستیم؛ متاسفانه دولت با فرار به جلو حاضر به پذیرش اشتباه‌های خود و تاثیرات آن در کشور نیست و اعتقادی به اقتصاد داخلی و تولید ندارد.

وی افزود: اساس دولت تدبیر و امید نفی گذشته بود، موضوعی که رهبری هم بارها دولت را از این اقدام برحذر داشتند و گفتند همه چیز بد نبوده و خوب‌های آن را ادامه دهید و اگر ضعفی هم وجود دارد، برطرف کنید؛ منتها این دولت نگاه سیاسی، غضب و کینه نسبت به گذشته داشت و هر آنچه که انجام شده بود را تخریب کردند و جایگزینی هم برای آن نداشتند و تعیین نکردند.

عبدی با اشاره به حذف و احیای مجدد کارت سوخت گفت: دولت یازدهم کارت سوخت و سهیمه بندی بنزین را حذف کرد، اما سوال نکردند که چرا به سمت سهیمه بندی و استفاده از کارت سوخت رفتیم، در حالی که واقعیت این بود که روند افزایش مصرف این فرآورده زیاد شده و از سوی دیگر مصرف خودروهای تولیدی در کشور بالاتر از استاندار جهانی بود که برای کنترل روند مصرف و مبارزه با قاچاق آن سهمیه بندی و استفاده از کارت  سوخت اجرایی شد، اما با نگاه سیاسی و نفی گذشته آن را حذف کردند که دوباره تصمیم گرفتند آن را احیا کنند که این بازگشت اشتباه نیست و اقدام صحیحی است.

این کارشناس اقتصاد ادامه داد: یا اینکه برای واردات سامانه شبا ایجاد شده بود تا مشخصات کالاهای وارداتی ثبت شود و قابل رهگیری باشد، اما دولت تدبیر و امید در اولین اقدام این سامانه را حذف کرد و هیچ جایگزینی تعریف نکرد و امروز مشاهده می‌کنیم که حجم قاچاق کالا به کشور به صورت وحشتناک بالا رفته و اعداد ۱۲ یا ۱۵ میلیارد دلاری قاچاق کالا را عنوان می‌کنند که همه این‌ها ناشی از نفی گذشته بود.

وی با انتقاد از اینکه گفته می‌شود عرضه و تقاضا قیمت را تعیین می‌کند، گفت: کجای دنیا همه چیز را رها می‌کنند، پس نقش دولت چیست؟. نقدینگی در دولت نهم و دهم (۸ سال) ۴ برابر و در حدود ۴۵۰ هزار میلیارد و قیمت دلار ۱۰۰۰ تومانی، ۳۸۰۰ تومان تومان شد، اما در دولت فعلی حجم نقدینگی به بیش از ۱۸۰۰هزار میلیارد تومان رسید، و با این رشد نقدینگی باید انتظار داشت که قیمت‌ها افزایش یابد.

* مقایسه قیمت‌ها با کشورها همسایه ناعادلانه است/ پراید ۷میلیونی را ۵۰ میلیون تومان به مردم می‌دهند

عبدی در مورد اینکه زمانی آقای رئیس جمهور عنوان کرد کالاها در داخل کشور نسبت به کشورهای همسایه ارزان است و قاچاق می‌شود و با این تعبیر دنبال افزایش قیمت بودند، بیان کرد: اگر قیمت بنزین در داخل در مقایسه با نرخ فوب خلیج فارس (یک،سوم یا یک،پنجم) است، اما درآمد یک کارگر ایرانی هم یک دهم کارگر در کشورهای اطراف خلیج فارس است، کجای دنیا بدون توجه به درآمد و فقط براساس هزینه به مردم یک موضوع را تحمیل می‌کنند.

وی تصریح کرد: این مقایسه با کشورهای دیگر، غیر منطقی‌ترین و ناعادلانه‌ترین نگاهی است که دولت‌ در این چند سال به مردم ارائه کرده است؛ امروز خیلی از خانوارها زیر ۲میلیون تومان درآمد دارند و همه هزینه‌ها حتی در بخش بهداشت را خود مردم می‌پردارند. در کشور ما قیمت‌ها را متناسب با کارکردهای اقتصادی افزایش نمی‌دهند و می‌گویند وقتی هزینه تولید ۳۰ درصد افزایش یافته و باید قیمت‌ها دو برابر شود که هیچ منطقی در این خصوص وجود ندارد.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه باید انحصاری که باعث فساد می‌شود را شکست، اظهار کرد: امروز خودروسازان، خودروهایی با مصرف بالا و کیفیت پایین تولید می‌کنند که متاسفانه دلیل آن انحصار دولت در این صنعت و بازار است و همواره با این رانت، مردم را تحت فشار می‌گذارند مانند پراید که ۷میلیون تومان بود و امروز آن را با قیمت ۴۰ الی ۵۰ میلیون تومان به مردم می‌فروشند، در حالی که باید به این سوال پاسخ دهند که چه میزان از قیمت پراید به نرخ دلار و وارداتی وابسته است، اما در خصوص هیچ نظارتی بر قیمت یا کیفیت وجود ندارد.

عدد ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه از کجا آمد؟

عبدی با انتقاد از عدد ۹۰۰هزار میلیارد تومان یارانه پنهان و آشکار در بودجه، بیان کرد: این عددها از کجا می‌آورند که به نظرم صحیح نیست. اگر متوسط قیمت دلار را ۱۰هزار تومان در نظر بگیریم، یعنی ۹۰میلیارد دلار یارانه پرداخت می‌کنیم، در حالی که کل صادرات نفت و مشتقات آن در سال گذشته حدود ۴۰ الی ۵۰ میلیارد دلار بوده و این یعنی دو برابر فروش نفت، یارانه در جامعه توزیع شده است.

وی تصریح کرد: اگر میزان تولید نفت (صادرات و مصرف داخل) را حدود ۳میلیون بشکه در روز در نظر بگیرم و میزان ارزش آن در یک سال با قیمت نفت ۶۰ دلاری حدود ۶۴ میلیارد دلار است که اگر با قیمت ارز ۱۰هزار تومان در جامعه توزیع کنیم، برابر با ۶۴۰ هزار میلیارد تومان خواهد شد، پس این عدد ۹۰۰ هزار میلیارد تومان را از کجا می‌آورند؟؛ البته اینها همه را جدا حساب می‌کنند مثلا یارانه بنزین، گازوئیل و... این میزان است و این عددها را استخراج و اعلام می‌کنند.

این اقتصاددان در مورد اینکه توزیع یارانه عادلانه است یا نه گفت: وقتی به کالایی یارانه تعلق می‌گیرد، یعنی همه از آن استفاده و بهره‌مند می‌شوند، اگر گازوئیل ارزان باشد، هزینه تولید کالا هم ارزان‌تر خواهد شد، اما سوال این است که چگونه این یارانه را عالانه‌تر توزیع کنیم؛ ممکن است عده‌ای (ثروتمندان) مصرف مصرفانه داشه باشند و سهم بیشتری ببرند که باید برای این موضوع چاره اندیشید.

* چرا از کوپن الکترونیکی استفاده نمی‌کنیم؟

عبدی در مورد مقاومت دولت برای استفاده از کوپن جهت توزیع کالا با توجه اختصاص ۱۴میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی در قانون بودجه امسال، گفت: این موضوع را می‌کوبند و می‌گویند استفاده از کوپن یعنی برگشت به گذشته و یاد سال‌های جنگ می‌افتند، در حالی که در زمان جنگ به دلیل مشکلات به این سمت رفتیم و امروز هم در جنگ اقتصادی و تحریم هستیم که واردات با مشکل مواجه و انتقال ارز سخت است، چه ایرادی دارد به سمت سهمیه بندی و استفاده از کوپن برویم.

وی تاکید کرد: امروز دیگر نیاز به چاپ کوپن نیست و می‌توان از کارت الکترونیکی استفاده کرد؛ امروز خانوارها را می‌توان شناسایی کرد و براساس کارت ملی مبلغ و یا کالا اختصاص داده شود. دولت بهتر است به جای بحث‌های منفی، صوری، حاشیه‌ای و سیاسی به سمت اقدامات حرکت کند و هیچ منعی ندارد که از روش‌های گذشته که مثبت بوده، استفاده کنیم و اگر هم ایرادی وارد است، آن را رفع کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی الف، تاریخ انتشار: 17 تیر 1398، کدخبر: 3980416125 ، www.alef.ir