شعارسال : با مطالعه دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته سال­‌های ۱۳۹۵ الی ۱۳۹۸ گروه علوم انسانی، نکته مهمی در ظرفیت پذیرش رشته‌­ها و گرایش­‌های مختلف مؤسسات آموزش عالی دیده می‌­شود؛ چالشی که چندسالی ذهن برخی دانشجویان رشته روان‌شناسی را مشغول خود نموده است. طبق مطالعات به‌دست آمده از رشتۀ روان‌شناسی اسلامی، گرایش روان‌شناسی مثبت‌­گرا، سازمان سنجش  طی سال­‌های پی‌­در­پی فقط در دانشگاه پیام نور و غیرانتفاعی دانشجو پذیرش می‌کند. ناگفته نماند که این روند در دانشگاه آزاد اسلامی هم به چشم می­‌خورد. با توجه به تحلیل آماری از دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون کارشناسی ارشد علوم انسانی، به نظر می­‌رسد نه تنها سهمی برای پذیرش دانشجو در رشتۀ روان‌شناسی اسلامی گرایش روان‌شناسی مثبت­‌گرا در دانشگاه­‌های دولتی و دیگر موسسات آموزش عالی وجود ندارد، بلکه هر ساله ظرفیت پذیرش در موسسات پیام نور و غیرانتفاعی افزایش پیدا می­‌کند. دلیل این مسأله چه می­‌تواند باشد؟ آیا اساتید متخصص حوزه مربوطه به اندازه کافی در سطح کشور وجود دارند؟ مطابقت روان‌شناسی با مسائل دینی در مراکز آموزش عالی چقدر سهیم است؟ هر چند اساتید زیادی ابتدائاً حاضر به مصاحبه درمورد این چالش نبودند، اما جهت واکاوی این موضوع به سراغ چند تن از اساتید رشته روان‌شناسی سراسر کشور رفتیم تا دلایل این شکل پذیرش دانشجو را جویا شویم.

 

 

دکتر آشتیانی، رئیس اسبق کارگروه تحول در روان‌شناسی، اظهار کرد: تا جایی که اطلاع دارم رشتۀ روان‌شناسی اسلامی گرایش روان‌شناسی مثبت­‌گرا، مصوبۀ شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را ندارد و برنامه آن در کارگروه روان‌شناسی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مطرح نشده است. بلکه در شورای تحصیلات تکمیلی حوزه علمیه مورد تصویب قرار گرفته است.
ایشان در ادامه افزود: چند سال در برخی از موسسه‌­های وابسته به حوزه در این رشته دانشجو پذیرش شده است، و پس از آن برخی از واحد‌های دانشگاه پیام نور هم این گرایش را راه‌­اندازی کرده‌­اند.
رئیس اسبق کارگروه تحول در روان‌شناسی در ادامه گفت: محتوای رشته، تلفیقی از مباحث مربوط به رویکرد روان‌شناسی مثبت و روان‌شناسی اسلامی است؛ که در هر دو حوزه، منابع و کتاب درسی و اساتید متخصص برای تدریس دروس مربوطه یا وجود ندارد، یا بسیار کم است.
وی افزود: تلاش‌­هایی برای تدوین کتاب و آشنایی مدرسان برای تدریس دروس این رشته انجام شده است، ولی این تلاش‌­ها در حدی نیست که پاسخگوی نیاز دانشگاه­‌هایی باشد که این دوره را راه­‌اندازی کرده‌­اند.

 

 

دکتر مرعشی، عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز اظهار کرد: یک دلیل این چالش مقاومت اساتید غربگرای عضو گروه­‌های روان‌شناسی در دانشگاه‌های دیگر است، و همچنین اساتید متخصص در این موضوع در کل کشور بیست نفر هم نیستند، و با تشکیل یک شبکه، مشغول کار پژوهشی و آموزشی و ترویجی هستند.

 

 

همچنین دکتر حسینی، پزشک و متخصص کلینیک شمیم اعتماد، در این خصوص گفت: روان‌شناسی اسلامی، بررسی مسائل روان‌شناختی از منظر منابع دین اسلام است. از آنجا که تطبیق مفاهیم روان‌شناختی با آیات و روایات نیاز به تخصص دورشته­‌ای دارد، لذا به نظر می­‌رسد ایجاد چنین رشته­‌ای با روند کند و محتاطانه­‌ای صورت می‌گیرد. از طرفی هم بسیاری از اساتید معتقدند اصلاً تطبیق روان‌شناسی با منابع دینی کار درستی نیست، چون هرکدام با توجه به نوع جهان‌شناسی و ایدئولوژی خاص خود نظریه می‌­دهند.
ایشان در ادامه افزود: باتوجه به نظر اکثر اساتید که روان‌شناسی با مفاهیم دینی قابل انطباق نیست، تقاضای ایجاد چنین رشته­‌ای در دیگر مؤسسات داده نمی‌­شود.

 

با بررسی برنامۀ مصوب هفتصد و شصتمین جلسه شورای برنامه­‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورخ ۸۹/۳/۲۲، درمی‌یابیم که این گرایش از طرف گروه علوم حوزه‌ه­ای‌ دانشگاهی پیشنهاد شده بود، و با کثریت آراء به تصویب رسیده است. در این مصوبه طبق ماده ۸ برنامه آموزشی، دوره کارشناسی ارشد روان‌شناسی اسلامی گرایش روان‌شناسی مثبت‌­گرا، برای کلیۀ دانشگاه‌­ها و موسسات آموزش عالی کشور که مشخصات زیر را دارند، لازم­ الجرا است:
دانشگاه­‌ها و موسسات آموزش عالی که زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اداره می­‌شوند.
موسساتی که با اجازه رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و براساس قوانین تاسیس می­‌شوند و بنابراین تابع مصوبات شورای گسترش آموزش عالی هستند.
همچنین موسسات آموزش عالی دیگر که مطابق قوانین خاص تشکیل می‌­شوند و باید تابع ضوابط دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران باشند.

 

 

سیدحسینی، کارشناس علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در گفت‌­وگوی تلفنی اظهار کرد: رشته روان‌شناسی اسلامی گرایش مثبت­‌گرا مربوط به گروه­‌های حوزوی است، نباید فقط عنوان را نگاه کرد، بلکه محتوا خیلی مهم است. وقتی گروه حوزوی رشته را تصویب می‌کند بنابراین با توجه به ماهیت حوزوی باید در دانشگاه حوزوی تدریس شود.

مصوبه به مدت پنج سال قابل اجرا و بعد از آن نیاز به بازنگری دارد. در حالی که از سال ۱۳۸۹ تاکنون نه تنها هیچ‌گونه تغییری در روند پذیرش دانشجو در دانشگاه‌­های سراسری دیده نمی‌شود، بلکه لازم‌الاجرا بودن مصوبه فقط در دانشگاه­‌های پیام نور، غیرانتفاعی و آزاد اسلامی صدق می­‌کند و برای دیگر دانشگاه­ها بازنگری اتفاق نیفتاده است.
کارشناس علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه افزود: ماده ۸ برنامه آموزشی، برنامه عادی هست و روی جلد همه برنامه‌­ها وجود دارد. گرایش مثبت­‌گرا قابلیت اجرا در دانشگاه­‌های دولتی دارد. مدتی است که در حال بازنگری آن هستیم و به مراحل نهایی رسیده است. امیدواریم که هر چه زودتر تحقق یابد، و در دانشگاه­‌های دولتی پذیرش صورت گیرد.

 

با توجه به این‌که در حال حاضر دانشگاه­‌های پیام نور و آزاد در گرایش مثبت­‌گرا دانشجو پذیرش می­‌کنند، آیا این دانشگاه­‌ها محتوای حوزوی دارند؟ آیا فشاری بر دانشگاه‌­های دولتی برای عدم پذیرش وجود دارد؟ به نظر می­‌رسد محتوای گرایش مثبت‌­گرا یکی از دلایل این چالش باشد یا ممکن است اختلاف نظرات اساتید حوزه روان‌شناسی موجب این چالش شده باشد؟ آیا کمبود متخصص در این حوزه می‌­تواند دلیل بر عدم مقبولیت این رشته باشد؟ چرا متخصصان برجسته حوزه ذی­ربط حاضر به پاسخگویی نیستند؟ دلایل مقاومت اساتید غربگرا برای پذیرش گرایش مثبت­‌گرا چیست؟

شعارسال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو ، تاریخ انتشار 28 شهریور 98 ، کد خبر :791266 ، snn.ir