شعار سال:گردشگری غذایی یکی از انواع گردشگری است که می‌تواند نقش مهمی در جذب توریست‌ها داشته باشد. این نوع گردشگری به آداب و رسوم و فرهنگ هر کشوری مرتبط است و برای بازدیدکنندگانی که از سایر کشورهای جهان با فرهنگی متفاوت به این کشورها قدم می‌گذارند و آماده تجربه فرهنگ و رسوم و غذاهای آنان هستند، جذابیت دارد.

گردشگری غذا که طی سال‌های اخیر مورد اقبال در صنعت گردشگری جهان قرار گرفته است، به‌مرور به یکی از انواع گردشگری با هویتی مستقل تبدیل می‌شود؛ به این معنا که سفر با هدف تجربه طعم غذاهای بومی و محلی هر منطقه و کشور به یکی از اهداف رایج آن بدل شده است.

در عصر حاضر به‌تدریج گردشگران که گردش و سفر در تاریخ، ورزش، طبیعت و فرهنگ سایر ملل و اقوام را در سفرها تجربه کرده‌اند به‌دلیل میل انسان به تغییر به‌دنبال تجربه‌های جدید می‌روند و در این مسیر توجه به حس دلنشین خوردن غذاهای بومی، سنتی و محلی به یکی از تفریحات سالم و با استقبال و جذابیت بالای گردشگران بدل شده است، به‌گونه‌ای که تا پیش از این گردشگری غذایی را می‌‌شد به‌عنوان زیرمجموعه و مکمل سایر انواع گردشگری و صرفاً با هدف تجربه فرهنگ غذایی مردم میزبان شناخت، اما امروزه گردشگری غذایی در حال تبدیل شدن به یکی از انواع مستقل گردشگری و البته توأم با تخصص است.

تأثیر غذا، خوراک و نوشیدنی بر جذب گردشگر به‌گونه‌ای است که «غذا» یکی از نمادهای اصلی معرف و نشانه فرهنگ، سنت، خلق‌وخو و دیدگاه‌های زیستی مردمان هر جامعه است و درصورتی‌که هدف گردشگران را آشنایی با فرهنگ، سنت و سابقه تاریخی هر خطه بدانیم، غذاهای بومی و محلی در این زمینه یار و پیام‌رسان خوبی است.

گردشگری خوراک و نوشیدنی،food tourism یا food travel از مهم‌ترین اشکال گردشگری است که نقش مهمی در جذب گردشگر داخلی و البته خارجی دارد.

از دیدگاه متخصصان و صاحب‌نظران مردم‌شناس، فرهنگ غذا، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها جایگاهی خاص در آداب، رسوم، اخلاقیات و خلقیات انسان‌ها دارد. از این حیث غذا عنصری کلیدی در حوزه مردم‌شناسی، انسان‌شناسی و تمدنی است.

گردشگری غذا امروزه بازاری با گردش مالی بسیار بالا دارد؛ برای مثال میل و علاقه شدید به‌وجودآمده در انسان‌ها برای استفاده از غذای سالم و به‌تعبیری غذای حلال به‌حدی رشد یافته که دیگر طالبان غذای حلال را نمی‌توان صرفاً کشورهای اسلامی دانست؛ بنابراین ایران به‌واسطه فعالیت و ارائه خدمات به‌صورت حلال در نحوه ارائه خدمات و شیوه‌های پخت و تهیه غذا با رعایت اصول اسلامی، شایسته سهمی جدی و قابل‌توجه در بازار غذای حلال و البته جذب گردشگران غذایی و علاقه‌مند به تجربه غذاهای جدید است.

به‌یقین اطلاع‌رسانی و معرفی ظرفیت‌ها و تنوع غذایی موجود در کشورمان اهمیت به‌سزایی در معرفی هرچه‌بهتر و جذب گردشگران دارد و چون شیوه طبخ غذای ایران بعد از سبک پخت غذای چینی و رومی سومین سبک شناخته‌شده در جهان است، به‌خوبی می‌توان با معرفی این سبک به جهانیان نسبت به جذب گردشگران خارجی موفقیت شایسته‌ای کسب کرد.

خراسان رضوی و مشهدالرضا(ع) با میزبانی سالانه حدود ۳۵ میلیون گردشگر داخلی و خارجی و میزبانی بیش از یک‌سوم گردشگران خارجی ورودی به کشور از جایگاهی اثربخش و مهم برای معرفی، ظرفیت‌سازی و تقویت گردشگری غذایی و معرفی هرچه بیش‌تر و بهتر خوراک و غذای ایرانی برخوردار است.

ثبت ملی دو غذای شله مشهدی و شیشلیک شاندیز در فهرست آثار معنوی کشور نشانگر قدمت و تاریخچه طولانی پخت غذاهایی از این دست در خطه خراسان رضوی است.

شله مشهدی، شیشلیک، کباب، دیزی سنگی، دیگچه، کوکوی شیرین، چنگالی، هلیم نیشابوری، هلیم قوچانی، هلیم مشهدی، انواع آش، کباب دنده، چلوماهیچه و چلوگوشت از دیگر غذاهایی است که در خطه خراسان بسیار شناخته‌شده است.

کم‌تر گردشگر و مسافری است که به مشهد آمده باشد و به مناطق گردشگری طرقبه و شاندیز نرفته و تجربه خوردن غذاهایی مانند شیشلیک، جوجه، کباب دنده، چلوماهیچه و چلوگوشت را نداشته باشد.

تنوع غذایی بسیار فراوان در ایران و به‌تبع آن خطه خراسان که برگرفته از ویژگی‌های طبیعی، آب‌وهوایی و فرهنگی هر منطقه است، ظرفیت بسیاری برای جذب گردشگر غذا ایجاد کرده.

برگزاری جشنواره های غذایی و برپایی تورهای غذا برای آموزش پخت غذاهای محلی و افزایش گردشگرانی که به‌دنبال تنوع غذایی در محیط‌های سنتی هستند، به ایجاد گردشگری غذا منجر شده که توسعه و گسترش آن در سالیان اخیر به‌شدت مورد توجه بوده است.

جذابیت و محبوبیت غذا برای گردشگران

رئیس اتحادیه صنف رستوران، چلوکباب، آشپزخانه، کباب و هلیم مشهد به ایرنا گفت: گردشگری غذا ظرفیتی جذاب و غنی در خطه خراسان و محبوب گردشگران خارجی و داخلی محسوب می‌شود.

حسن امیریان افزود: بیش‌تر مهمانان خارجی رستوران‌های کلان‌شهر مشهد را گردشگرانی از کشورهای خلیج‌فارس به‌خصوص کشور عراق تشکیل می‌دهند؛ به‌طوری‌که از ۱۰۰ درصد گردشگران خارجی حدود ۷۰ درصد از عراق و بقیه از کشورهایی مانند عمان، کویت و قطر هستند.

وی اضافه کرد: سه غذای موردتوجه و سفارش گردشگران خارجی به‌ترتیب شیشلیک، چلوگوشت و ماهیچه است که بسیار در بین این گردشگران پرطرفدار است.

رئیس اتحادیه صنف رستوران، چلوکباب، آشپزخانه، کباب و حلیم مشهد گفت: درحال‌حاضر بهترین تفریح مردم غذاخوردن و رفتن به رستوران‌هاست و به‌رغم همه فشارهای اقتصادی هنوز هم مردم به گردشگری غذا توجه ویژه‌ای دارند.

امیریان بیش‌ترین غذاهای موردتوجه مردم ایران و سفارش آنان را به‌ترتیب قورمه‌سبزی، قیمه و چلوکباب اعلام کرد و افزود: البته توجه به غذاهایی مانند شیشلیک و ماهیچه نیز از سوی ایرانیان وجود دارد، اما غذاهای سنتی مانند چلوکباب و قیمه طرفدار بیش‌تری دارد.

وی با اشاره به فعالیت ۸۵۰ واحد رستورانی مجاز در کلان‌شهر مشهد که زیر پوشش این اتحادیه هستند، ادامه داد: علاوه‌براین، ۲۵۰ واحد دیگر که تمامی مراحل فعالیت خود را طی کرده‌ و استعلامات را هم گرفته‌اند هم اکنون معطل دریافت مجوز بهداشت و پارکینگ هستند.

او اضافه کرد: به‌صورت میانگین هریک از ۸۵۰ واحد دارای پروانه فعالیت زیر پوشش روزانه ۱۰۰ مشتری دارند که رقم خوب و قابل‌قبولی محسوب می‌شود.

غفلت از معرفی سنت غذایی برای نسل جوان

رئیس اتحادیه صنف رستوران، چلوکباب، آشپزخانه، کباب و هلیم مشهد با اشاره به اهمیت و جایگاه غذاهای سنتی و بومی در طب سنتی و سلامت انسان‌ها افزود: متأسفانه نسل جوان و نوجوان بیش‌تر به‌سمت استفاده از انواع غذاهای فست‌فود و سریع‌پز گرایش دارند و نزدیکی و آشنایی کم‌تری با فواید و مزایای غذاهای سنتی ایرانی دارند.

امیریان گفت: لازم است با فرهنگ‌سازی و آموزش ساخت غذاهای سنتی و بومی به نسل جوان علاوه‌بر معرفی فرهنگ و هویت ایرانی، توجه آنان را به جنبه سلامتی و تغذیه‌ای این غذاها نیز جلب و هدایت کرد.

وی ادامه داد: جوانان می‌توانند با نظاره جذابیت و محبوبیت غذاهای ایرانی در بین گردشگران خارجی از شدت لذیذ بودن این غذاها و اهمیت آن‌ها برای گردشگران خارجی مطلع شوند.

او با اشاره به این‌که غذاهای ایرانی به‌شدت محبوب گردشگران خارجی است، اضافه کرد: کشور ایران از خاویار به‌عنوان بهترین منبع غذایی در جهان برخوردار است و در کنار آن مشهد نیز با توجه به کیفیت غذاهایی که دارد، در حقیقت دارنده بهترین غذاهای غرب آسیا و مورد توجه و محبوبیت گردشگران خارجی است.

غذاها نمادهای فرهنگی جامعه‌اند

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز در این زمینه معتقد است که غذاها نمادهای فرهنگی جامعه هستند و می‌توان از طریق بسط و ترویج آن‌ها به‌نوعی فرهنگ را نیز انتقال داد.

ابوالفضل مکرمی‌فر با اشاره به ظرفیت‌های زیاد خراسان رضوی برای جذب گردشگر در حوزه غذاهای بومی و محلی گفت: تنوع اقلیمی و قومی در ایران باعث شده تا غذاهای ایرانی نیز دارای تنوع زیادی باشد و به‌تبع آن در این استان نیز شاهد تنوع و تعدد فراوانی در غذاها و نیز تفاوت‌های مثبت در شیوه‌های پخت هستیم.

وی ادامه داد: درحال‌حاضر گردشگری غذا به‌نوعی مکمل دیگر انواع گردشگری‌هاست و معروف‌ترین غذاهای ایران شامل چلوکباب، قورمه‌سبزی، فسنجان، دیزی سنگی، زرشک‌پلو با مرغ، لوبیاپلو، خورشت قیمه، آش رشته و شیشلیک است که بخش عمده این غذاها در خراسان رضوی یافت می‌شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی با بیان این‌که چلوکباب ازجمله غذاهای تاریخی و قدیمی است، افزود: شیشلیک شاندیز و شله مشهد نیز دو غذای ثبت‌شده در فهرست میراث‌فرهنگی کشور است که هر دو متعلق به استان خراسان رضوی است.

مکرمی‌فر با بیان این‌که ظرفیت‌های زیاد در فرهنگ غذایی و پخت‌وپز در خراسان رضوی می‌تواند برای توسعه گردشگری و افزایش مدت ماندگاری گردشگران نقش موثری داشته باشد، ادامه داد: بسیاری از غذاهای بومی استان در عرصه ملی و بین‌المللی شناخته شده‌اند که از آن جمله می‌توان به شله مشهدی و شیشلیک شاندیز اشاره کرد.

وی تأکید کرد: گردشگری غذا فرصت و ظرفیتی نو در عرصه گردشگری است که می‌توان با پر رنگ کردن آن در کنار سایر جذابیت‌های موجود، شمار بیش‌تری از گردشگران را جذب کرد.

شاندیز شهر شیشلیک

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان بینالود نیز گفت: گردشگرانی که به مشهد می‌آیند به این شهرستان که به‌نام طرقبه‌ـ‌شاندیز شهرت دارد و جاذبه‌های غذایی آن توجه ویژه‌ای دارند و اهمیت غذایی شاندیز برای آن‌ها به حدی است که شهر شاندیز توسط گردشگران داخلی و خارجی بیش‌تر به‌نام شهر شیشلیک شناخته می‌شود.

علی‌اکبر احمدزاده افزود: این غذا با قدمتی بیش از ۵۰ سال و با معرفی مناسب در کشور و عرصه بین‌المللی غذای اصلی مورد تقاضای گردشگران است که در سال ۱۳۹۵ در فهرست معنوی به‌نام شهر شاندیز ثبت ملی شد.

وی ادامه داد: در کنار شیشلیک شاندیز، در شهر طرقبه نیز دیزی سنگی، جوجه‌کباب، کباب‌لقمه، ماهیچه و چلوگوشت غذای اصلی مورد اقبال گردشگران است؛ همچنین خوراکی‌هایی مانند بستنی، سمنو و خشکبار طرقبه نیز در میان گردشگران تقاضای بسیاری دارد

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه،تاریخ انتشار:28دی1398،کد خبر:80405،sabzineh.org