شعار سال: از لحظهای که خبرهای جدیتری درباره قطع همکاری برندهای الجی و سامسونگ با ایران، در رسانهها و فضای مجازی دستبهدست میشود، نگاههای زیادی به سمت بازار لوازم خانگی گره خورده است؛ «چه بر سر قیمتها میآید؟»، «نکند این بازار درگیر احتکار شود»، «فضا برای جولان دوباره اجناس تقلبی مهیا شد» و...
حرفها و تحلیلهای درگوشی درباره این قطع همکاری، خیلی از متقاضیان لوازم خانگی را آشفته کرده و حالا هر روز حاشیههای تازهای از تنور بیرون میآید. ماجرا از دومین ماه امسال آغاز شد. آنروزها خبری در زمینه خروج برخی از برندهای لوازم خانگی کرهای از ایران در تارنمای رسانهها قرار گرفت که خیلی زود توسط یکی از مسئولان این شرکت تکذیب شد. بعد از چند روز مدیر کل صنایع فلزی و لوازم خانگی وزارت صمت اعلام کرد که خطوط تولید شرکتهای سامسونگ و الجی در ایران فعال است و این دو شرکت برنامهای برای خروج ندارند. با رد این شایعات روزهای آرامی در بازار لوازم خانگی در جریان بود و قیمت این اجناس دیگر تحت تاثیر ارز بالا نمیرفت. تنها اتفاق خبرسازی که مثل سالهای گذشته به گوش میرسید، بالا رفتن آمار اجناس تقلبی و قاچاق بود که بسیاری از افرادی را که به دنبال تهیه کالاهای اصل و با کیفیت بودند را نگران کرده بود. آگاهان اقتصادی پر شدن اجناس تقلبی و قاچاق را ناشی از اعمال ممنوعیت بر واردات تلقی میکردند و در این زمینه مدام به انجمن لوازم خانگی کشور هشدار میدادند. 9 ماه با این خبرها گذشت و حالا اتفاقات دیگری در این بازار در حال رقم خوردن است، به صورتی که بسیاری از فروشگاههای سطح شهر اینبار تابلوی کرهایها را پایین میکشند تا به گفته خودشان برندهای سام و جیپلاس را جایگزین الجی و سامسونگ، کنند. هنوز توضیح خاصی درباره جزئیات این جایگزینی از سوی مسئولان بازار به مردم ارائه نشده و این چنین بازار تحلیلها در فضای مجازی داغتر شده. البته چند روز بعد از اینکه خبر خروج این برندهای کرهای از بازار لوازم خانگی در رسانهها سروصدا کرد، شرکت سامسونگ در بیانیهای اعلام کرد که همچنان به ارائه خدمات پس از فروش در ایران ادامه میدهد؛ «سیاست ما مبتنی بر حفظ حضور در بازار ایران در سالهای اخیر با وجود همه تحولات، تغییر نکرده است، با وجود همه مشکلات، سامسونگ رسما اعلام میکند که تعهد خود برای پشتیبانی و ارائه خدمات پس از فروش به محصولات سامسونگ در بازار ایران را به صورت کامل ادامه خواهد داد و در نتیجه کاربران محصولات این شرکت هیچ نگرانی در زمینه پشتیبانی و تامین قطعات در آینده نخواهند داشت». چند روز بعد از این خبرها بود که عباس عراقچی، معاون امور سیاسی وزارت امور خارجه، در واکنش به خروج شرکتهای کرهای از بازار ایران به رسانهها گفت: «همواره اولویت با تولیدکنندگان داخلی شرکتهای داخلی و با کارآفرینان داخلی هست و اگر نیاز باشد با شرکتهای خارجی مراودهای صورت بگیرد، باز حتما شرکتهایی که در این شرایط در ایران باقی ماندند اولویت خواهند داشت. اما کمپانیها و شرکتهایی که ایران را ترک خواهند کرد در آینده اقتصاد ایران در اولویت قرار نخواهند داشت».
کیفیت و کمیت متاثر از نظام عرضه و تقاضا است
این روزها خروج دو شرکت الجی و سامسونگ که متعلق به کره جنوبی بود از بازار لوازم خانگی بر سر زبانها افتاده است و آن طور که گفته میشود این دو شرکت فعال در بازارهای لوازم خانگی، درپی تحریمهای آمریکا به کار خود در ایران پایان دادند. حال باید دید که توقف فعالیت این دو شرکت چه تبعاتی را میتواند برای بازارهای داخلی به دنبال داشته باشد؟
البته در این میان باید اشاره کرد این اولین بار نیست که شرکتهای خارجی از ترس قرار گرفتن در لیست تحریمهای ثانویه آمریکا از ادامه فعالیت در بازارهای ایران خودداری کردهاند. اکنون هم قرعه به نام دو شرکت الجی و سامسونگ که در تولید و واردات لوازم خانگی در ایران نقش بسیار پررنگی داشتهاند افتاده است. حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی در گفتوگو با ایسنا با بیان اینکه شرکتهای کرهای نزدیک به دو سال است که به تبعیت از تحریمهای آمریکا شرکتهای ایرانی را تحریم کردهاند، گفت: «در این مدت شرکتهای کرهای مواد اولیه، قطعات و اجازه استفاده از لایسنس برند را به شرکتهایی که بر اساس قرارداد با شرکتهای کرهای الجی و سامسونگ در بخش لوازم خانگی سرمایهگذاری کرده بودند، ندادند. طی دو سال اخیر محصولات شرکتهای کرهای وارد نشده و تولیدکنندگان ایرانی که با برند آنها کار میکردند هم تولید نداشتند».
اما پایینآمدن تابلوی این دو شرکت بزرگ از فروشگاههای لوازم خانگی چه تاثیری را بر بازار میگذارد؟ این پرسش در حالی مطرح میشود که ابهامی بزرگتر در روند بازار وجود دارد و آن هم این است که آیا تولیدکنندگان داخلی توانایی پر کردن خلأ به وجود آمده در بازار را خواهند داشت یا خیر؟ محمدرضا نجفی، عضو کمیسیون صنایع و معادن، درباره تاثیر خروج این شرکتها بر بازار لوازم خانگی گفت: «کمیت و کیفیت هر بازاری متاثر از نظام عرضه و تقاضا است. اگر تولید در مقیاس قابل توجهی به هر دلیل کاهش یابد بازار در سمت عرضه با مشکل مواجه میشود. سرمایهگذاریهای مولد خارجی در کشور، موجب حرکت چرخههای تولیدی، افزایش تولید، افزایش درامد ناخالص ملی، انتقال دانش و تکنولوژی توسعه روابط بینالمللی و امنیت، از طریق تعاملات اقتصادی و ایجاد اشتغال و افزایش سرانه تولید در کشور خواهد بود و بدیهی است خروج این شرکتهای سرمایهگذار و تولید کننده دارای بازار و تکنولوژی موجب خسارت و باخت طرفینی است».
دولت و مجلس به دنبال کاهش تنشها
این عضو کمیسیون صنایع و معادن در ادامه صحبتهای خود گفت: «خواست ما توقف این تولیدات و رفتن این سرمایهگذاران از کشور نیست و دولت و مجلس همواره به دنبال آن بودهاند تا با مدیریت و کاهش تنشهای بینالمللی محدودیتهای ایجاد شده برای تولید و تجارت را از بین ببرند». نجفی در ادامه تأکید کرد: « از سوی دیگر در کشور ما ظرفیتهای جذب نشده تولیدی بالایی وجود دارد که در صورت افزایش بهرهوری میتواند بخشی از کاهش تولید و افت عرضه را جبران کند و از این جهت فضا برای بهبود کارایی و راندمان عملکرد سایر تولید کنندگان فراهم میشود البته به شرطی که ارتقای کیفیت، بالا بردن تیراژ تولید و کاهش قیمت تمام شده و فروش را نهادینه کنند».
دولت باید از تولیدکننده داخلی حمایت کند
نجفی معتقد است: «دولت بایستی چند کار مهم را به سامان برساند تا بتواند از تولیدکنندهها در زمینه ارتقای کیفیت، بالا بردن تیراژ وکاهش قیمت حمایت کند، اول اینکه دولت باید اقدامات لازم را برای رفع تنشهای بینالمللی و تحریمها در دستور کار خود قرار دهد و دوم اینکه باید با تمهید شرایط مدیریت راهبردی و استراتژیکی بر حوزه اقتصاد، صنعت و تجارت حاکم کند تا بهرهوری و شرایط کسب و کار رونق بیشتری پیدا کند. همچنین دولت باید در زمینه رفع فساد و کاهش تصدیگری و انحصارات اقتصادی گامهای مهمی را بردارد». خبر خروج شرکتهای کرهای از بازار ایران اگرچه به اندازه سه سال و چند ماه پیش، که خط تولید برخی از محصولات سامسونگ در داخل کشور افتتاح شد، در رسانهها سر و صدا نکرده و تقریبا بسیاری از مسئولان با نگاه مثبتی درباره این موضوع اظهارنظر میکنند، اما به گفته بسیاری از فعالان بازار این خروج میتواند زمینه را برای برخی از اتفاقات ناخوش در بازار لوازم خانگی مهیا کند. برخی از فعالان بازار بر این باورند که خروج این شرکتها از ایران به معنای گسترش قاچاق لوازم خانگی و افزایش اجناس تقلبی و بنجل در داخل کشور است. علی، یکی از فروشندگان لوازم خانگی در سهراه امین حضور است، درباره تاثیر خروج برندهای کرهای از ایران به «همدلی»، گفت: «با خروج الجی و سامسونگ حالا ما میمانیم و گسترش قاچاق لوازم خانگی و جنسهای بنجل تولید داخلی که عملا همان مونتاژ محصولات درجه چندم چینی است با روکش تولید داخلی. انحصار هر صنعتی را در بلندمدت به ویرانی میکشاند و صنعت خودرو شاهد این ماجراست و حالا نوبت صنعت لوازم خانگی است».
بازار واکنشهای مردمی هم در این زمینه داغ است و هر کسی به زبان نیش و کنایه نظر خود را درباره این خروج بیان کرده است. در مجموع آنطور که از اظهارنظرهای کارشناسان و اعضای کمیسیون صنایع و معادن برمیآید، خروج شرکتهای خارجی از بازار داخلی به معنای فرصتی دوباره برای فعالیت برندهای داخلی است. چرا که طی سالهای گذشته بسیاری از شرکتهای داخلی از قبیل ارج به دلیل فضای رقابتی و وجود کالاهای خارجی فرصت حضور در بازار کشور را از دست دادند که شاید با رفتن این برندها، فضا برای تولیدات داخلی مهیا تر شود. اما نباید فراموش کرد که بازار خودروی کشور نیز تحت تاثیر چنین اظهاراتی حالا سالهاست که درگیر انحصار شده و به دلیل بالا بودن تعرفه خودروهای خارجی و قیمت بالای اتومبیلهای خارجی در ایران، هر محصولی که از این شرکتها به بازار عرضه شود، توسط مشتری خریدار دارد، اما خیلی مواقع این انحصار به قیمت جان مشتری تمام شده، که در این صورت باید از دولت خواست تا اجازه ندهد از این دست انحصارها وارد فضای لوازم خانگی شود و محصولات ایرانی با دانش و تکنولوژی روز دنیا به دست مشتری برسد.
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همدلی،تاریخ انتشار:29بهمن1398،کد خبر: 1050،www.hamdelidaily.ir