شعارسال:بدهی ۴ میلیارد یورویی بابک زنجانی به وزارت نفت یکی از مهم‌ترین بخش‌های پرونده قطور فساد اقتصادی اوست.  این گزارش تحقیقی به این مسئله پرداخته است که این فساد چگونه نهاد‌های مختلفی را درگیر کرده و در هزارتوی بغرنج این معادله چگونه بخشی از اموال عمومی مورد سواستفاده قرار گرفته و ناپدید شده است.

شوربختانه فسادهای بزرگ در سال‌های اخیر آن چنان فراوان بوده و خبرهای دادگاه و محاکمه در مورد هر کدام از آن‌ها چنان پشت سر هم فضای رسانه‌ای را اشغال کرده‌اند که هم ذهن و ضمیر مخاطبان از پیگیری این خبرهای خوش! سیراب شده است و هم رسانه‌ها دیگر چندان تمایلی برای پرداختن به جزئیات معمولا پیچیده این فسادهای عظیم اقتصادی ندارند. هر چه باشد فسادهای بزرگ اقتصادی دیگر یک فرصت کم نظیر برای کار خبری و رسانه‌ای نیستند و بعد از هر فساد عظیم و هر رقم نجومی‌ای، معمولا فساد بزرگتری از راه می‌رسد که ماجرای قبلی در مقابل آن چندان جلوه‌گری نکند. خب این هم از نعمات زیستن در این روزگار است و اهل رسانه هم باید مثل سایر مردم شگرگزار باشند که هر اهل رسانه‌ای عذاب روزهای کم خبر را به خوبی می‌شناسد! این را نوشتم که بگویم خدای نکرده از طایفه کرکس‌ها و سیاه نماها نیستم و نکات مثبت و نیمه‌های پر لیوان را هم خوب می‌بینم.
 
القصه، در این روزگار پرخبر که دادگاه اکبر طبری در حال برگزاری است و مردم همه حیران اتهامات و متهم و به خصوص دفاعیات درخشان متهم ردیف اول هستند، فیل ما در «دیدار» یاد بابک خان زنجانی کرد که حکایت فساد و سواستفاده‌های عظیم مالی‌اش روزگاری نقل محفل و مجلس بود. پیگیری‌هایم از این طرف و آن طرف به اسنادی رسید از ماجرای بدهی ۴ میلیارد یورویی زنجانی به وزارت نفت که گویا قلم سنگین پرونده بابک خان است. حاصل این پیگیری‌ها گزارشی است که از نظر می‌گذارنید. گزارشی پیچیده و پر از رقم و شماره و تا دلت بخواهد اسم سازمان و نهاد و .... خب خیلی هم چنگی به دل نمی‌زند و سرراست نیست. با این حال سواستفاده‌های عظیم مالی هم چندان سرراست نیستند و توسط آدم‌های سرراستی صورت نمی‌گیرند. گزارش را بخوانید که در سکانس‌های آن نکاتی هست که شاید نشان دهد که بخشی از ثروت مالی کشور در پیچ و خم چه ماجرا‌هایی به گروگان گرفته شد. 
 
سکانس اول: جلسه برای تعیین تکلیف بدهی‌های زنجانی
 
در تاریخ ۱۳۹۱/۰۹/۲۳ در جلسه‌ای که در دفتر وزیر سابق با حضور وزیر وقت نفت (رستم قاسمی)، مدیران ارشد شرکت‌های ملی نفت ایران و نیکو و HK و آقای بابک زنجانی تشکیل گردید، موضوع خرید نفت و فرآورده‌های نفتی توسط بابک زنجانی و هم‌چنین پرداخت نشدن بهای محمولات توسط نامبرده، مطرح گردید. این جلسه به منظور تعیین تکلیف حساب‌های فی‌مابین شرکت ISO (متعلق به آقای بابک زنجانی) و شرکت HK متعلق به شرکت ملی نفت ایران تشکیل شد و در آن جلسه بابک زنجانی متعهد می‌شود که:
 
    ظرف یک هفته معادل ۵۲۰ (پانصد و بیست) میلیون یورو به حساب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز نماید.
     ظرف حداکثر ۱۵ روز معادل ۴۰۰ (چهارصد) میلیون یورو به پیمانکارانی که از طرف شرکت نیکو معرفی می‌شوند، پرداخت کند.
    مانده بدهی شرکت ایزو معادل مبلغ ۹۸۲ (نهصد و هشتاد و دو) میلیون یورو به استثناء‌بهای میعانات گازی Condensate که مبلغ آن ۶۴۷ (ششصد و چهل و هفت) میلیون یورو است در سررسید‌های تعیین شده، به شرکت HK بپردازد.

    سررسید پرداخت بهای میعانات گازی Condensate از ۱۲۰ روز (۴ ماه) به ۲۱۰ روز (۷ ماه) اصلاح شود و مبلغ بدهی بابت میعانات حداکثر تا سررسید جدید پرداخت شود.
 
موارد فوق در صورتجلسه روز پنجشنبه مورخ ۲۳/۹/۱۳۹۱ به امضاء حاضران در جلسه می‌رسد.
 
سکانس دوم: بابک زنجانی تحریم می‌شود
 
یک هفته بعد یعنی روز جمعه مورخ ۱۳۹۱/۱۰/۰۱ (۲۰۱۲/۱۲/۲۱) بابک زنجانی، شرکت ISO، شرکت HK و بانک مالزیایی F.I.I.B. (First Islamic InVESTMENT Bank) متعلق به بابک زنجانی که متعهد اعتبارات اسنادی (L/C) مربوط به خرید نفت و فرآورده‌های نفتی بود، در تحریم اتحادیه اروپا و بعد از آن درتحریم ایالات متحده آمریکا قرار گرفت.
 
با قرار گرفتن بابک زنجانی و شرکت‌ها و بانک متعلق به وی در لیست تحریم اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا، اقداماتی به منظور حفظ حقوق شرکت ملی نفت ایران (مطالبات شرکت HK) به عمل آمد. ابتدا وزیر وقت نفت کارگروهی متشکل از: مشاور عالی و دستیار ویژه وزیر، رئیس سازمان وقت سازمان حراست نفت، مدیرکل وقت انرژی وزارت اطلاعات و مدیر شرکت‌های نیکو و HK را مامور وصول مطالبات و پیگیری آزاد‌سازی وجوهی که بنا به ادعای بابک زنجانی به دلیل تحریم‌ها در خارج از کشور توقیف شده‌بود، کرد. در مرحله اول تصمیم گرفته شد محموله‌های نفتی و فرآورده‌های تحویل شده که فروخته نشده و در مخازن یا کشتی نگهداری می‌شود، مسترد گردد. در این راستا طی صورت جلسه مورخ ۱۳۹۱/۱۰/۲۷، صورتجلسه ۱۳۹۱/۱۰/۳۰ و صورتجلسه مورخ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ که به امضای بابک زنجانی نیز رسیده، مقرر گردید میعانات گازی (Condensate) و نفت کوره موجود در کشور‌های چین و مالزی تحویل نمایندگان شرکت HK شود.
 
سکانس سوم: ادعای واریز ۴ میلیارد یورو به حساب سازمان تامین اجتماعی!
 
در روند پیگیری برای وصول مطالبات از شرکت ISO) International Safe Oil) متعلق به بابک زنجانی، وی اعلام کرد که حدود ۴ میلیارد یورو به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز کرده تا در مقابل آن تعدادی شرکت و هم‌چنین املاک از آن سازمان خریداری کنند. زنجانی اعلام آمادگی کرد که حاضر است حجم خرید از سازمان تامین اجتماعی را معادل بدهی خود به وزارت نفت کاهش دهند تا قسمتی از وجوه نزد سازمان تامین اجتماعی بابت مطالبات نفت پرداخت شود. زنجانی با ارائه کپی تاییدیه بانک مسکن اعلام کرد که معادل مبلغ ۴۴۲، ۵۲۴، ۴۵۴، ۵۰۰ ین ژاپن به حساب بانک مسکن به نفع سازمان تامین اجتماعی واریز کرده که بانک مسکن نیز با افتتاح حساب ارزی بنام سازمان تامین اجتماعی، مبلغ مزبور را به حساب آن سازمان منظور کرده است.
 
بابک زنجانی با ارائه ۵ برگ چک بانک مسکن هرکدام به مبلغ ۸۸، ۹۰۴، ۸۹۰، ۹۰۰ ین ژاپن عهده سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد که در قبال واریز وجوه ارزی به حساب سازمان تامین اجتماعی، این چک‌ها را دریافت کرده و آماده است ۴ برگ از چک‌ها را در اختیار شرکت ملی نفت ایران قرار دهد تا با وصول مطالبات نفت از محل وجوه نزد سازمان تامین اجتماعی، چک‌ها به آن سازمان تحویل داده شود. در تاریخ ۱۳۹۱/۱۱/۱۵ بابک زنجانی طی نامه شماره ۴۸۳/هـ س/۹۱ به سعید مرتضوی مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی، درخواست کرد معادل مبلغ ۰۰۰، ۸۰۶، ۳۰۲، ۲۲۴ ین ژاپن (حدود ۲ میلیارد یورو) از وجوه نزد سازمان تامین اجتماعی، به حساب شرکت ملی نفت ایران پرداخت و واریز شود.

پس از مذاکرات با مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی (سعید مرتضوی)، جلسه‌ای در تاریخ ۱۳۹۱/۱۱/۲۴ با حضور وزیر نفت (رستم قاسمی)، مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت ایران و مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی (سعید مرتضوی) و کارشناسان ذی‌ربط در وزارت نفت برگزار و مقرر شد که سازمان تامین اجتماعی پس از کسب اجازه از رئیس جمهور وقت (محمود احمدی‌نژاد)، حجم فروش شرکت‌ها و اموال به بابک زنجانی را معادل طلب شرکت ملی نفت از نامبرده کاهش دهد و وجوه آن را به حساب شرکت ملی نفت ایران واریز کند. در رابطه با جلسه مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۲۴، نامه شماره ۱۲۰۴۷/ص/م مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۳۰ با امضا وزیر وقت نفت (رستم قاسمی) به سازمان تامین اجتماعی ارسال گردید. همچنین در راستای توافقات جلسه مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۲۴، شرکت ملی نفت ایران اقدام به افتتاح حساب ارزی در بانک مسکن نمود و طی نامه شماره م‌م‌ع/۹۱۴۹ مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۲۸ مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت ایران از سازمان تامین اجتماعی خواسته شد که در قبال ۴ فقره چک صادره قبلی سازمان تامین اجتماعی، عهده بانک مسکن، یک فقره چک معادل ۶۰۰، ۵۶۳، ۶۱۹، ۳۵۵ ین ژاپن در وجه حساب شرکت ملی نفت ایران نزد بانک مسکن صادر و تحویل شود. در همین رابطه بابک زنجانی نامه شماره ۵۲۲/هـ س/۹۱ مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۲۴ را به مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی (سعید مرتوضی) ارسال کرد.

با ارسال نامه‌های وزیر وقت نفت (رستم قاسمی) و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران به سازمان تامین اجتماعی، سعید مرتضوی مدیرعامل وقت سازمان مزبور اعلام کرد که رئیس جمهور (محمود احمدی‌نژاد) دستور داد وجوه ارزی کلاً به حساب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز شود تا پس از اعلام وصول توسط بانک مرکزی، دستور لازم برای اختصاص وجوه به شرکت ملی نفت و تامین اجتماعی داده شود. به همین منظور جلسه‌ای در تاریخ ۱۳۹۱/۱۲/۱۵ با حضور وزیر نفت وقت نفت (رستم قاسمی)، رئیس کل وقت بانک مرکزی (محمود بهمنی) و مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی (سعید مرتضوی) در بانک مرکزی تشکیل و مقرر شد وجوه به حساب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز شود. مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی (سعید مرتضوی) پس ازجلسه مزبور، در تاریخ ۱۳۹۱/۱۲/۱۶ نامه شماره ۱۲۰۹۷/۹۱/۱۰۰۰ به رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و نامه شماره ۱۲۰۹۶/۹۱/۱۰۰۰ را به بانک مسکن ارسال کرد.
 
سکانس چهارم: بانک مسکن، واریز وجه به حساب این بانک را انکار کرد!
 
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران طی نامه شماره ۳۴۸۲۳۴/۹۱ م مورخ ۱۳۱۹۱/۱۲/۲۲ از بانک مسکن درخواست نمود تا مبلغ ۴۴۲، ۵۲۴، ۴۵۴، ۵۰۰ ین ژاپن (معادل حدود ۴ میلیارد یورو) را به حساب‌های تعیین شده توسط بانک مرکزی واریز کند که بانک مسکن در تاریخ ۱۳۹۲/۰۱/۲۹ طی نامه شماره ۳۷۹/۱/۱۳۹۲ به سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد وجه مذکور از نظر بانک مسکن ابطال شده و غیر قابل استفاده می‌باشد! رونوشت این نامه در پاسخ نامه مورخ ۱۳۹۱/۱۲/۲۲ بانک مرکزی، به این بانک ارسال شده است.
 
هم‌چنین بابک زنجانی در سر برگ بانک F.I.IB طی نامه شماره ۶۶۲۰۵-FIIB مورخ ۲۰۱۳/۰۴/۱۷ (۱۳۹۲/۰۱/۲۸) با ارسال ۲ برگ پیام بانکی (Swift) به مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت اعلام می‌دارد که مبلغ مذکور قابل انتقال به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیست.
 
بانک مسکن ابتدا در تاریخ ۱۳۹۱/۱۰/۰۳ طی نامه شماره ۳۵۰۲/۴۲ به سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد که حواله ارزی به مبلغ ۵۰۰، ۴۵۴، ۵۲۴، ۴۴۲ ین ژاپن از بانک مالزیایی FIIB دریافت کرده که به حساب ارزی بنام سازمان تامین اجتماعی منظور شده است. ده روز بعد از آن بانک مسکن در تاریخ ۱۳۹۱/۱۰/۱۳ طی نامه شماره ۶۲۴۵/۱/۹۱ پیرو نامه قبلی به سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد که به دلیل تحریم FIIB توسط آمریکا و اتحادیه اروپا، وجه مورد نظر قابلیت انتقال بین‌المللی را ندارد. همچنین بانک مسکن در تاریخ ۱۳۹۱/۱۲/۰۵ طی نامه شماره ۷۲۸۶/۱/۹۱ به سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد که وجه حواله مورد نظر قابلیت انتقال ندارد و اعلام کرد که وجه مذکور از نظر بانک مسکن ابطال شده می‌باشد. علی‌رغم این که اقدامات و پیگیری زیادی به شرح فوق انجام شد لیکن وجوه ارزی مورد ادعای بابک زنجانی به حساب‌های تعیین شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا حساب‌های شرکت ملی نفت ایران واریز نشد و اقدامات بدون نتیجه ماند. لاشه ۴ برگ چک به شماره ۵۹۱۳۵۲/۸۲۳، ۵۹۱۳۵۳/۸۲۳، ۵۹۱۳۵۴/۸۲۳، ۵۹۱۳۵۵/۸۲۳ هر کدام به مبلغ معادل ۹۰۰، ۸۹۰، ۹۰۴، ۸۸ ین ژاپن چک‌ها بدون تاریخ و بدون خط خوردگی و بدون ظهر نویسی عینا تقدیم دفتر دادسرا شد.
 
سکانس پنجم: شهرداری تهران متعهد به پرداخت بدهی نفتی بابک زنجانی می‌شود!
 
پس از آن که مشخص شد ادعای بابک زنجانی مبنی واریز ۴ میلیارد یورو از وجوه حاصل از فروش نفت به حساب بانک مسکن، واهی است، در ادامه پیگیری‌ها برای وصول مطالبات، بابک زنجانی یک فقره ضمانت‌نامه بانکی، عهده موسسه مالی و اعتباری توسعه به مبلغ ۸۰ هزار میلیارد ریال به نفع شهرداری تهران ارائه کرد و تاکید کرد که شهرداری تهران متعهد شده در قبال این ضمانت‌نامه، پرداخت بدهی به شرکت ملی نفت را تضمین کند.
 
از وی خواسته شد، ضمانت‌نامه به نام شرکت ملی نفت ایران صادر شود. همچنین تاکید شد ضمانت‌نامه بانکی موسسه مالی و اعتباری توسعه، باید مورد تایید بانک مرکزی قرار بگیرد.
 
در پیگیری برای تایید ضمانت‌نامه مشخص شد، بانک مرکزی این ضمانت‌نامه را تایید نمی‌کند و ضمانت‌نامه صادر شده به نام شهرداری تهران نیز باطل شد. ارائه این ضمانت‌نامه نیز بخشی از وقت‌کشی‌های بابک زنجانی برای واریز نکردن پول نفت فروخته شده توسط وی است.

 
شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از   رسانه خبری تحلیلی  دیدار  ،تاریخ انتشار: 3   تیر 1399،کدخبر: 63918،www.didarnews.ir