شعار سال:سی‌وسه زن لباس‌ها، ظرف‌وظروف، دست‌سازه‌های سنتی‌ و شیرینی و ترشی خانگی‌شان را ‏از بازارچه صنایع دستی زنان آبادان جمع کرده‌ و به خانه‌هایشان برده‌اند. ملک کنار بازارچه‌ای که در ‏هشت‌سال گذشته برای بسیاری از آنها خانه امید بوده، پارکینگی است که حالا قرار است آن را یکی از ‏برج‌سازان شهر بسازد و به آنها که اغلب‌شان سرپرست خانوارند و بار و سختی زندگی هر روز بر ‏دوش‌هایشان سنگینی می‌کند، گفته شده که باید وسایل‌شان را جمع کنند و منتظر بمانند تا شاید مکان جدیدی ‏برای ایجاد بازارچه در نظر گرفته شود. مریم در روزهای گذشته بارها حرف‌های مختلف از ‏سازمان‌های گوناگون شنیده و می‌گوید وضعش از زنان دیگر بهتر است، چون کارگاه دارد و می‌تواند ‏کارهایش را در کارگاهش پیگیری کند و بفروشد، اما بسیاری دیگر از زنان باید خرج زندگی‌شان را ‏بدهند و حالا این بیکاری برایشان گران تمام شده است. ‏

بازارچه صنایع دستی زنان اواخر ‌سال ٩١ در آبادان به دستور فرمانداری و با همکاری منطقه آزاد و ‏شهرداری به راه افتاد. همان زمان امور زنان فرمانداری فراخوان داد و زنان توانمند با اولویت زنان ‏سرپرست خانوار به آنجا آمدند تا کارهای دستی و خوراکی‌های خانگی‌شان را به فروش برسانند. مریم ‏می‌گوید که هرچند بازارچه جای نسبتا مناسبی داشت و کنار پارکینگ طبقاتی و بازار مرکزی شهر بود، اما ‏فضایش برای فروش صنایع دستی و کار زنان مناسب نبود: «خیلی وقت‌ها مسافران نوروزی به دلیل ‏فضای نامناسب حتی داخل این پاساژ هم نمی‌آمدند. اگرچه کرایه این غرفه‌ها کم بود، اما پول برق‌مان ‏تجاری حساب می‌شد و گاهی حتی تا ۴٠‌میلیون تومان هم ماهانه پول برق می‌آمد.» ‏

او ١٠ سال قبل از اهواز به آبادان آمد و از همان اول، ظروف میناکاری‌اش را به بازارچه آورد و در ‏همه این سال‌ها هم در همین کار ماند. افراد زیادی آمدند و رفتند و زنان بسیاری بارها برای گرفتن ‏یکی از غرفه‌های بازارچه کارهایشان را به امور زنان فرمانداری بردند و توانستند غرفه‌ای را برای ‏خودشان دست‌وپا کنند، اما حالا آنها جایی برای فروش آثارشان ندارند و این غمی است بزرگ: «در ‏این بازارچه ٩٠‌درصد صنایع دستی به فروش می‌رسید و ١٠‌درصد خوراکی بود. تهویه نداشتیم و بوی ‏ترشی‌ها در گرمای بالای آبادان آن‌قدر آزاردهنده می‌شد که کسی نمی‌توانست تحمل کند. با این حال، قبل ‏از عید یکی از برج‌سازان مشهور شهر آمد و با امور زنان فرمانداری جلسه گذاشت تا این ملک را ‏بسازد.»

آنها نمی‌دانند صاحب ملک چه کسی بوده و حالا این ملک به سازنده جدید فروخته شده یا خیر، ‏اما سازنده جدید به آنها گفته به یکی از پاساژهایش با نام پاساژ الماس جنوب بروند. پاساژی که رونقی ‏ندارد و ازجمله پاساژهای بی‌رفت‌وآمد شهر است: «این پاساژ ناشناخته است و رفتن به آنجا برای ما ‏هیچ ثمری ندارد. این درحالی است که در این مدت صحبت‌ها به شدت ضد و نقیض بوده است و سازنده ‏هربار حرف جدیدی می‌زند که باعث شده نتوانیم به حرف‌هایش اعتماد کنیم و به تفاهمی برسیم.» ‏مریم می‌گوید سازنده حتی برایشان تعیین و تکلیف کرده است که از صبح تا شب باید در پاساژ بمانند و ‏می‌گوید چطور و به چه حقی او می‌تواند چنین چیزی را از آنها بخواهد: «او صاحب‌کار ما نیست، اما ‏این‌طور رفتار می‌شود و ما بسیار متعجب هستیم. ما گفتیم همه‌مان تولیدکننده صنایع دستی و خوراکی‌ایم و اغلب ‏صبح‌ها در کارگاه‌ها یا خانه‌مان مشغول به کاریم و عصرها می‌آییم.» براساس اطلاعاتی که به ‏‏«شهروند» رسیده، مالک ساختمان جنب این بازارچه، برج‌سازی است که سه‌سال پیش ‏در اقدامی جنجالی، خانه بچاری را که یکی از آثار تاریخی آبادان بود، به قصد برج‌سازی تخریب کرد. ‏

برای زنانی که اغلب آنها نان‌آور خانه‌اند ماه‌های گذشته با وجود شیوع کرونا به سختی سپری شد و این در ‏حالی است که سازنده جدید هم به دلیل شروع کار و جابه‌جایی تیرآهن در این بازارچه آسیب فراوانی به ‏تعدادی از غرفه‌ها وارد کرده و مریم می‌گوید حالا به آنها قول داده‌اند که خسارت این اتفاق به آنها داده ‏شود اما مذاکرات تاکنون بی‌نتیجه بوده است: «نظر جمع زنان بر این بود که به مجتمع تجاری ‏جدیدی که مالک پیشنهاد داده نرویم. ما معتقدیم الان می‌گویند از شما کرایه نمی‌خواهیم اما حتما بعد از ‏مدت زمان کوتاهی مبلغ هنگفتی از ما خواهند گرفت.» و همین اتفاقات هم آنها را ترسانده. شیرین هم ‏در همه سال‌های گذشته دست‌ساخته‌های خودش را به این بازارچه آورده و می‌گوید سازنده بابت هر روز ‏بیکاری بچه‌ها باید پولی به‌عنوان خسارت می‌داد اما این‌طور نشد و زنان سرپرست خانوار با فشار ‏زیادی روبه‌رو شده‌اند: «یک زمان می‌گویند بازار هنر قرار است راه بیفتد و یک زمان می‌گویند بازار ‏قبلی را برایتان راه می‌اندازیم و بار دیگر می‌گویند به پاساژ بروید. ما نمی‌دانیم در این شرایط باید چه ‏کرد. اما ماجرا این است که بازار هنر در منطقه‌ پرتی از شهر و در پارکی قرار دارد که در آن ‏معتاد وجود دارد و رفتن به آنجا هم سختی خودش را برایمان خواهد داشت.» ‏

جایگزین‌های بازارچه صنایع دستی ‏

از بازار هنر حالا به‌عنوان جایگزین فعلی بازارچه صنایع دستی نام برده می‌شود. زنان، این بازارچه را دوست ندارند اما محسن سیف‌قلی، مدیر روابط‌عمومی فرمانداری آبادان به «شهروند» می‌گوید ‏این مکان موقتی است و قرار نیست دائمی باشد. او از جلساتی می‌گوید که در روزهای اخیر بین ‏فرمانداری و شهرداری و مالک جدید برگزار شده. جلساتی که زنان بازارچه نماینده‌ای در آن نداشته‌اند ‏و فقط چند روز پس از آن نتیجه به گوش‌شان رسیده. سیف‌قلی می‌گوید آنها تلاش کرده‌اند زنان این ‏بازارچه به پاساژی منتقل نشوند چراکه کارهای هنری آنها در پاساژی که اجناس چینی و… به فروش ‏می‌رسد، نباید فروخته شود: «ماجرای دیگر این است که این بازارچه در طرح تفصیلی گسترش ‏خیابان‌ها قرار دارد و درنهایت این اتفاق برایش می‌افتاد و ساکنانش مجبور به ترک آن می‌شدند. حالا یکی ‏از مشکلات این است که زمان تخریب سازه جنب بازارچه، خسارتی به کسبه بازارچه وارد شده و چون ‏ساختمان بازارچه متعلق به شهرداری است و زنان هم زیرنظر فرمانداری کار می‌کردند، ما وارد عمل ‏شدیم.»  ‏

او می‌گوید بازارچه هنر ملکی است نزدیک بازار فعلی و چون نام بازار هنر دارد، روح و فضای ‏هنری در آن حاکم است و از رفتن به هر پاساژی بهتر است: «برای همین هم از زنان خواستیم کمی ‏صبوری کنند و با وجود شرایط سخت تاب بیاورند تا وضع این ملک مشخص شود.» آرش بهفر، ‏عضو شورای شهر آبادان هم به «شهروند» می‌گوید مالک با این عنوان که می‌خواهد بازارچه را احیا ‏و بازسازی کند، وارد عمل شد، چرا که این بازارچه اصلا فضا و بنای مناسبی برای حضور این تعداد از ‏افراد برای کار نداشت: «سه موقعیت مکانی جدید به اداره شهرسازی شهرداری پیشنهاد داده شده تا ‏درنهایت در میان آنها به نتیجه‌ای برسیم و یکی را موقتا برای اسکان زنان انتخاب کنیم.»‏

او می‌گوید در جلسه اخیری که در این‌باره برگزار شده، قرار است مالک، بازارچه را احیا و ‏خسارت‌های وارده را پرداخت کند و زنان به همین مکان برای کار برگردند. درنتیجه احیای این بازار ‏هم زمان زیادی نخواهد برد و معتقدیم زنان باید به این مکان برگردند: «ما تمام قد پشت این افراد ‏ایستاده‌ایم و اجازه نمی‌دهیم شرایط از این سخت‌تر شود. مالک با تخریب ملک کناری بیش از ٢٠ ‏درصد خسارت به وسایل زنان ساکن در بازارچه وارد کرده که حتما هم باید خسارت آنها را بدهد.» زنان ‏اما می‌گویند در هیچ‌کدام از این مذاکره‌ها شرکت نداشته‌اند و هنوز هیچ خسارتی به آنها داده نشده. آنها ‏می‌خواهند این وضع هرچه زودتر مشخص شود و بتوانند برای جنس‌هایشان که ماه‌هاست کرونا و ‏مالک جدید ساختمان به پستوی خانه‌هایشان برده، راهی برای بیرون آوردن و فروش پیدا کنند. ‏

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه صبح ایران شهروند، به تاریخ: 17 تیر ۱۳۹۹، کد خبر:57966،www.shahrvanddaily.ir