شعار سال: -الو؟ خوبید؟ آقا چرا سهم فلان امروز بالا نرفت؟ دیروز هم نرفت. یعنی چی میشه؟ آقا من مسافرکش بودم، تاکسیم رو فروختم پولشو آوردم تو بورس! اگر قراره ضرر کنیم توروخدا زودتر به ما بگید.
-سلام از شهر فلان تماس میگیرم. اینکه خبر زدین «بورس بازان مراقب باشند» یعنی چی؟ چطور قراره بشه؟ من همه طلاهامو فروختم اومدم تو بورس. گفتن تا شهریور پولت دوبرابر میشه. چطوری بفهمم سود میکنم یا نه؟ خیلی نگرانم!
-من قبلا سمت غرب تهران مستاجر بودم. الان صابخونه جوابمون کرده. با پولی که دارم سمت ورداورد میتونم خونه بگیرم. البته یه ارثی به ما رسید که میخواستم خونه بخرم، همسرم گفت ببریم تو بورس. الان نمیدونم چه کنم. شما که دستتون تو کاره بی زحمت بگید پولم توی بورس بمونه یا درش بیارم؟
اینها بخشی از تماسهای روزانه به دفتر گسترش نیوز است. مردمی که ته صدایشان کمی نگرانی حس میکنم. گاهی تند حرف میزنند. گاهی هم با ناامیدی. گاهی ما خبرنگاران را با مسئولان ارشد کشور اشتباه میگیرند و توقع کنترل بازار بورس را دارند. گاهی هم فکر میکنند پیشگویان ماهری هستیم و میتوانیم روند حرکت بازار سهام را برایشان روشن کنیم!
گذشته از تماسها در روز تقریبا بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کامنت هم در بخش نظرات کاربران داریم که آنها هم از ما وضعیت آینده بازار بورس را جویا میشوند. دختری که پول جهازش را وارد بورس کرده، دانشجویی که با شهریه دانشگاهش بورس باز شده، مردی که خانه اش را فروخته و خلاصه کم نیستند جماعتی که همه تخم مرغهای زندگی خود را در سبد بورس گذاشتند.
تجربه نشان داده که مشت نشانه خروار است. اگر از همکاران خودمان در رسانههای اقتصادی دیگر هم بخواهیم که وضعیت تماسها و نظرات کاربرانشان را شرح بدهند، احتمالا آنها هم با چنین مواردی برخورد داشته اند. اما آیا واقعا نباید نگران این شرایط بود؟
اجازه بدهید کمی به عقب برگردیم. تعریفی که ما پیش از این در ذهن داشتیم این بود که افراد مسلط به علوم اقتصادی، بخشی از درآمد، سرمایه یا پسانداز خود را با مطالعه، تحلیل بازار و کمک گرفتن از مشاوران تخصصی، در بورس تزریق کرده و در طولانی مدت، به سودی منطقی از بازاری آرام و قابل پیشبینی دست پیدا میکردند.
آماری که مهر ماه سال گذشته منتشر شد نشان میدهد در بهترین حالت یک میلیون و پانصد هزار سهامدار فعال در بازار بورس حضور داشتند و عامه مردم علاقهای برای کسب تجربه در این میدان نداشتند.
امروز، اما به لطف تبلیغات اشتباه سازمان بورس و ایجاد امواج روانی کاملا گذرا در جامعه، عدد فعالان بورسی به حدود پنج برابر رسیده است. رشد تعداد سرمایه گذاران به تنهایی اتفاق بدی نیست. مشکل اصلی ورود بدون مطالعه، با عجله و پر ریسک آنهاست که باعث شده پدیده بورس از یک بیزینس علمی به یک قمار بزرگ تبدیل شود.
اجازه بدهید برای درک بهتر موضوع مثالی بزنم. درختی زیبا، بزرگ و تنومند را تصور کنید که هر روز چند پرنده روی شاخههای آن مینشینند. پرندهها برای دیگران شروع به تعریف از ویژگیهای درخت میکنند. اینکه چقدر زیباست، چقدر میوههای خوبی دارد و البته به برکه آب هم نزدیک است. پس از مدتی آن درخت برای تمام پرندههای منطقه جذاب به نظر رسیده و هر روز بر تعداد آنها افزوده میشود. درخت بیچاره هر روز مجبور است تعداد بیشتری پرنده را روی شاخههای خودش تحمل کند و همچنان استوار باقی بماند. نتیجه این وضعیت قابل پیش بینی است. مهمانان ناخوانده آنقدر زیاد میشوند که بلاخره شاخهها شروع به شکستن کرده و حتی ممکن است به افتادن و ریشه کن شدن درخت منجر شود. حالا حتی پرندگان قدیمیتر که تعداد زیادی هم نداشتند جایی برای زندگی ندارند.
شبیه اتفاقی که برای درخت و پرندهها افتاد درباره بازار بورس نیز محتمل است. میلیونها نفر در چند ماه هرطور که بوده کد بورسی دریافت کردند و فعال بورسی شدند. آنها نه تنها پسانداز بلکه سرمایه اصلی خود از جمله ملک، خودرو، طلا و هرآنچه داشته و نداشته را وارد بورس کرده و توقع دارند با گذشت چند هفته و نهایتا چندماه پول آنها چند برابر بشود. درست مثل وسوسههای عجیبی که سراغ قماربازان میآید!
دولت هم در مقابل این موج به جای هشدار دادن درباره ظرفیت و ماهیت بورس و اینکه باید در هر بازاری تعادل عرضه و تقاضا را در نظر گرفت، به صورت دستوری، شرکتهای کوچک و بزرگ خود را مجبور کرده وارد این فضا شوند و هر چند روز یک بار خبر عرضه اولیه سهام یکی از غولهای صنعتی منتشر میشود.
طبق معمول کسی حریف راهکارهای اشتباه دولت نیست، اما به هر حال مردم باید متوجه باشند چنانچه روند اضافه شدن افراد جدید به بورس ادامه داشته و سرمایه بیحساب و کتاب به آن تزریق شود، به زودی داستان درخت تنومند و پرندهها اتفاق خواهد افتاد. در این شرایط آنچه جامعه را فرا میگیرد، ترس و تردید نسبت به نتیجهای مبهم است. ضمن اینکه احتمال از دست رفتن سرمایه میلیونها ایرانی هم وجود دارد.
با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت گسترش نیوز ، تاریخ انتشار: 28 تیر 1399 ، کدخبر: 110798 ، www.gostaresh.news