شعار سال: افزایش نرخ جوانان فارغ التحصیل از یک سو و نبود فرصت‌های شغلی از سوی دیگر در سال‌های اخیر باعث تشدید مهاجرت جوانان به پایتخت شده است.

جوانان جویای کار پس از مهاجرت به پایتخت، در ابتدا با مراجعه نیازمندی‌های جراید با سیلی از آگهی‌های استخدام مواجه می‌شوند؛ استخدام فوری، حقوق ثابت، درآمد بالا، پورسانت و... عناوین پر زرق و برق و فریبنده عمده‌ای آگهی استخدام برخی موسسات و شرکت هاست. جوانان آماده به کار ابتدا با این تصور که صحت و سقم آگهی‌ها توسط رسانه‌های منتشر کننده و نهاد‌های ناظر، کنترل خواهد شد به بسیاری از آن‌ها اعتماد می‌کنند.

در این بین برخی کسب و کار‌ها از عدم اطلاع جویندگان کار سوء استفاده‌های بی شماری را در سال‌های اخیر انجام داده اند.

ترفند کسب درآمد با کلاس‌های اجباری به اصطلاح آموزشی!

علی که از همدان به تهران مهاجرت کرده است در گفتگو با خبرنگار جی پلاس می‌گوید: در روز‌هایی که دنبال کار می‌گشتم مدام صفحات نیازمندی‌ها را مرور می‌کردم و با تعداد زیادی آگهی مواجه شدم که وعده حقوق ۳ میلیون تومانی بدون نیاز به سابقه کار می‌دادند. پس از تماس با شماره تلفن‌های متعدد درج شده در این آگهی‌ها به چند سوال درباره سن و سال و مدرک تحصیلی پاسخ دادم و برایم وقت مصاحبه تعیین کردند.

وی در ادامه با تشریح روند استخدام در این شرکت افزود: وقتی به شرکت مراجعه کردیم، متوجه شدیم تعداد زیادی منشی تلفنی در واحدی کوچک بدون تابلو و مشخصات شرکت، در حال پاسخگویی به افرادی همچون من بودند به گونه‌ای که همه آن‌ها را برای مصاحبه دعوت می‌کردند. افرادی هم در آنجا بودند که سریعا یک فرم در اختیار ما قرار می‌دادند و می‌گفتند کارت ملی خود را باید تا اتمام مراحل جذب نیرو، در اختیار شرکت بگذاریم.

این جوان در ادامه می‌گوید: برای آشنایی با کار باید در یک کلاس توجیهی که مدرس آن رییس شرکت بود حضور پیدا می‌کردیم و در کلاسی که مملو از متقاضیان کار بود رییس آن شرکت به طور عجیب و با تبحر خاصی شروع به سخنرانی و تخریب شخصیت افراد حاضر می‌کرد و مدام بر بی عرضه بودن نفرات تاکید می‌کرد و می‌گفت اگر غیر از این باشد شما برای کسب درآمد می‌توانید با ما همکاری کنید.

وی افزود: پیشنهادی که به ما شد این بود که که می‌توانیم از دو طریق با این شرکت همکاری کنیم که اولین راه فروش محصولات آن‌ها به صورت ویزیتوری بود؛ به این صورت که در مناطقی که ساخت و ساز هست با مراجعه به واحد‌های نیمه آماده، پیشنهاد فروش دوربین و آیفون تصویری را با آن‌ها مطرح کنیم و به ازای هر فروش، ۱۰ درصد پورسانت می‌توانیم از شرکت بگیریم که البته شرط آن این بود دوماه باید به صورت کارآموز و بدون حقوق مشغول به کار شوی که با حساب سر انگشتی می‌شد فهمید که فرد بعد از دوندگی زیاد و فروش چند محصول، متوجه می‌شود که صرفه اقتصادی و در آمد وعده داده شده امکانپذیر نیست.

راه دوم هم این بود که با حقوق ثابت در بخش تعمیر و نصب دوربین‌ها و آیفون‌ها مشغول به کار شویم که اینجا نقطه اوج بهره برداری این شرکت از افراد جویای کار بود. چراکه مبلغ ۲ تا ۴ میلیون تومان باید به عنوان هزینه آموزش توسط کارآموز پرداخت می‌شد و سپس بعد از چند جلسه کلاس در یک امتحان بی ربط فرد را رد می‌کردند و می‌گفتند برای عقد قرار داد بایستی بازهم در کلاس‌ها شرکت کرد و هزینه پرداخت کنید؛ در غیر این صورت در ازای گرفتن کارت ملی خود بایستی تعهدی مبنی بر عدم شکایت از شرکت توسط فرد امضا می‌شد.

وی در ادامه می‌گوید در یکی از مراجعات خود به این شرکت متوجه شدم با کارت ملی یکی از متقاضیان کار، دلار دولتی مسافرتی خریداری شده است که آن فرد اتفاقی موضوع را فهمیده بود!

علی با اشاره به نقش آگهی‌های این شرکت در نیازمندی‌های رسمی، در ترغیب شدن افراد نا آگاه به شرایط کاری در تهران، می‌گوید: وقتی این شرکت همچنان به صورت روزانه بیست آگهی در بستر‌های مختلف منتشر می‌کند، چرا کسی از صاحبان آن درباره کسب و کارشان سوال نمی‌کند؟

رویای درآمد هزار دلاری در عمان!

امیر از شهرکرد به تهران آمده و در ایام تعطیلی دانشگاه برای کسب درآمدی موقت حاضر شده به همراه دوستانش در یک ساختمان مشغول به کار شود که در این حین با یک آگهی مواجه می‌شوند: کار ساختمانی در عمان با حقوق ۱۰۰۰ دلار در ماه به صورت تضمینی!

او در گفتگو با خبرنگار کارودرآمد جی پلاس می‌گوید: در شرکتی که نشانی آن در این آگهی ثبت شده بود به ما گفته شد که با پرداخت ۴ میلیون تومان برای انجام امور اولیه اعزام به عمان می‌توانیم ظرف دو هفته کار خود را آغاز کنیم و پس از دریافت اولین حقوق مبلغ ۲۰۰ دلار نیز به شرکت به عنوان حق تامین شغل پرداخت کنیم که بابت این تعهد از ما سفته گرفته شد.

وی در ادامه می‌گوید بعد از پرداخت هزینه تعیین شده و عقد قرار داد به ما گفته شد که منتظر صدور بلیط پرواز بمانیم که پس از ده روز در تماسی که نیمه شب با ما گرفتند گفته شد که برای پرواز در دو ساعت آینده آماده باشید چراکه توانسته اند جای خالی در پرواز مهیا کنند که با توجه به ضیق وقت و در رسیدن ما به فرودگاه با این توجیه که دیر کرده اید، به ما گفته شد که خود را برای پرواز بعدی در هفته آینده از مبدا شیراز آماده کنید.

وی همچنین افزود: روزی که قرار شد به شیراز برویم یک بلیط پرواز برای ما ارسال کردند که بعد‌ها متوجه شدیم تمام مشخصات روی آن غلط بوده است و چند ساعت قبل از موعد حضور در فرودگاه به یک باره از لغو پرواز توسط شرکت عمانی خبر دادند.

این جوان دانشجو با اشاره به اینکه دوماه از وعده‌های بی سرانجام این شرکت گذشت، گفت: برای پس گرفتن پول خود به این شرکت که درساختمانی کاملا فرسوده در خیابان جمهوری مستقر بود، متوجه شدیم که در قرارداد بندی وجود دارد که در آن اگر ما خواهان لغو آن باشیم بایستی سه برابر هزینه‌های صورت گرفته را به عنوان خسارت پرداخت کنیم و، چون از ما سفته گرفته بودند، یکی از کارکنان با زیرکی از ما خواست درصورت قبول امضای تعهدی مبنی عدم شکایت از شرکت، بند پرداخت خسارت نادیده گرفته شود و ما بتوانیم سفته‌های خود را تحویل بگیریم که سر انجام من و دو دوست دیگر خود با زدن قید ۴ میلیون پرداختی خود، تعهد مذکور را امضا کردیم!

او در پایان می‌گوید: با توجه به عدم شناختم از حقوق خود و غریبه بودنم در تهران، ترجیح دادم از پیگیری قضایی اتفاقی که رخ داد، صرف نظر کنم.

پیگیری‌های خبرنگار جی پلاس درخصوص شرکتی که وعده کار در خارج از ایران را طعمه‌ای برای کلاه برداری از جوانان جویای کار کرده بود، حاکی از آن است که این شرکت هیچگونه مجوز فعالیت ثبت شده در روزنامه رسمی ندارد.

موسسات کاریابی همدست کارخانجات سود جو

حمید فارغ التحصیل برق از دانشگاه شریف است که به دلیل نداشتن کارت پایان خدمت و عدم استخدام در شرکت‌های مرتبط مجبور شده برای گذران زندگی از طریق موسسات کاریابی برای یافتن شغل اقدام کند.

او در گفتگو با جی پلاس از تجربه مغموم خود اینطور می‌گوید: مبلغ ۲۰۰ هزار به یک موسسه کاریابی در خیابان جمال زاده شمالی پرداخت کردم تا من را به یک کارخانه معرفی کند تا در خط تولید مشغول به کار شوم، اما پس از مراجعه به کارخانه با رفتار بسیار زننده فردی که سرپرست بود مواجه شدم.

وی که تجربه خود را بسیار شکننده و آسیب زا برای روحیه اش قلمداد می‌کند، در ادامه تشریح کرد: کسی که خود را سرپرست کارگران آن کارخانه معرفی کرد با الفاظی زننده مدام تاکید می‌کرد که اگر جنم کار کردن نداری، مانند قبلی‌ها بگذار و برو، اما من با این تصور که کار عیب نیست، خود را آماده کرده بودم. اما در دو روز ابتدایی کار با اموری همچون نظافت سرویس‌های بهداشتی، جابجایی بار برای مسافتی زیاد را به همراه تحقیر‌های متوالی بدون امکان هیچگونه استراحتی، مواجه شدم و تمام این‌ها در حالی بود که به من گفته شده بود در دوماه نخست هیچ خبری از حقوق نیست چراکه باید مطمئن شویم که می‌مانی!

او در ادامه می‌گوید پس از مراجعه به آن موسسه کاریابی متوجه شدم عده‌ای درب موسسه را در اعتراض به انچه که کار نامتعارف می‌نامند، در یک درگیری شکسته بودند وبعد از حضور پلیس در محل بود که فهمیدم کارگاه‌ها و کارخانجاتی از این طریق امور خود را از طریق بهره کشی از جویندگان کار بدون پرداخت هیچ دستمزدی، انجام می‌دهند و در این بین موسسه از هر متقاضی مبلغی دریافت می‌کند تا در این سود شریک باشد!

او درباره سرنوشت آن موسسه می‌گوید: افرادی که آنجا بودند خود را کارمند کسی معرفی کردند که چندین پرونده باز در دادگاه داشت، اما پس ازچند بار پیگیری متوجه شدیم که دسترسی به این فرد میسر نیست و ما هم به دلیل فرسایشی بودن روند پیگیری و مبلغ نسبتا کمی که پرداخت کرده بودیم بیخیال ادامه پیگیری هایمان شدیم.

مشاوره تلفنی روان شناسی، کلاه برداری دو طرفه!

یکی دیگر از شیوه‌های بهره کشی از نیروی جویای کار تحصیل کرده در پایتخت با روش‌های جدید ارائه خدمات همراه است. مشاوره روانشناسی تلفنی یکی از جدیدترین متد برای ایجاد اشتغال در این حوزه است، اما در روایت یکی از جویندگان کار از فضای ناعادلانه در برخی از این شرکت ها، حکایت از فقدان نظارت بر عملکرد موسساتی است که علاوه بر کارکنان خود، مشتری‌های شان را نیز فریب می‌دهند.

زهرا؛ فارغ التحصیل ارشد روانشناسی است که از طریق یک آگهی به موسسه‌ای حوالی میدان انقلاب مراجعه می‌کند و در آنجا با شرایطی عجیب روبرو می‌شود.

این خانم جویای کار درباره ترفند کلاهبرداری منفور موسسه‌ای که در آن مشغول به کار شده بود، به خبرنگار جی پلاس می‌گوید: شرط اول کار این بود که با توجه به هزینه پرداختی مشتریان برای هر دقیقه گفتگو با مشاوران، اولویت با این است که تا می‌توانید مکالمه را طولانی کرد تا مشتری مبلغ بیشتری بپردازد و برای این کار اگر لازم بود به گفتگو‌های غیر تخصصی در حوزه روانشناسی نیز باید پرداخت!

وی در ادامه می‌گوید: پس از عقد قرارداد با این موسسه بایستی دوماه به صورت کارآموز و بدون حقوق برای موسسه کار کرد و در صورت عدم رضایت مسئولان، مدت زمان مکالمات این دوره تمدید می‌شد و در صورت تایید بخشی از درآمد حاصله ازطریق مکالمات که حداقلِ مشخصی باید می‌داشت، به اپراتور تخصیص پیدا می‌کرد. در غیر آن صورت برای مکالماتی که از نظر مسئولان موسسه، حداقل زمان لازم را نداشته، هیچ وجهی پرداخت نمیشد.

وی با اشاره به اینکه این کار در نهایت به خداحافظی در طول دوره کارآموزی منجر می‌شد، گفت: این کار یک استثمار تمام عیار بود چراکه آن موسسه از این طریق درآمدی کسب می‌کرد که بابتش هیچ وجهی به نیروی کار پرداخت نمی‌کرد.

متاسفانه این‌ها بخشی از روایات متعددی است از جوانانی که برای تامین معیشت خود در دام سودجویانی قرار می‌گیرند که ظاهرا کنترلی بر فعالیت‌های غیرقانونی آن‌ها نیست و بعضا همچنان به کارشان ادامه می‌دهند! این در حالی است که نبود فرآیند صحیح و روشنی برای استفاده از بستر‌های شغلی رسمی و مورد نظارت از تمام مسئولان وزارت کار و ناظرین عملکرد آن‌ها مورد سوال است.

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از سایت خبری جماران، تاریخ انتشار 7 مهر    99، کد خبر:   1471550، www.jamaran.news