شعار سال:  در ایران بعد از انقلاب شش برنامه توسعه که مدت آن پنج ساله بوده، تدوین شده است :

•  برنامه اول توسعه ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲
•  برنامه دوم توسعه۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸
•  برنامه سوم توسعه۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳
•  برنامه چهارم توسعه ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸
•  برنامه پنجم توسعه ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴
•  برنامه ششم توسعه ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰

 

برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران(۱۴۰۰-۱۳۹۶) به انتهای خود نزدیک می شود و ضرورت دارد نگاهی بیاندازیم به اهداف و سیاستهای نوشته شده که ما به اهداف خود رسیدیم ؟ یا برنامه تنها سندی قانونی بوده و آمال و آرزوهای یک ملتی در آن نگارش شده است. تحلیل و ارزیابی اینکه ما کجا بودیم و طی این پنج سال به کجا رسیدم، آیا برنامه ششم توسعه در عملکرد موفق بوده در کدام زمینه ها و در کجا ناموفق بوده است ؟ اولین گام برای تحلیل و ارزیابی و آسیب شناسی و بعد از آن ارائه راهکار برای تدوین برنامه هفتم توسعه است.

در خصوص تدوین برنامه توسعه همواره از سوی اقتصاد دانان و محققان مرتبط با موضوعات سند توسعه، ایرادات و اشکالاتی بیان شده به خصوص در  چگونگی فرآیند تدوین برنامه که چقدر بر اساس  واقعیتهای موجود و پیش بینی آینده بوده است و چقدر آرمان گرا و مدینه فاضله . در این خصوص  بر آن شدم در حد بضاعت علمی و تخصصی خودم با هشتک برنامه_ششم_توسعه_کجا_بودیم_کجا_رسیدیم  برخی اهداف برنامه را با واقعیتهای موجود جامعه تطبیق داده تا مسیری که طی این دوره طی کردیم را به تصویر درآورد . در این نوشتار به موضوع رقابت پذیری  پرداخته می شود و در ادامه سلسله مباحث دیگر مطرح می شود .

بر اساس بند (الف) ماده  22   قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، دولت مکلف شده است با اقدام قانوني در جهت اصلاح قوانین، مقررات و رويه ها، محیط کسب و کار را به گونه ای امن، سالم، سهل و شفاف سازد تا در پايان سال چهارم اجرای قانون برنامه، رتبه ايران در شاخص رقابت پذيری بین المللي در میان کشورهای منطقه سند چشم انداز به رتبه سوم ارتقاء يابد و هر سال 20 درصد از اين هدف محقق شود. در اين راستا وزارت اقتصادی و دارائي مکلف شده است هر ساله روند مؤلفه های شاخص رقابت پذيری را احصا و در قالب گزارشي به مجلس شورای اسلامي ارسال نمايد، تا وضعیت کشور در رقابت پذيری احصا گردد.
 
بررسی وضعیت رقابت پذیری  ایران در مقایسه با کشورهای سند چشم انداز درنظر گرفته شده است تا جایگاه ایران با ساير کشورها به ويژه کشورهای رقیب و همسايه  مشخص شود . در بین 20 کشور سند چشم انداز که در شاخص رقابت پذيری در سال 20-2019 تحت بررسي قرار گرفته اند، ايران در رتبه 17 قرار دارد. اين موضوع وقتي اهمیت پیدا مي کند که جايگاه ايران در بین کشورهای يادشده در سال 19-2018 در جايگاه 15 بوده و  نشان از آن دارد که  ايران نسبت به سال گذشته سه رتبه نزول در بین اين کشورها داشته است. ضمن اينکه امتیاز ايران 1.9  نسبت به سال قبل کاهش داشته است. ايران و هندوستان نسبت به سال گذشته با 10 رتبه نزول، به عنوان کشورهايي هستند که بیشترين نزول را داشته اند.

مطابق بند(الف) ماده (22) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه مي بايست هر سال 20 درصد در راستای اصلاح رتبه ايران در اين شاخص اقدام شود که در اين خصوص نه تنها رتبه قبل بهبود نیافته بلکه عملکرد منفي به همراه داشته است.   از طرف دیگر ملاحظه می شود طي دوره ده ساله  در زمینه شاخص رقابت پذيری، ايران با 30  رتبه نزول بدترين عملکرد و ارمنستان با 29 رتبه صعود بهترين عملکرد را دارد.  به عبارتی طی این دوره ده ساله  نه تنها نتوانسته ايم جايگاه اولیه خود را حفظ کنیم بلکه هم به دلیل عملکرد مؤثر کشورهای تحت بررسي و هم عملکرد منفي کشور در حال حاضر از بین 20 کشور مورد نظر رتبه 17  را در اختیار داريم.

به نظر مي رسد در اين زمینه مي بايست ضمن تحلیل و ارزیابی چرایی این موضوع در برنامه ششم،  بر اساس واقعیت های موجود، توان و ظرفیت کشور و پیش بینی آینده اقتصاد ایران و جهان راهکارهایی برای تقویت شاخص رقابت پذیری در برنامه هفتم لحاظ کرد .

ماخذ اطلاعات :وقفی، محمدرضا(1399) ، بررسي روند شاخص هاي عملکرد اقتصادي و نهادي در ایران ، معاونت امور اقتصادي و برنامه ريزي وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي

 

پایگاه تحلیلی-خبری شعار سال؛ برگرفته از کانال تلگرامی دکتر فاطمه پاسبان