شعار سال: آدامس «خروس» نشان هر چند پر سر و صدا آمد، اما بی سر و صدا رفت. آدامس «خروس» اولین برند آدامس تولیدی در ایران نبود. قبل از آدامس «خروس» نشان، آدامس «طوطی» نشان در بازار ایران بود و اتفاقا موقعیت چندان بدی هم نداشت، اما کم کم با از راه رسیدن آدامس «خروس»، «طوطی» و «طاووس» مجبور شدند بازار را رها کنند. ابتدا به از دست دادن بازار تن دادند و بعد کم‌کم بار و بنه را جمع کرده و از بازار خداحافظی کردند. برند «طوطی» نشان و «طاووس» نشان هم چندان در ذهن نماند.

آدامس‌های پرنده
اگر به سرنوشت آدامس «خروس» و کارخانه تولیدی آن علاقمندید نمی‌توانید چیز دندان‌گیری در دریای اینترنت بیابید. همین نشان می‌دهد که تاریخچه در ایران تا چه حد با بی‌مهری و بی‌توجهی روبروست. موفق‌ترین برند آدامس داخلی در ایران، تاریخچه‌ای ندارد و هر چه درباره آن است از گفته‌های رسمی و غیر رسمی است. اصلا اینکه چرا در این دوره زمانی از نام پرندگان برای نام‌گذاری آدامس‌ها استفاده می‌شد سئوالی است که کسی جوابی برای آن ندارد. به هر حال «خروس» نشان‌ها احتمالا از آن رو این نام را برای خود برگزیدند که قبلی‌هایشان هم نام پرنده را بر خود داشتند. «طوطی» نشان و «طاووس» نشان. اصلا شاید به دلیل شیوع «خروس» بازی در ایران طی دهه سی بود که برند «خروس» مدِنظر قرار گرفت. خروس و خروس بازی آن سال‌ها خیلی طرف‌دار داشت.

 

سال ۱۳۳۵ بود که «خروس» نشان از راه رسید. برخی دلیل موفقیتش را در سر و صدای زیادی که با تبلیغات به راه انداخته بود می‌دانند. به هر حال تبلیغات پر و پیمان از یک سو و توزیع مناسب و گسترده از سوی دیگر سبب شده بود  که آدامس «خروس» نشان در همان بسته‌های چهار تایی و کاغذ سبز رنگ به خوبی جای خود را در بازار باز کند.‌
می‌گویند اولین دامپینگ بازار ایران هم توسط همین «خروس» نشان‌ها اتفاق افتاد. راست و دروغش پای آن‌ها که می‌گویند. انگار «خروس» نشان‌ها برای از بازار به در کردن «طوطی» نشان‌ها فقط پای کار و کارخانه نبودند بلکه بر اساس یک روایت تایید نشده، آدامس خروس نشان، مقدار زیادی از «طوطی» نشان‌های بازار را می‌خرد و زیر آفتاب در انباری بزرگ نگهداری می‌کند. بعد آدامس‌های خشک شده طوطی نشان را به بازار تزریق می‌کند و همین خشک و سخت بودن «طوطی»‌ها، باعث فروش بیشتر «خروس»‌ها می‌شود.

پدیده آدامس خروس
اصلا بعضی‌ها آدامس «خروس» را در نوع خود پدیده‌ای می‌دانند. مثلا بعضی‌ها برای توضیح دادن یک پدیده غیر قابل توضیح به مساله آدامس «خروس» اشاره می‌کنند. در دوره‌ای که آدامس «خروس» نشان به بازار آمد «طوطی» نشان‌ها و «طاووس» نشان‌ها هر چه می‌کردند به ضررشان تمام می‌شد. قیمت را پایین می‌آوردند و کیفیت را بالا می‌بردند، اما در عوض جذب مشتری تنها با بدگمانی خریداران آدامس روبرو می‌شدند و این بدگمانی‌ها و سوء‌تفاهم‌ها تا بدان جا پیش رفت که بالاخره میدان را به «خروس» نشان‌ها واگذار کردند و رفتند.

 

آدامس «خروس» ۲۲ ساله بود که انقلاب اسلامی ایران به وقوع پیوست. کارخانه آدامس «خروس» نشان متعلق به سرمایه‌داری یهودی بود، اتفاقا صاحب کارخانه آدامس «طوطى» ‏نشان، موسى کهن‌زاده نیز یهودی بود.

 

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی کارخانه آدامس «خروس» نشان مصادره و به بنیاد مستضعفان و جانبازان واگذار شد و همچنان تولید آدامس را ادامه داد. در این سال‌ها کم‌کم پول خرد جای خود را به آدامس داد و مغازه‌دار‌ها وقتی پول خرد نداشتند به جای باقی‌مانده پول آدامس «خروس» نشان را مقابل مشتری می‌گذاشتند. هنوز خیلی‌ها به خاطر دارند که برخی تاکسی‌داران نیز برای رهایی از عذاب نداشتن پول خرد همین کار را می‌کردند، یعنی با یک بسته ادامس خروس، نداشتن پول خرد را ماست‌مالی می‌کردند.

 واگذاری آدامس خروس
سال ۱۳۷۱ بود که کارخانه آدامس «خروس» نشان در قالب برنامه خصوصی‌سازی واگذار شد. بعد‌ها مجلس پنجم شورای اسلامی در گزارشی واگذاری این کارخانه را زیر سئوال برد. می‌گفتند این کارخانه به قیمت ۱۱ میلیارد ریال به مدیر عامل وقت کارخانه واگذار شد و این بار خصوصی‌شدن چندان برای «خروس» نشان آمد نداشت. چرا که کم‌کم بازار داشت رنگ‌های جدید به خود می‌دید.

کارخانه دیروز، دانشگاه امروز
شاید دانستن این نکته خالی از لطف نباشد که کارخانه دیروز تولید آدامس «خروس» نشان امروز به دانشگاه سوره تبدیل شده است. امروز دانشجویان در این کارخانه دیروز می‌روند و می‌آیند و درس می‌خوانند و اتفاقا سینما تحصیل می‌کنند و تئاتر می‌خوانند و بازیگری تمرین می‌کنند، اما کمترشان می‌دانند که اینجا قدیم‌تر کارخانه‌ای بوده است برای تولید آدامس «خروس» که البته سن و سالی به هم زد و بعد بازنشست شد. آدامس «خروس» نشان هر چند بسیار پر سر و صدا امده بود، اما بی سر و صدا رفت تا به نوستالژی ملتی تبدیل شود که باید تن به رفتن خیلی چیز‌های دیگر می‌داد. مثلا این که دیگر کسی نمی‌تواند در پیکان بنشیند و آدامس «خروس» نشان بجود. پیکان هم مانند «خروس» به خاطره پیوسته است.

برند کشی در ایران‌
می‌توان رفت و آمد آدامس «خروس» به ایران را در قالب برندکُشی تعبیر کرد. آدامس «خروس» هر چند سال‌هاست که در بازار نیست، اما هنوز نامش برای بسیاری از ایرانیان آشناست. این آشنایی چیزی نیست که به سادگی به دست آمده باشد، اما متاسفانه به سادگی از دست رفته است. بسیاری از برند‌ها در ایران به همین سرنوشت مبتلا می‌شوند. می‌آیند و سرمایه‌گذاری می‌کنند و سهمی از بازار می‌گیرند و بعد نیز می‌روند، بدون کمترین تلاش و کوششی. آدامس «خروس» هنوز هم می‌تواند با ورودش به بازار سهم بگیرد چرا که بر نوستالژی ملتی سوار است که زمانی آن را پول خرد می‌دید و شاید مزاحمی در جیبش و دیر متوجه شد که جای بسته‌های چهارتایی سبز رنگ آدامس «خروس» در سوپرمارکت‌ها را آدامس قهو‌ه‌ای رنگ چهارتایی «P.K» گرفته است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از فودپرس، تاریخ انتشار: ۸ آذر ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۲۵۵۹، foodpress.ir