شعار سال: با وجود اینکه ایران از ظرفیت بسیار بالایی در زمینه گوهرسنگ‌ها برخوردار است، اما به دلیل توجه ناکافی مسوولان نسبت به این حوزه، آن‌طور که باید و شاید از ظرفیت این بخش استفاده نشده است. به همین دلیل اگرچه سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی با فرآوری اشتغال مناسبی ایجاد می‌کنند، اما به باور کارشناسان، سنگ‌های قیمتی ظرفیت مغفول در کشور هستند که باید مورد توجه مسوولان قرار گیرند تا بتوان در این زمینه ارزآوری مناسبی را برای اقتصاد کشور ایجاد کرد.

واقعیت این است که سنگ‌های قیمتی یکی از منابع درآمدزا و اشتغالزا در دنیا به شمار می‌رود که پتانسیل هنگفت پرسودی را در خود نگه داشته است به طوری که امروزه استخراج، فرآوری و صادرات سنگ‌های قیمتی بخش مهمی از اقتصاد کشورهایی، چون آفریقای جنوبی، برمه، تایلند، چین، هند، ایالات متحده و بسیاری از کشور‌ها را تشکیل می‌دهد و تصور حذف این صنعت برای تعدادی از این کشور‌ها حکم حذف صنعت نفت در کشور ما را دارد در صورتی که در کشور ما با وجود منابع قابل توجهی از سنگ‌های قیمتی تاکنون هیچ‌گونه عملیات اکتشافی سیستماتیک و اقداماتی برای استخراج و فرآوری صورت نگرفته است و تنها اندکی به صورت خام مورد بهره‌برداری غیراقتصادی قرار گرفته است. از مزیت‌های نسبی توسعه این صنعت در ایران می‌توان به وجود ذخایر قابل توجهی از سنگ‌های قیمتی در کشور، زمینه مذهبی مصرف مصنوعات سنگی و نیز ذوق و هنر ایرانی اشاره کرد.

در همین راستا رییس جدید سازمان ایمیدرو که ۱۸ آذر با حکم وزیر صنعت بر صندلی ریاست این سازمان تکیه زد، بر این نکته تاکید کرد که ایجاد هماهنگی برای استفاده از توان سازمان‌های توسعه‌ای در رشد فعالیت‌های معدنی ضروری است.

 

وجیه‌الله جعفری اظهار کرد: براساس طرح جامع صنعت سنگ‌های تزئینی وضعیت موجود، برنامه‌ها و آینده این بخش نیز دیده خواهد شد.

رییس هیات عامل ایمیدرو با اعلام اینکه برنامه‌ریزی برای توسعه صنعت سنگ‌های تزئینی با تدوین پروژه آسیب‌شناسی توسط ایمیدرو انجام شده است، گفت: به منظور توسعه و تسریع در اجرای برنامه‌های این بخش، نشست‌های تخصصی در سطوح عالی وزارتخانه برگزار می‌شود.

جعفری افزود: به‌روزرسانی و جمع‌آوری اطلاعات در بخش سنگ‌های تزئینی اهمیت بسزایی دارد تا بتوان بهتر برای این حوزه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کرد.

به گفته رییس جدید سازمان ایمیدرو، برای پیشبرد اهداف این حوزه، بهتر است هماهنگی برنامه‌ها در سطح مقام‌های عالی وزارت صنعت، معدن و تجارت و با حضور مجموعه‌هایی مانند سازمان نظام مهندسی معدن و مدیرکل‌های وزارتخانه انجام شود.

به گفته جعفری، سازمان ایمیدرو متعهد به توسعه این بخش است و در روز‌های آتی سیاست‌ها در قالب برنامه زمان‌بندی مشخص می‌شود.

 

جعفری در عین حال خواستار حمایت بیشتر از بخش معدن شد و به برنامه‌های خود برای توسعه فعالیت‌ها در بخش معدن اشاره کرد و گفت: تکمیل زنجیره ارزش و تولید، افزایش بهره‌وری به ویژه در استفاده بهینه و صیانتی از ذخایر معدنی، استفاده از توان تخصصی بخش نظام مهندسی معدن، ایجاد هماهنگی برای استفاده از توان سازمان‌های توسعه‌ای در چارچوب رشد فعالیت‌های معدنی و نظارت مستمر و هدایتگر بر فعالیت‌های معدنی برای استفاده بهینه از ذخایر معدنی از اهم این برنامه‌هاست.

در این خصوص معاون پیشین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز گفت: ایران از ظرفیت بسیار بالایی در زمینه گوهرسنگ‌ها برخوردار است و خوشبختانه در این زمینه نیز اقدامات گسترده‌ای در جهت استفاده بهینه از این گنجینه ارزشمند موجود در کشور در حال انجام است.

بهروز برنا افزود: تجارت گوهرسنگ‌ها یا همان سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در سراسر جهان بیش از هزارمیلیارد دلار است و بسیاری از کشور‌ها با استفاده از این سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی برای چندمیلیون نفر اشتغالزایی ایجاد کرده‌اند. در کشور‌های آفریقایی، آمریکای لاتین و حتی آسیا مردمان بسیاری درگیر گوهرسنگ‌ها شده‌اند. البته ایران نیز از این امر بی‌بهره نیست و می‌تواند از تجارت بین‌المللی گوهرسنگ‌ها سهمی را به خود اختصاص دهد. برای این کار باید در ابتدا به دو موضوع مهم فرآوری و بازاریابی برای فروش این سنگ‌ها توجه داشته و برنامه‌ریزی انجام گیرد. به گفته وی، در حال حاضر استفاده از سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در جواهرآلات نیازمند تکنولوژی و همچنین دستان هنرمندی است که بتواند محصول با کیفیت و مطابق با استاندارد‌های جهانی را ارائه دهد تا قابلیت رقابت در بازار‌های جهانی را با دیگر محصولات تولیدشده داشته باشد.

 

برنا به ایراسین گفت: برای مثال می‌بینیم برخی کشور‌ها یک نوع از این سنگ‌های نیمه‌قیمتی و یا قیمتی را دارا هستند و با تولید محصولات با کیفیت شهرت جهانی پیدا کرده‌اند. برای مثال کشور برزیل با سنگ آمازونیت شناخته می‌شود و بولیوی را با بولیوینیت می‌شناسند، یا کشور تانزانیا که با سنگ تانزانیت معروف است؛ افغانستان نیز با لعل بدخشان و لاجورد و چین هم با یشم خود معروف شده است.

معاون پیشین اکتشاف سازمان زمین‌شناسی ادامه داد: در ایران نیز سنگ فیروزه همیشه معروف و زبانزد بوده، اما تجارت آن در زمان‌های گذشته از کشور ترکیه انجام می‌شده و متاسفانه فیروزه را با نام «ترکیوز» در جهان می‌شناسند.

وی اظهار کرد: ما نیز در ایران تنوع فراوانی از سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی داریم؛ زمانی که بنده در سازمان زمین شناسی فعالیت داشتم، روی ۱۶ استان کار کردیم و معادن سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی آن‌ها را مشخص کردیم که حاصل آن شناسایی حدود ۲۰۰محدوده امیدبخش بود؛ اکنون نیز به نظر می‌رسد که ادامه این روند بررسی و تحقیقات روی ذخایر گوهرسنگ‌ها بهتر است ادامه پیدا کند.

برنا ادامه داد: اکنون ایمیدرو سکاندار این موضوع شده و کمیته‌ای برای گوهرسنگ‌ها تشکیل داده و تعدادی از استان‌ها شامل خراسان رضوی، خراسان جنوبی، فارس و سیستان و بلوچستان هدف قرار داده‌ایم تا بررسی روی ذخایر گوهرسنگ‌های آن‌ها انجام شود؛ البته این روند به صورت استان به استان و براساس یک‌سری مشخصه‌ها به پیش خواهد رفت؛ به این صورت که ضمن بازدید از پتانسیل‌های موجود و نتیجه حاصل از کار‌های اکتشافی در استان‌ها، برای تولید و همچنین فروش محصولات‌شان برنامه‌ریزی انجام شود.

به گفته این کارشناس خبره اکتشاف، تجارت بین‌الملل برای گوهرسنگ‌ها نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال، گوهرسنگ‌ها برای گردشگران بسیار جذاب است؛ از طرفی ایران از ذخایر طلا نیز برخوردار است، پس می‌توان با استفاده از گوهرسنگ‌ها و طلا یک محصول خوب تولید کرد و آن را هم به مصرف‌کننده داخلی و هم به توریست‌ها عرضه کرد.

برنا با اشاره به اینکه ایران ششمین مصرف‌کننده طلا در جهان است در ادامه افزود: بنابراین فرصت برای فروش محصولات زینتی ساخته شده از طلا و سنگ‌های قیمتی در داخل کشور بالاست، پس باید تجارت آن را یادبگیریم و مانند هند و تایلند تجارت این کار را به پیش ببریم.

 

هرچند صادرات جواهر‌ها بسیار سودآور است و ایران کلکسیون ارزشمند از سنگ‌هاى قیمتى دارد، اما هم‌اکنون تنها فیروزه و عقیق در ایران استخراج مى‌شود که سهم آن در مقایسه با تجارت جهانى بسیار ناچیز است. پیشنهاد می‌شود به علت نزدیکی ایران به افغانستان و پاکستان (کشور‌های داراى منابع غنى از سنگ‌هاى قیمتى و نیمه‌قیمتى) و پتانسیل زیاد نیرو‌های جوان و جویای کار، سرمایه‌گذاران دولتی بیش از گذشته روی صنعت تراش و فرآورى سنگ‌هاى قیمتى متمرکز شوند. در این بین سازمان صنایع دستى مى‌تواند با استفاده از فناورى‌هاى نوین به منظور فرآورى سنگ‌هاى قیمتى و نیمه‌قیمتى در کسب میزان قابل قبولى از بازار تجارت جهانى بیش از پیش تلاش کند. علاوه بر این دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالى نیز باید نقش پراهمیت‌ترى در تربیت نیروى متخصص و کارآمد داشته باشند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه جهان صنعت، تاریخ انتشار: ۲۳ آذر ۱۳۹۹، کد خبر: jahanesanat.ir، ۱۲۶۷۷۱