شعار سال: هفته گذشته بود که جمعی از باستان‌شناسان اروپایی در نامه‌ای خواستار حفظ منطقه تاریخی چگاسفلی شدند. خبر رسیده بود مسوولان شهری قرار است برای هدایت آب‌های سطحی جدول و کانالی در میان محوطه احداث کنند! مشخص نیست وقتی منطقه‌ای با این سبقه تاریخی و شهرت جهانی در کشور وجود دارد چرا مسوولان وزارت میراث فرهنگی و گردشگری برای حفاظت از آن کاری انجام نمی‌دهند.

 

حالا خبر رسیده در سایه غفلت مدیران این وزارتخانه، لودر‌ها به جان این محوطه تاریخی افتادند و حریمش را شکستند.

 

 

داستان چگاسفلی و محوطه‌های تاریخی در وضعیت مشابه آن و آسیب‌هایی که این محوطه تاریخی را تهدید می‌کند مربوط به سه ماه یا یک سال قبل نیست، اما هر اظهارنظر جدیدی که برای محوطه‌های تاریخی رخ می‌دهد، میزان هشدار‌ها درباره این محوطه‌ها نیز بیشتر می‌شود.

 

چگاسفلی تاریخی هم با جدیدترین اقدامات و اظهارنظر‌ها درباره این محوطه تاریخی بار دیگر در معرض تهدید‌ها قرار گرفت. محوطه‌ای باستانی و ارزشمند که آوازه‌اش خارج از مرز‌های ایران و بین باستان‌شناسان بین‌المللی نیز پیچیده بود و باعث شد تا برخی از آن‌ها مانند یوسف مجیدزاده و «بارباراهلوینگ» و «دنیل توماس پاتس» در نامه‌های جداگانه به میراث فرهنگی و پژوهشگاه میراث فرهنگی درخواست ثبت جهانی این محوطه را داشته باشند تا شاید به همین واسطه از تخریب‌های بیشتر این محوطه جلوگیری شود.

 

از سوی دیگر، ۲۴ مهر امسال طاقت عباس مقدم باستان‌شناس و مدیر پروژه پیش از تاریخی زهره- طاق شد و در نامه‌ای به مدیرکل میراث فرهنگی استان خوزستان اخطار داد که «چگاسفلی به بهانه‌های ریز و درشت دهیاری روستا مبنی بر آسفالت کردن جاده روستا، ساخت سیستم فاضلاب، ایجاد تاب و سرسره برای کودکان «نداشته» روستا، ناتوانی‌های متولیان و برخی حمایت‌ها از سوی مسوولان محلی، به طور کامل از بین می‌رود.»

 

عده‌ای دیگر به بهانه زنبورداری در اطراف محوطه تجمع کردند و از سوی دیگر در جلسه‌ای که ۱۰ آبان برگزار شد شخصی اعلام کرد «لودر می‌اندازند و چگاسفلی محوطه‌ای باستانی متعلق به دوران ۴۷۰۰ تا ۳۸۰۰ پیش از میلاد در محدوده بهبهان را خراب می‌کنند.»

 

در این شرایط عباس مقدم سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی چگاسفلی که به واسطه تلاش برای حفاظت از میراث شش هزار ساله خوزستان شهروند افتخاری خوزستان نیز محسوب می‌شود در نامه‌ای سرگشاده به غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان درخواست حفاظت و توجه بیشتر به این محوطه تاریخی را آن هم در شرایطی که هر روز از پایان منابع جبران‌ناپذیر طبیعی اخباری منتشر می‌شود، داشت. درخواست‌ها به همین جا ختم نشدند، بلکه فعالان میراثی و رسانه‌ها نیز همه تلاش خود را برای نجات این محوطه تاریخی کردند و حرف‌های زیادی در این باره ردوبدل شد، اما به نظر می‌رسد متولیان منطقه چگاسفلی ترجیح دادند روی باستان‌شناسان و فعالان میراث فرهنگی را برای نجات تاریخ منطقه‌شان به زمین بیندازند. مقدم که در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای نجات چگاسفلی و روآوردن تاریخی این محوطه تاریخی در بهبهان خوزستان کرده بود، ظهر روز جمعه ۲۱ آذر در قالب پست اینستاگرامی خبری تلخ را برای تاریخ چگاسفلی ثبت کرد.

 

عکس‌های منتشرشده توسط مقدم نیز نشان می‌دهد که لودر‌ها برای جدول‌کشی، بخشی از عرصه چگاسفلی را شکافته‌اند و به جلو می‌روند و گوش‌شان بدهکار تاریخ باستانی این محوطه ارزشمند نیست، شاید هم می‌خواهند آبرویی برای میراثی‌ها و آن همه درخواست و خواهش آن‌ها برای نجات چگاسفلی باقی نگذارند.

 

 

محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در گفتگو با ایسنا وضعیت امروز چگاسفلی را این‌طور توضیح می‌دهد.

 

«دهیاری و رییس شورای چگاسفلی پنجشنبه- ۲۰ آذر- اقدام به کندن زمین برای جدول‌کشی با هدف دفع آب‌های سطحی کرده بودند که با حضور یگان حفاظت میراث فرهنگی، کار متوقف شد، ولی گفته شده که متاسفانه کار را ادامه دادند که بار دیگر برای توقف آن تاکید شده، اما اصل مطلب حضور تعدادی از خانوار‌ها روی عرصه چگاسفلی است که باید کاری برای آن‌ها انجام داد تا به این واسطه چنین اقدامات اصطلاحا عمرانی در این محوطه تاریخی دیگر رخ ندهد.»

 

او با تاکید بر اینکه باید کرامت انسانی افرادی که در این منطقه زندگی می‌کنند را حفظ کنیم، می‌گوید: براساس بررسی‌های ژئوفیزیک، طرحی آماده و زمینی از منابع طبیعی مشخص شده تا منابع طبیعی این زمین را به عنوان زمین معوض در اختیار مردم روستا قرار دهد. از سوی دیگر مسوولان میراث فرهنگی خوزستان باید در صحبت با بنیاد مسکن استان و گرفتن اعتباری از دولت و سازمان برنامه‌وبودجه، پیگیری کنند تا در آن زمین معوض برای مردم خانه‌سازی انجام شود.

 

وی ادامه می‌دهد: در این صورت هرکس قصد انجام اقدامی را در این محوطه داشته باشد راحت‌تر امکان جلوگیری از آن توسط میراث فرهنگی وجود خواهد داشت. متاسفانه در طول چند سال گذشته هر بار فشار‌هایی برای انجام یکسری اقدامات در این محوطه تاریخی مانند گازکشی یا همین جدول‌کشی به میراث فرهنگی وارد شده است. در نهایت تنها راه‌حل برای چگاسفلی، تلاش مشترک بین میراث فرهنگی و بنیاد مسکن برای ساخت خانه در زمین معوض است. در واقع دولت باید همت کند و برای آزادسازی کامل چگاسفلی بودجه مناسبی اختصاص دهد.

 

 

 

به اعتقاد طالبیان با به سرانجام رساندن این کار می‌توان نام محوطه چگاسفلی را در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رساند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جهان صنعت، تاریخ انتشار: ۲۳ آذر  ۱۳۹۹، کدخبر: ۱۲۶۷۴۷، jahanesanat.ir