شعار سال: لایحه بودجه ۱۴۰۰ درحالی به ادعای دولت با کاهش وابستگی به نفت و براساس واقعیت‌ها تدوین و به مجلس تقدیم شده که مروری به جزئیات دخل و خرج و درآمد‌های پیشنهادی نشان می‌دهد که نسبت هزینه‌ها به درآمد‌های بودجه ۱۴۰۰ نسبت به سال‌های قبل افزایش چشم گیر داشته است.

بررسی جزئیات درآمد‌های پیشنهادی دولت در بودجه ۱۴۰۰ بیانگر وابستگی حداقل ۵۰ درصدی بودجه به نفت است؛ همچنین کسری تراز عملیاتی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۱۷ درصد نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۹ رشد داشته و کسری تراز عملیاتی از ۱۴۷ هزار میلیارد تومان به ۳۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده است.

در ادامه مروری به بررسی روند بودجه سالانه کشور، منابع و مصارف، درآمد‌ها و هزینه‌ها طی ۱۰ سال گذشته و چگونگی افزایش ۱۱۷ درصدی کسری بودجه در سال ۱۴۰۰ بر اساس گزارش دیوان محاسبات خواهیم داشت.

مروری به درآمد‌های ۱۰ ساله بودجه‌ای نشان می‌دهد که درآمد‌ها در لایحه ۱۴۰۰ نسبت به قانون ۱۳۹۹ حدوداً ۱۰ درصد رشد داسته است که یکی از کمترین رشد‌های دهه اخیر می‌باشد. طی این سال‌ها فقط در بودجه سال ۹۱ شاهد رشد ۷ درصدی درآمد‌ها بودیم و در بقیه سالها، نرخ رشد درآمد بالاتر از ۱۰ درصد بوده است.

بالاترین نرخ رشد درآمد به میزان ۳۹ درصد در بودجه سال ۹۲ اتفاق افتاده است.

اما برخلاف درآمدها، روند اعتبارات هزینه‌ای با رشد چشم گیر همراه بوده است، در نمودار پایین مشاهده می‌کنید که رشد هزینه‌ها در لایحه پیشنهادی دولت نسبت به قانون بودجه ۹۹ بالغ بر ۴۶ درصد بوده است که بیشترین نرخ رشد در طی دهه اخیر است.

رکوردشکنی رشد هزینه‌ها در بودجه ۱۴۰۰ با نرخ رشد ۴۶ درصد در حالی است که طی ده سال گذشته بالاترین نرخ رشد هزینه‌ها در بودجه ۹۲ با نرخ ۲۷ درصد بوده است.

برهمین اساس و همانطور که در نمودار زیر مشخص است، روند افزایش اعتبارات هزینه‌ای طی دوره زمانی ۹۰ تا ۹۹ تصاعدی بوده و رشد درآمد‌ها تقریباً روندی خطی را تجربه کرده است.

بررسی روند ۱۰ ساله منابع و مصارف بودجه‌های کشور نشان میدهد، در حالی طی سال‌های ۹۰ تا ۹۹ کسری بودجه سالانه بین ۵ تا ۴۶ درصد رشد داشته که در بودجه ۱۴۰۰ این عدد به شکل ناباورانه‌ای به رشد ۱۱۷ درصد رسیده است.

جالب است که کسری بودجه از سال ۹۰ تا ۹۹ از ۲۸ هزار میلیارد تومان تا ۱۴۷ هزار میلیارد تومان افزایش داشته، ولی در بودجه سال ۱۴۰۰ به یکباره شاهد رشد کسری بودجه به عدد ۳۱۹ هزار میلیارد تومان هستیم.

بررسی متوسط نرخ رشد کسری بودجه طی سال‌های ۹۰ تا ۹۹ نشان می‌دهد، طی این سال‌ها به طور متوسط کسری بودجه رشد ۲۱ درصدی داشته است، این در حالی است که رشد ۱۱۷ درصدی کسری بودجه در لایحه ۱۴۰۰ نشان از افزایش حدود ۵.۵ برابری کسری بودجه دارد.

در ادامه روند ۱۰ ساله منابع و مصارف عمومی دولت با عملکرد را مشاهده می‌کنید:

دیوان محاسبات سه سناریو برای فروش نفت در سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته که عبارتند از: سناریوی اول: صادرات ۲/۳ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی مطابق با مفروضات لایحه بودجه ۱۴۰۰؛ سناریوی دوم:فروش یک و نیم میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی با دید بهبود و سناریوی سوم: فروش ۱ میلیون بشکه نفت متناسب با واقعیت‌های فعلی.

در صورت عدم تحقق یکی از رویکرد‌های فوق، به صورت دومینو وار تمامی منابع با کاهش شدیدی مواجه خواهد شد و از طرفی با عدم تحقق فروش نفت ۱۸ درصد سهم صندوق توسعه ملی از بخش نفت نیز با کاهش مواجه شده و منجر به کسری منابع خواهد شد که در این صورت عملاً مانند سال ۱۳۹۹ پیش فروش نفت به مشکل خورده و در بازار داخلی نیز با استقبال مواجه نخواهد شد و باید از این منابع هم چشم پوشی کرد.

 

شعار سال با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از فردا،تاریخ انتشار:25اذر1399،www.fardanews.com