شعار سال: غلامحسین رحیمی روز دوشنبه درمورد رتبه کیفی مقالات ایران در دنیا افزود: رتبه کیفی مقالات ایران در سال جاری به ۱۴ رسید، اما این عدد میانگین رشته‌ای است و در برخی گروه‌های دیگر، میانگین رتبه کشور بالاتر از ۱۴ و به عنوان مثال در فنی مهندسی بالاتر از این رتبه و ۱۰ کشور اول است، اما، چون همه گروه‌های علمی با هم هستند و هنوز برخی از آن‌ها مانند علوم انسانی رتبه بالایی ندارد رتبه ایران در کیفیت مقالات جزو ۱۴ کشور اول است.

وی رتبه علمی ایران در نانو را چهار تا پنج اعلام کرد و یادآور شد: همه گروه‌های علمی باید در تحقیقاتی که نتایج آن در بستر‌های بین المللی عرضه می‌شود، مشارکت داشته باشند.

معاون پژوهشی و فناوری وزیر علوم همچنین درباره شرایط ایران در زمینه تولید مقاله و سهم آن از تولید علم، اظهار داشت: همیشه می‌گویند مقاله یک محصول فرعی تحقیقات است به این معنا که می‌توان تحقیق کرد، اما مقاله‌ای چاپ نکنیم که این موضوع ۲ علت دارد؛ نخست این که فرد علاقه‌ای به چاپ مقاله ندارد و نتایج به گونه‌ای است که امکان قرار دادن در دسترس عموم وجود ندارد، دوم، مقاله در حدی نیست که در معرض داوران باشد.

میانگین رتبه کیفی مقالات ایران

معاون پژوهشی و فناوری وزیر علوم در ادامه این گفتگو درباره تحقیق موثر، اظهار داشت: تحقیقی موثر است که معطوف به کاربرد باشد؛ ۲۰ تا ۳۰ درصد تحقیقات هر کشوری برای توسعه علمی است. همچنین ۷۰ درصد تحقیقات باید معطوف به کاربرد باشد که ناشی از قرارداد‌های بیرونی یا تحقیقاتی است که با چند مرحله به نقطه بیرونی می‌رسد.

رحیمی افزود: اگر تحقیقات منجر به تولید مقاله هم شود، ارزش زیادی دارد، چون باعث افزایش سطح علمی کشور می‌شود و ایران در کنار کشور‌های پیش رو در آن موضوع علمی قرار می‌گیرد؛ از این رو، هر سال که می‌گذرد فاصله علمی خود را با آن کشور‌ها کمتر می‌کنیم.

وی درباره افق ارتقای رتبه کیفی مقالات ایران در دنیا تاکید کرد: از نظر کمی و کیفی مقالات باید در عرصه بین المللی و ملی بیشتر تلاش کنیم چرا که مقالات علمی نشان دهنده حیات فعال، پویا و رو به رشد در این عرصه است. اگر بتوانیم در رده ۱۰ کشور اول دنیا از نظر کیفیت مقالات قرار بگیریم، بسیار با اهمیت دارد.

معاون وزیر علوم یادآور شد: رساندن رتبه ایران از ۱۵ به ۱۴ به مراتب کار سخت تری بود، اما به این رتبه رسیدیم چرا که باید با کشور‌های پیشرفته‌تر رقابت می‌کردیم؛ همینطور رساندن این رتبه به ۱۰ و زیر ۱۰ سخت‌تر است، چون بقیه کشور‌ها بیکار نمی‌نشینند و رقبا سخت‌تر می‌شوند. رسیدن ایران به رتبه ۱۰ کشور برتر ما را در وضعیت پایداری از نظر سطح کیفی مقالات علمی قرار می‌دهد و در حوزه‌های کاربردی باید سرمایه گذاری بیشتری کنیم.

رحیمی به روند تولید مقاله در ایران اشاره و خاطرنشان کرد: روند عمومی دنیا و به ویژه در ایران این است که محققان و پژوهشگران نتایج تحقیقات خود را در قالب مقاله در معرض قضاوت قرار می‌دهند و اگر نتوانند نتیجه تحقیقات را در قالب مقاله ارایه دهند، روی اعتبار علمی کار تحقیقاتی پژوهشگر نمی‌توان حساب باز کرد، بنابراین شاید اعتبار داشته یا نداشته باشد، اما وقتی در بهترین مجلات خوب دنیا نتیجه کار تحقیقاتی خود را منتشر می‌کنیم، ۲ علت دارد.

وی به تشریح این علل پرداخت و گفت: نخست این که فرد تحقیقاتی انجام می‌دهد که در لبه تحقیقات پژوهشگرانی است که روی همان موضوع کار می‌کنند؛ دوم، محقق این اطمینان را به خود دارد که مقاله در معرض قضاوت داوران مجلات و بعد از چاپ هم در معرض قضاوت پژوهشگرانی قرار می‌گیرد که روی همان موضوع در حال تحقیق هستند.

وظیفه هیأت علمی دانشگاه ها؛  آموزشی، پژوهشی و مشارکت در توسعه فناوری

معاون پژوهشی و فناوری وزیر علوم، چاپ مقالات علمی در بستر‌های بین المللی برای محیط‌های علمی را مهم دانست و تاکید کرد: چاپ مقالات شامل همه رشته‌های علمی می‌شود که از وزارت علوم مجوز دارد. همچنین هر فردی که از سوی این وزارتخانه به عنوان هیأت علمی شناخته می‌شود، امکان انجام کار تحقیقاتی دارد.

رحیمی با تشریح وظایف هیأت علمی در دانشگاه و تولید علم افزود: هیأت علمی وظایف آموزشی، پژوهشی و مشارکت در توسعه فناوری دارد؛ این سه مورد جدا از هم نیستند. اگر فقط آموزش باشد که آموزش در مدرسه اتفاق می‌افتد، بنابراین دانشگاه، مدرسه نیست. اگر فقط پژوهش انجام دهد که دانشگاه فقط یک نهاد پژوهشی نیست و اگر فرد به دنبال پژوهش باشد در یک مرکز تحقیقاتی رسمی کار کند. بهتر است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر می‌گوییم پژوهش باید معطوف به کاربرد و رفع نیاز باشد که این موضوع ایجاب می‌کند هیأت علمی در توسعه فناوری نرم و سخت کشور مشارکت داشته باشد بنابراین؛ معلمی موفق است که در دانشگاه محقق خوبی باشد.

معاون پژوهشی و فناوری وزیر علوم پیش از این بار‌ها بر ارتقای سطح علمی کشور در عرصه بین الملل تاکید کرد و گفت: در ۱۰ سال اخیر نشان دادیم در حوزه علم در سطح بین المللی صاحب جایگاه هستیم؛ در حال حاضر، بیش از ۲ درصد اسناد علمی دنیا در ایران نمایه شده و در دنیا رتبه ۱۵ از نظر کمیت مقالات را در اختیار داریم.

وی اعلام کرده بود که مقالات محققان کشور ۲ درصد مقالات جهان را شامل می‌شود. همچنین از سال ۱۳۷۴ نظام علمی کشور به پژوهش اهتمام بیشتری نشان داد؛ تعداد مقالات بین‌المللی ایران قبل از انقلاب زیر ۵۰۰ عدد بود و در کمتر از ۲ دهه تولید مقالات علمی ایران تا به امروز ۲ درصد مقالات جهان را شامل می‌شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۵ دی ۱۳۹۹، کدخبر: ۸۴۱۷۰۶۳۴، irna.ir