شعارسال: در گوشه‌ای از خیابان با لباس‌هایی کهنه و پاره بر زمین نشسته و کودکی ژولیده موی را در آغوش خود نهاده است. با نگاهی پر از التماس بر عابران چشم دوخته و با ناله و فغان می‌خواهد دل رهگذران را به درد آورد. فریاد می‌زند و با ناله قسم می‌خورد...‌ گاه دعا می‌کند، رهگذرانی را که برای کمک به سوی او می‌آیند و‌ گاه نیز با بغض و کینه بر افرادی که او را نادیده می‌گیرند، غضب می‌کند... هر روزش را اینگونه می‌گذراند، هر روزش رنگ دیروز است و هر روز برای کسب درآمد یکه و تنها با کودک خسته خود قدم بر خیابان‌هایی می‌نهد که معلوم نیست چه آینده‌ای را برای او خواب دیده است... آری این حکایت روزهای تلخ متکدیان است.

در قم معضل جولان متکدیان در شهر همچون دیگر شهر‌ها و شاید بتوان گفت بیش از سایر شهر‌ها به چشم می‌خورد. موضوعی که می‌تواند برای این شهر مقدس یک جنبه منفی باشد. اما به هر حال شهر قم نیز از وجود این ناهنجاری اجتماعی مصون نمانده است.

اینکه تعداد زیادی از متکدیان با مهاجرت خود به این شهر سفر کرده‌اند و به دلیل امنیت شهر و وجود افراد خیر در این شهر به تکدی‌گری مشغول شده‌اند سخن گزافی نیست. اگر یک روز برای رصد این معضل بزرگ شهر قدم به درون خیابان‌ها گذاریم در هر گوشه و کناری خصوصا در حوالی حرم مطهر و خیابان صفاییه و همچنین اطراف مسجد مقدس جمکران جمعیت بی‌شماری از متکدیان را می‌توان نظاره گر بود. از متکدیان بومی گرفته تا متکدیان غیر بومی و خارجی! گویا قرار است شهر ما پاسخگوی نیازهای معیشتی مهاجرین خارجی نیز باشد و مردم این شهر در کنار مخارج زندگی خود سهمی نیز برای متکدیان خارجی کنار گذارند.

امروزه یکی از مهم‌ترین معضلات شهری وجود متکدیان در سطح شهر است افرادی که با حرفه ناپسند خود می‌توانند فرهنگ، امنیت و آسایش یک جامعه را بر هم زنند. متکدیان افرادی هستند که با حضور خود در گوشه و کنار خیابان، تخریب جلوه شهری و حتی حوادث متعددی همچون نزاع و درگیری‌های خیابانی را موجب می‌شوند. علاوه بر این وجود آنها سبب می‌شود که نتوان نیازمندان واقعی را تشخیص داد و همین می‌تواند موجب افزایش فقر در جامعه شود.

به طور کلی تکدی‌گری به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های شهری قلمداد می‌شود. از این روست که مدیریت شهری باید برای حل این معضل اقدامات متعددی را در نظر گیرد و در صدد رفع آن برآید. البته باید گفت که هرگز این موضوع از دید مدیریت شهری قم مغفول واقع نشده است و تلاش‌های زیادی در این راستا انجام شده اما با این حال فضای شهر بیانگر این است که هنوز در این زمینه نتوانسته‌ایم به موفقیت کامل دست پیدا کنیم و حل آن تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های بیشتری را می‌طلبد.

احمدرضا شفیعی مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری قم با بیان اینکه از سوی نیروی انتظامی و قضایی استان اقداماتی در راستای حل این معضل و آسیب شهری صورت گرفته و برای جمع‌آوری متکدیان هماهنگی‌هایی انجام شده است، گفت: جمع‌آوری متکدیان سبب نظم و انظباط شهری می‌شود.

وی با اشاره به اینکه اکنون استان قم نسبت به سایر کلانشهر‌ها از وضعیت مطلوبتری درخصوص ساماندهی و جمع‌آوری متکدیان برخوردار است، ادامه داد: هماهنگی‌های لازم با 20 اکیپ تخلفات شهری صورت گرفته تا برای جمع‌آوری تکدی‌گران از سطح شهر که در واقع برهم زنندگان سیمای شهر هستند، اقدام کنند.

شفیعی با اظهار اینکه برخی از متکدیان، مصرف کنندگان مواد مخدر هستند و وجودشان در شهر برای سایرین خطرآفرین است و بهداشت عمومی را تهدید می‌کند، افزود: این افراد پس از شناسایی و جمع‌آوری با دستور مقام قضایی تحویل کلانتری داده می‌شوند.

وی ادامه داد: برخی از متکدیان نیز که بدون سرپناه هستند، به اداره بهزیستی فرستاده می‌شوند و کسانی که از شهرهای همجوار وارد قم شده‌اند با حکم قضایی از شهر بیرون و به شهر خود بازگردانده می‌شوند.

مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری قم با عنوان اینکه کمک به تکدی‌گران موجب گداپروری و افزایش بزهکاری در جامعه می‌شود، خاطرنشان کرد: شهروندان باید صدقه و کمک‌های خود را به مراکز بهزیستی و همچنین کمیته ‌امداد پرداخت کنند.

شفیعی با اشاره به اینکه طی سال جاری یک هزار و 765 نفر از تکدی‌گران از سطح شهر جمع آوری شده‌اند، تصریح کرد: از این تعداد 578 نفر مصرف کننده مواد مخدر و تعداد 103 نفر نیز جزو اتباع بوده‌اند.

سعید قربانی آسیب‌شناس اجتماعی نیز با بیان اینکه تکدی‌گری از جمله بزرگ‌ترین آسیب‌های شهری پرخطر به حساب‌ می‌آید و می‌تواند به افزایش ‌بزهکاری و جرم در جامعه منجر شود، گفت: حضور متکدیان در سطح شهر تاثیر نامطلوبی بر تاریخ فرهنگی شهر دارد و سیمای شهر را نیز دچار اغتشاش می‌کند، از این رو باید مانع تداوم این آسیب شهری شد.

وی با اشاره به اینکه شهر مقدس قم به عنوان ام‌القرای جهان تشیع، زائران و شیعیان زیادی را از سرتاسر جهان در خود جای داده، افزود: این امر ایجاب می‌کند که این شهر عاری از هر نوع زشتی و هرج‌ و مرج باشد و امنیت، آسایش و زیبایی در نقطه به نقطه شهر متجلی شود.

وی با بیان اینکه قم شهری مهاجرپذیر است و همه روزه افراد زیادی برای زیارت به این شهر سفر می‌کنند، ادامه داد: همین ظرفیت موجب شده که برخی افراد سودجو نیز برای تکدی‌گری به این شهر وارد شوند که ضروری است از سوی مسؤولان نسبت به شناسایی این سودجویان اقدام و ساماندهی لازم صورت گیرد.

قربانی، متکدیان را از جمله عاملان ناامنی در شهر خواند و گفت: هر شهری برای رسیدن به رشد و توسعه نیازمند امنیت، آرامش و سلامت است که بی‌شک حضور متکدیان و افراد نابهنجار در شهر می‌تواند مانع امنیت شهروندان و سلامت شهری شود.

این آسیب‌شناس، مقابله با متکدیان را از اولویت‌های اصلی مدیریت شهری برشمرد و تصریح کرد: پاکسازی چهره شهر از جولان متکدیان و افراد سودجو می‌تواند نقش مهمی در توسعه و پیشرفت شهری و حتی معرفی فرهنگ و مذهب اسلامی باشد.

نرگس صادقی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نیز با بیان اینکه تکدی‌گری و جولان متکدیان در شهر به تخریب منظر شهری منجر می‌شود، اظهار کرد: آنچه بیش از این اهمیت دارد هویت و شان انسانی است که در باتلاق تکدی‌گری فرو رفته است.

وی با بیان اینکه جمع آوری و اقدامات تنبیهی نمی‌تواند این مشکل شهری را حل کند، گفت: باید به صورت ویژه و اساسی بر روی مسائل فرهنگی تمرکز کرد.

صادقی با اشاره به اینکه در قم به دلیل فضای معنوی حاکم بر شهر کمک به فقرا و نیازمندان بیش از دیگر شهرهاست، افزود: مردم باید توجه داشته باشند که کمک به متکدیان کمک به دور کردن آن‌ها از زندگی آبرومند و طبیعی است و بایستی کمک‌های خود را به مراکز خیریه پرداخت کنند.

این جامعه‌شناس با اذعان بر اینکه متکدیان از نظر هویتی و رفتاری دچار اختلال و ضعف هستند، افزود: کمک به این افراد موجب می‌شود که آنها تا ابد دچار این اختلالات باشند و نتوانند هویت اصلی و راه کمال شخصیتی خود را پیدا کنند.

وی به ظرفیت رسانه‌ها برای حل این معضل اجتماعی اشاره و خاطرنشان کرد: بایستی رسانه‌ها به صورت شفاف و دقیق و با کمک کار‌شناسان به این موضوع ورود و با ساخت برنامه‌هایی در این خصوص برای ریشه کن کردن این معضل بزرگ اجتماعی تلاش کنند.

در پایان باید گفت که تکدی‌گری امری مذموم است و رفع آن نیازمند چاره اندیشی درست از سوی مسؤولان و متولیان اجتماعی، فرهنگی و شهری است.

وقتی با مسؤولان هم صحبت می‌شویم همگی سخن از فعالیت‌ها و اقدامات متعدد در خصوص رفع مشکلات دارند، اما وقتی به درون و دل مشکلات جامعه وارد می‌شویم مشکلات همچنان پابرجا و فراوان است!

واقعیت این است که جمع‌آوری متکدیان از سطح شهر به یک باره هرگز میسر نیست و مدت‌ها زمان می‌خواهد اما ضروری است که طی زمان‌هایی که با سرعت می‌گذرد تلاش برای حل مشکلات و چاره‌اندیشی‌ها نیز با سرعت انجام شود. اینکه به طور مقطعی تعداد زیادی متکدی از سطح شهر جمع‌آوری شود و در مقطعی دیگر این معضل به فراموشی سپرده شود بی‌شک بدون فایده خواهد بود و باز عده‌ای دیگر از متکدیان جدید و چه بسا خود‌‌ همان متکدیان بار دیگر به میدان تکدی‌گری قدم می‌گذارند.

پس آنچه ضروری است این است که متکدیان پس از جمع آوری مورد ساماندهی و همچنین بازپروری قرار گیرند و با ایجاد برخی از زیرساخت‌های لازم امکان کسب درآمد آبرومند و با عزت برای آنان مهیا شود والا تنها جمع آوری آن‌ها هرگز مثمر ثمر نخواهد بود و از مشکلات جامعه نخواهد کاست و حتی ممکن است رفتارهای پرخطر دیگری را از سوی این افراد برای جامعه به همراه داشته باشد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: 24مهر1395، کدخبر: 13950724000002: www.farsnews.com