شعار سال : طبق آخرین سرشماری انجام شده که متعلق به سال ۹۵ است ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد خالی در کشور وجود دارد که ۵۰۰ هزار واحد آن در تهران است، از طرفی طبق آمار سال ۹۵، ۶،۵ میلیون مستاجر در کشور وجود دارد.

همچنین طبق برآورد‌های انجام شده، هم اکنون نیاز سالیانه جمعیت کل کشور به مسکن یک میلیون واحد است که از این تعداد ۳۰۰ هزار واحد در شهر و ۲۰۰ هزار واحد دیگر در روستا توسط مردم ساخته می‌شود بنابراین سالیانه با کمبود ۵۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور مواجه هستیم.

از این‌رو برای افزایش عرضه مسکن و به میان آوردن خانه‌های احتکار شده توسط محتکران، بحث اخذ مالیات از خانه‌های خالی میان مسئولان امر داغ شده و این مهم حتی به تصویب قانون‌گذار هم رسیده است.

حال این سوال مطرح می‌شود که آیا به واقع اخذ مالیات از خانه‌های خالی بر افزایش عرضه و به تبع آن کاهش قیمت مسکن در کشور منجر می‌شود؟

کاهش ۳۰ درصدی قیمت مسکن با اخذ مالیات از خانه‌های خالی

سیدغنی نظری خانقاه عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه حدود ۲ میلیون خانه خالی در سراسر کشور وجود دارد، می‌گوید احتکار خانه توسط سفته بازان یکی از دلایل کمبود مسکن و گرانی آن است.

به گفته وی اجرای قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی منجر به تزریق یک و نیم تا ۲ میلیون خانه به بازار مسکن می‌شود و با افزایش عرضه، قیمت مسکن حداقل ۳۰ درصد کاهش خواهد یافت.

محمد سرگزی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره اخذ مالیات از خانه‌های خالی می‌گوید افزایش عرضه ۳۰ درصدی خانه‌های خالی، کاهش قیمت خانه و اجاره بها و خروج سفته بازان از بازار مسکن آثار اجرای اخذ مالیات از خانه‌های خالی هستند.

سوابق ناموفق اخذ مالیات از خانه‌های خالی

اخذ مالیات از خانه‌های خالی در کشور ما تجربه و اقدام نویی برای بازار مسکن نیست، این امر اولین بار، در دهه ۵۰ و تا اواخر دهه ۶۰ در چارچوب قانون تعدیل و تثبیت اجاره بها اجرا شد به طوری‌که اگر محل آماده شده برای اجاره بیش از ۶ ماه خالی می‌ماند عوارضی معادل ۳۰ درصد ارزش اجاره‌ای آن به وسیله وزارت دارایی اخذ می‌شد، اما این طرح به دلیل ابهامات موجود در فرآیند اجرایی، نبود تعریف واضح و مصداقی از خانه خالی و اعتراضات فراوان نسبت به آن نتواست اثر قابل توجهی در افزایش عرضه خانه‌های خالی به بازار مسکن داشته باشد و در نهایت شکست خورد.

دومین تجربه شکست خورده از اخذ مالیات از خانه‌های خالی به سال ۱۳۸۰ برمی‌گردد که این بار نیز طرح فوق به دلایلی، چون ضعف اجرایی در شناسایی خانه‌های خالی، ضعف بنیادی در پایه مالیاتی و ارزش‌گذاری املاک و ضعف در حوزه‌های نظارتی اجرا متوقف شد.

همچنین در خصوص برآورد‌های انجام شده از میزان درآمد‌های حاصل از این بخش می‌توان اعلام کرد که در بهترین شرایط سهم مالیات از خانه‌های خالی از ۰،۷ درصد و از ۲ درصد مالیات‌های بخش مسکن فراتر نرفته است.

در آخرین عملکرد ثبت شده برای مالیات بر خانه‌های خالی، این بخش از کل درآمد‌های مالیاتی سهمی به اندازه ۳ در ۱۰ هزار داشته و هزینه دریافت مالیات از خانه‌های خالی بیشتر از درآمد ناشی از این محل بوده است.

۲ شرط موفقیت اخذ مالیات بر خانه‌های خالی

طبق تجارب سایر کشورها، اخذ مالیات از خانه‌های خالی سیاست مکمل و مقطعی برای بیرون راندن محتکران از بازار مسکن است و قبل از آن باید مالیات سالیانه بر املاک و مستغلات، مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر معاملات مکرر در بازار مسکن به اجرا دربیاید از این‌رو طبق نظر کارشناسان صرف اخذ مالیات از خانه‌های خالی در افزایش عرضه مسکن به بازار، کاهش قیمت‌ها و خروج سفته بازان موثر نبوده و تجربه شکست خورده اخذ مالیات از خانه‌های خالی مجدد تکرار خواهد شد.

اما برای موفقیت در این طرح ابتدا باید بانک جامع اطلاعاتی از املاک و رفتار مالکان در هر شهری در دسترس باشد و از آنجایی که شهرداری‌ها به علت استفاده از سامانه ارزیابی املاک و اراضی شهر، اطلاعات دقیقی از مختصات شهری دارند می‌توان در زمینه شناسایی خانه‌های خالی از این امکان بهره‌مند شد.

دومین لازمه موفقیت طرح فوق تعیین نرخ مالیات است که طبق نظر کارشناسان و آنچه در کشور‌های دیگر انجام شده است باید ضریبی از نرخ روز املاک باشد نه قیمت منطقه‌ای آن، باید توجه داشت که در شرایط فعلی قیمت منطقه‌ای در شهر تهران حدود یک‌صدم قیمت روز املاک در هر منطقه است و متاسفانه در طرح اخذ مالیات از خانه‌های و خالی ضریبی از قیمت منطقه‌ای برای نرخ مالیات در نظر گرفته شده است نه قیمت روز ملک.

امید است سیاست‌گذار با بهره‌مندی از تجارب شکست خورده و موفق در جهان از پرداخت هزینه اضافی جهت تکرار طرح‌های ناقص و ناموفق پرهیز کرده و با تدوین و تصویب طرح‌های جامع و همه جانبه معضلات بازار مسکن را به طور ریشه‌ای و برای دراز مدت مرتفع کند.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا ، تاریخ انتشار ۲۶ بهمن ۹۹ ، کد خبر : ana.press ، ۵۶۳۸۵۸