شعار سال: سجادبهزادی دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی با بیان اینکه دنیای کنونی در تضادی بین فقر وثروت به شدت دست وپا می‌زند، گفت: هیچ توازنی بین رفاه ملت‌ها دیده نمی‌شود. یکی در عرش و دیگری در فرش. همین مدتی پیش بود که در حاشیه اجلاس داووس اعلام شد ۸۲ درصد ثروت جهان در اختیار تنها یک درصد از جمعیت کره زمین است. نه تنها کشور‌ها در مقایسه تطبیقی با یکدیگر شکاف‌های معناداری در بخش‌های مختلف با هم دارند بلکه در ساختار‌های درونی هم پر از تبعیض و نابرابری اند و با فاصله طبقاتی بسیار شدیدی روبرو هستند.

کشور ما هم شرایط خاص خود را دارد. در آستانه سال ۱۴۰۰ گاهی که فاصله طبقه خود را با دیگر طبقه‌های جامعه و فاصله توسعه کشور خود را با دیگر ملت‌ها می‌بینم دچار حسرت‌های نامنت‌ها می‌شویم واحساس خوبی نداریم.

گفتار اول:

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ وقتی کارنامه فساد ۲۰۲۰ کشور‌ها منتشر می‌شود و از کشور ما با فاصله زیاد، بعنوان یکی از فاسدترین کشور‌های جهان یاد می‌شود. آخرین رده بندی سازمان شفافیت بین المللی که به بررسی فساد اداری و اقتصادی در ۱۸۰ کشور پرداخته، حاکیست که دانمارک با فاصله زیاد از ما سالم‌ترین کشور دنیا و ما در کنار سومالی و سودان جنوبی در پایین‌ترین رتبه‌ها قرار گرفته ایم. به عبارتی ایران در میان. ۱۸۰ کشور جهان در رتبه ۱۴۹ قرار گرفته است، سه پله بدتر از سال گذشته.

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ وقتی صلح آمیزترین کشور‌های جهان در سال ۲۰۲۰ معرفی می‌شود و دوباره از کشور ما با فاصله زیاد بعنوان یکی از ناآرام‌ترین کشور‌های جهان نام برده می‌شود. ناآرامی تنها در صدای تیر وتفنگ نیست. امنیت اجتماعی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های آرامش در جهان به شمار می‌رود. موسسه اقتصاد و صلح (IEP) صلح آمیزترین کشور‌های جهان را هرساله مورد ارزیابی قرار داده و نتایج آن را منتشر می‌کند. این شاخص در ۱۶۳ کشور مستقل جهان و بر اساس ۳ معیار کلی (ایمنی و امنیت اجتماعی، میزان درگیری‌های داخلی و بین المللی و درجه نظامی‌گری) طبقه‌بندی شده است. بر این اساس اروپا آرام‌ترین منطقه جهان شناخته می‌شود؛ ایسلند رتبه نخست جهان، نیوزلند رتبه دوم، پرتغال رتبه سوم، استرالیا رتبه چهارم، دانمارک رتبه پنجم، کانادا رتبه ششم، سنگاپور رتبه هفتم و ایران در رتبه ۱۴۲ قرار گرفته است.

سال ۱۴۰۰ برای ما؛ سال حسرت فاصله هاست؛ وقتی گفته می‌شود ژاپن با قوی‌ترین پاسپورت جهان و ایران با رتبه ۱۰۱ و با دو رتبه بهتر از کره شمالی، جزو ضعیف‌ترین پاسپورت‌های جهان است.

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ وقتی برنامه ریزی‌ها در کشور به گونه‌ای است که گاز بعنوان مهم‌ترین انرژی و ثروت ملی؛ به جای ارز آوری و آبادانی مملکت به بدترین شکل ممکن مصرف می‌شود. فاصله مصرف گاز در ایران با اروپا رقمی اعجاب انگیز است. صنعت نفت در سال‌های گذشته تولید گاز را به یک‌هزار میلیون متر مکعب در روز رسانده است و با صادرات بخشی از این تولید می‌شد کشور را گلستان کرد؛ اما تقریبا همه را یعنی معادل نیمی از مصرف گاز ۲۷ کشور اروپایی یک جا در داخل مصرف می‌کنیم و همچنان هشدار داده می‌شود که در سال‌های آینده ممکن است وارد کننده گاز باشیم.

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ فاصله ارزش پول ملی کشور من با سایر کشور‌ها از زمین است تا آسمان. پول ملی کشور من در کنار ونزئولا، کامبوج و گینه آفریقا در رده بی ارزش‌ترین ارز‌های جهان شناخته می‌شود. آخرین بررسی‌های صورت گرفته توسط موسسه FXSSI در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که در حال حاضر ریال ایران با کنار زدن بولیوار ونزوئلا به عنوان کم ارزش‌ترین واحد پولی دنیا محسوب می‌شود.

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ وقتی که سازمان گزارشگران بدون مرز در تازه‌ترین گزارش سال ۲۰۲۰ خود، کشور ایران را در میان ۱۸۰ کشور درقعر جدول و در مقام ۱۷۳ و در گروه کشور‌های با " وضعیت بسیار بد" توصیف می‌کند. نروژ، فنلاند و دانمارک سال‌های متوالی است که در صدر جدول قرار دارند. وقتی به توسعه و رفاه در این کشور‌ها نگاه می‌کنیم به خوبی رابطه بین آزادی رسانه با خوشبختی را می‌توان فهمید.

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ شبکه‌های تلویزیونی در جهان متنوع است و هر نهادی آزادانه به صورت مستقل برنامه‌های خود را پخش می‌کند. در همسایگی ما و در همین افغانستان؛ انواع شبکه‌های خصوصی فعال است، اما در ایران ما همه صوت وصداو تصویر در انحصار یک سازمان است و اجازه راه اندازی شبکه‌های خصوصی مستقل در ایران وجود ندارد. این فاصله خود طنز تلخی است که در قرن بیست ویکم هیچ توجیهی نمی‌توان داشت.

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ شب تا صبح کار می‌کنیم، اما حداکثر دریافتی ما با حداقل حقوق ماهانه در کشور‌های جنوب خلیج فارس هم برابری نمی‌کند و فاصله بسیار زیاد است. در حال حاضرکویت با ۴۶۸۴ دلار، بیشترین مقدار حداقل دستمزد را در میان کشور‌های جنوب خلیج فارس دارد. قطر، امارات، عربستان، وعمان به ترتیب در رده‌های بعدی هستند. همینطور ما فقیرتر می‌شویم و دیگران غنی تر. گفته می‌شود" ۴۱ فرد میلیاردر در جهان به اندازه نیمی از جمعیت جهان ثروت دارند".

سال ۱۴۰۰، سال حسرت فاصله هاست؛ وقتی که سنگاپور و هنک گنک و سوئیس در صدر پرسرعت‌ترین اینترنت جهان در سال ۲۰۲۰، با بیش از ۲۰۰ مگابیت بر ثانیه سرعت اینترنت ثابت و ۶۰ مگابیت بر ثانیه سرعت اینترنت موبایل معرفی می‌شوند، اما در کشور ما، وزیر به خاطر افزایش پهنای باند به دادگاه احضار می‌شود.

سال ۱۴۰۰؛ سال حسرت فاصله هاست؛ وقتی که شب و روز در تحریمم. در بسیاری از کشور‌های جهان، مردمان شان حتی یک بار فشار تحریم را احساس نکردند. ترکش‌هایی که تحریم مدام بر پیکره اقتصاد ما وارد کرده است دیگر امری عادی شده است. خطرناک‌تر از این چه چیزی می‌تواند باشد. مشاور سابق رییس جمهور در توئیتی خطاب به یکی از حامیان تحریم نوشت:‌درست می‌فرمایید؛ "تحریم‌هایی که حاصل مذاکره نکردن در دوران جنابعالی است ۸۰۲ تحریم است؛ و تحریم‌هایی که حاصل مخالفت با تداوم مذاکره، و دلواپسی است ۷۵۱ تحریم؛ آیا هنوز زمانِ شروع مذاکره جهت رفع همین ۱۵۰۰ تحریمِ فلج کننده نرسیده است؟ آیاهنوز نباید نتیجه گرفت که اصلِ مذاکره و گفتگو تابو نیست؟! "

در مقایسه تطبیقی وضعیت کشورمان با سایرکشور‌ها می‌توان مصداق‌های فراوان بیشتری آورد که نشان می‌دهد حال که به سال ۱۴۰۰ رسیده ایم؛ چه حسرت‌های فراوانی که بر دل مانده است. امارات وزارت هوش مصنوعی ایجاد می‌کند و اولین وزیر هوش مصنوعی جهان را منصوب می‌کند. او می‌داند سهم هوش مصنوعی در اقتصاد جهان در سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۵ تریلیون دلار می‌رسد و می‌خواهد دوبی را به شهر تمام هوشمند جهان تبدیل کند. دولت کره قصد دارد میلیارد‌ها میلیارد دلار بر روی نسل جدید اتومبیل‌های خودران وبرقی سرمایه گذاری کند. گوگل می‌خواهد میلیارد‌ها دلار در هند سرمایه‌گذاری کند و گردش مالی استارت‌آپ‌های هندی را چند برابر کند. اما ما همچنان اندرخم یک کوچه ایم و بر سر نیاز‌های اولیه زندگی دست وپا می‌زنیم.

گفتار دوم:
طبیعی است این همه فاصله ما با جهان بیرون، محصول فاصله‌های ما در جهان درون خودمان است. رفتار‌های ایدئولوگ گونه در درون سبب شده است، آرزوی ترنم توسعه بر دل ما بماند. اصول توسعه یافتگی جهانشمول و شفاف است، اما به قول دکتر محمود سریع القلم در کتاب عقلانیت وتوسعه یافتگی ایران، یکی از دلایل ناکامی ما در توسعه " مسئله نداشتن اتفاق نظربر سر اصول توسعه وفاصله‌هایی است که در دیدگاه‌ها وجود دارد. "

فاصله دیدگاه‌ها در مورد اصول توسعه، حسرت توسعه را به دل ما نشانده است. رئیس جمهور در مراسم سالروز پیروزی انقلاب اسلامی می‌خواهد برای رقیبانش از مذاکره خط و نشان بکشد. او به رقیبان می‌گوید " مذاکره چیز منفی نیست ومن به آن افتخار می‌کنم". این حرف رئیس جمهور بدان معنی است که در سال ۱۴۰۰ و قرن بیست ویکم؛ جریانی قوی در مملکت وجود دارد که می‌گوید مذاکره چیز منفی است. از این همه فاصله به کجا باید پناه برد.

سالانه هزاران دختر معصوم در جلو چشمانمان ازدواج می‌کنند در حالی که هنوز سن کودکی شان تمام نشده است. هنوز از زندگی مشترک آن‌ها یک سال نگذشته است مهر طلاق بر شناسنامه آن‌ها دیده می‌شود. ما نتوانستیم ضعف‌های قانونی برای جلوگیری از کودک همسری را مرتفع کنیم و با تصویب وام‌های بیشتر، عملا کودک همسری را ترغیب کردیم. طبق آمار سال ۱۳۹۹ ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ سال درکشور رشد ۲۳ درصدی را نشان می‌دهد.

چقدر فاصله میان دیدگاهی است که می‌گوید هزینه تعلل در تصویب FATF سالانه ۲۰ میلیارد دلار برای ملت ایران است که به جیب دلالان می‌رود و از طرفی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اعتقاد دارد پیوستن به FATF وضعیت کشور را بدتر می‌کند.

فاصله نابرابری در کشور آن جایی خود را نشان می‌دهد که درجه فلاکت در برخی از نقاط استان‌ها بالای ۵۳ درصد اعلام می‌شود ودر جایی دیگر از کشورمعاملات فقط با اعداد میلیاردی انجام می‌شود.

حسرت خانه دار شدن در دل جوان‌ها می‌ماند و آنگاه مدام توصیه به افزایش جمعیت می‌شود. طول انتظار برای خرید مسکن در تهران با نرخ فعلی پس‌انداز به ۱۰۹ سال رسیده است. در دنیا، زمان بالای ۱۰ سال برای آنکه صاحب خانه شوید «غیرعادی» توصیف می‌شود؛

گفتار آخر:


در سال ۱۴۰۰ یک مسیربرای ما ونزوئلایی شدن است که تداوم عدم سرمایه گذاری و تورم رکودی ادامه دار است و راه دوم آغاز یک مسیر سازندگی و رونق.

زندگی در میان فاصله‌ها یعنی حسرت‌های نامنت‌ها و مرگ امید‌ها. امید من به کمتر شدن فاصله‌ها میان شاخص‌های توسعه در کشورم با دیگر کشور‌های توسعه یافته خیلی زیاد نیست و نمی‌توان از این حقیقت مسلم دور شد و به خود فریبی دل خوش کرد. خوش بحال کسانی که یا تعمدا و یا سهوا این آمار‌ها و فاصله‌ها را قبول ندارند.

من اگر بودم نام سال ۱۴۰۰ را سال آشنایی با روند‌های جهانی می‌گذاشتم و افق فکری برنامه ریزان را گسترده می‌کردم و می‌خواستم تا ذهن خود را رها کنند وکشور را از مسائل فرسایشی برهانند. جهان هرگز منتظر ما نمی‌ایستد و به ما رحم نمی‌کند. باید امید را زنده کرد و گرنه مردمی که مدام در حسرت فاصله‌ها باشند نمی‌توانند به توسعه کمک کنند.

شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از عصر ایران، تاریخ انتشار: ۱۷ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۷۷۴۰۸۵، www.asriran.com