شعارسال: به عنوان یک بزرگسال تصور کنید وقتی را که خودتان نوجوان بودید و با دوستانتان گرم می‌گرفتید و صمیمی بودید، اما همه حرف هایتان را نمی‌توانستید به مادر و پدر و بزرگتر‌ها بزنید، حال این شرایط را فرزندان شما نیز دارند، اما آیا شما هم قادر به درک کردن آن‌ها هستید یا مدام شروع به نصحیت کردن و انتقاد کردن از آن‌ها می‌کنید؟

یکی از دشواری‌های اصلی خانواده‌ها نحوه ارتباط برقرار کردن با نوجوانان و جوانانشان است در حالیکه خودشان آن دوره را گذرانده و فراموش کرده اند که چه شرایطی داشتند و چطور با دیگران ارتباط برقرار می‌کردند. مهمترین مسئله این است که پدر و مادر فکر می‌کنند برقرار کردن رابطه دوستی با بچه‌های جوان و نوجوانشان کار سختی است درصورتی که اگر کمی وقت بگذارند و حوصله به خرج بدهند با آرامش می‌توانند به حرف‌های بچه هایشان گوش دهند بدون اینکه با هم درگیر شوند یا از بالا به پایین به آن‌ها نگاه کنند.

اگر این شرایط بین یک والدین و فرزندی پیش بیاید به راحتی والدین می‌توانند محرم راز‌های بچه‌های جوانشان شوند بدون اینکه آن‌ها را تهدید یا تحقیر کنند و از خانه فراری دهند این نخستین قدم در برقراری یک رابطه صمیمی با نوجوانان است. کافی است چشمانتان را ببندید و به دوران نوجوانی و جوانی خود فکر کنید، اینکه در آن شرایط چقدر دوست داشتید با دوستانتان وقت بگذرانید و مسائلتان را با آن‌ها در میان بگذارید و در کنارش چقدر هم برایتان مهم بود که از سوی والدینتان درک شده و دیده و شنیده شوید.

بزرگ شدن بچه‌ها را ببینید

یکی از مهمترین مشکلات نوجوانان در سنین حساس این است که والدین بزرگ شدن آن‌ها را نمی‌بینند و به صحبت هایشان گوش نمی‌دهند بلکه مدام بچه‌ها را نصحیت می‌کنند یا باید و نباید برایشان تعیین می‌کنند. درست است که در هر خانه‌ای می‌بایست قوانینی وجود داشته باشد، اما این قوانین نباید مانع از ارتباط صمیمانه والدین و بچه‌ها باشد. هر پدر و مادری اگر بتوانند خالصانه به حرف‌های نوجوانشان گوش دهند، او را قضاوت نکنند و تنها یک همدل واقعی باشند، خانه را به بهترین مکان امن برای بچه هایشان تبدیل می‌کنند.




مهمترین راهکار‌های کاربردی ایجاد دوستی عمیق با نوجوانان و جوانان.

اما در این گزارش تلاش داریم برخی از راهکار‌های کاربردی ایجاد دوستی عمیق والدین با نوجوانان و جوانان را بدین شرح آموزش دهیم:

**شناخت شخصیت نوجوان

مهم‌ترین مشکل والدین در ارتباط برقرار کردن با جوانانشان آشنا نبودن با ویژگی‌های این دوره است. اینکه بچه‌ها در این دوره‌ها چه تغییراتی می‌کنند، گاه چه احوال ناخوشایندی دارند یا دچار تغییرات هورمونی و فیزیکی و روانی می‌شوند و نیاز به درک شدن دارند، باعث می‌شود والدین این شرایط را نادیده گرفته و انتظارات خاص خود را داشته باشند البته این بدین معنا نیست که نوجوانان هم هر چه دلشان می‌خواهد انجام دهند و والدین آن‌ها را درک کنند، اما مسئله هم این است که در مواقع حساس بتوانند همدیگر را درک کنند و عکس العمل‌های نابه جا و نادرست نداشته باشند که باعث تیرگی روابط با نوجوانان شود.

در زمینه شناخت ویژگی‌های نوجوانی کتاب‌های زیادی منتشر شده که والدین می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

*استفاده از روش تغافل

گاه پیش می‌آید که خود والدین مشکلات و مسائل نوجوانان را مثلا در زمینه تحصیلی یا ارتباط با دوستان و هر چیز دیگری خیلی بزرگ نمایی می‌کنند و به دلیل این مسائل بچه‌ها را مواخذه می‌کنند در حالیکه یکی از موثرترین روش‌های تربیتی تافل یا نادیده گرفتن است اینکه مشکلات بچه‌ها را بزرگ نشان ندهیم و بچه‌ها را به مدام به خاطر رفتارهایشان بازخواست و بازجویی نکنیم.

*راهنمایی به جای دستور دادن

حال وقت این است که بدانید چه کار‌هایی می‌توانید برای بهبود روابط انجام دهیم. یکی از آن‌ها این است که در برخورد با مسائل نوجوانان از خودشان کمک بگیریم و به آن‌ها نشان دهیم که نخستین مسول حل مشکلاتشان خودشان هستند نه اینکه مرتبط به آن‌ها بگویید تو از پس این کار‌ها برنمی آیی یا از اول هم باید خودم بر عهده می‌گرفتم؛ بنابراین وقتی والدین تنها وظیفه راهنمایی دارند بچه‌ها هم مسئولیت کارهایشان را برعهده می‌گیرند.

به طور مثال می‌توانید در برابر خواسته‌های غیر منطقی نوجوانتان، بی درنگ «نه» نگویید. بلکه با سردی بگویید: «نظری ندارم و او خود باید انتخاب کند». او بی درنگ می‌فهمدد که با این خواسته اش موافق نیستید، ولی چون با صراحت مخالفت نکردید و حق انتخاب را به او دادید، به احتمال زیاد همان چیزی را برمیگزیند که شما خواسته اید.

*آموزش مناسب

خیلی از نوجوانان در سنین بحرانی دچار اضطراب‌ها و استرس‌های زیاد می‌شوند مثل ترس‌های دوران بلوغ یا دوست یابی و گذراندن وقت فراغت و برنامه ریزی‌های تحصیلی و رفتن به دانشگاه همه این مسائل می‌تواند چالش‌هایی باشد که ذهن ان‌ها را دچار مشکل کند، والدین در این مواقع می‌بایست به بچه‌ها آموزش انتخاب و حل مسئله بدهند نه اینکه به جای آن‌ها مسئله را حل کنند.

از خیلی از جوان‌ها می‌شنویم که می‌گویند والدینشان به جای آن‌ها انتخاب رشته و تحصیلی کرده اند و آن‌ها از شرایطشان راضی نیستند، والدین تنها باید راهنمایی کنند و آموزش دهند تا بچه‌ها براساس علایق‌شان با چشم باز انتخاب کنند و در نهایت هم مسئولیت کارهایشان را برعهده بگیرند.

برای مثال در زمانی که نوجوان شما عصبانی است، رایج‌ترین راه این است که والدین هم پابه پای بچه شان لجبازی و قدرت نمایی می‌کنند، اما انجام این کار به معنی دعوت نوجوان به یک مبارزه و دعوای بزرگتر است. برای برخورد بهتر توصیه می‌شود که قبل از شروع دعوا یک جلسه خانوادگی ترتیب دهید و با آرامش گفتگو کنید. زمانی که شما نوجوان خود را به گفتگو دعوت می‌کنید در واقع به او احترام می‌گذارید و احساس مهم بودن را به او نشان می‌دهید. همچنین اینگونه برخورد باعث می‌شود که نوجوان مهارت‌های اجتماعی و حل مسئله و همکاری را بیاموزد.




برقراری رابطه دوستانه و عاقلانه

یکی از مسائل مهم دوران نوجوانی دوست یابی است. والدین با مراقبت دوستان و خیلی عاقلانه احساس ایمنی و اطمینان را در وجود نوجوان می‌بایست ایجاد کنند. خیلی از والدین مدام بر سر انتخاب دوستان بچه هایشان غر و لند می‌کنند درحالیکه خودشان هم هیچ راهکاری برای انتخاب دوست به فرزندانشان ارائه نمی‌دهند و شاید خودشان هم دوستان مناسبی نداشته باشند در این صورت نمی‌توانند انتظار بهترین از فرزندانشان داشته باشند.

بهترین روش برای شناخت دوستان بچه هایتان، می‌تواند دیدن و صحبت کردن با آن‌ها باشد اینکه یک روز آخر هفته آن‌ها را به منزلتان دعوت کنید و با هم غذا بخورید و صحبت کنید در این صورت با همه دوستان بچه هایتان هم صمیمی می‌شوید و فرزندانتان هم رابطه بهتری با شما پیدا می‌کنند.



اعتمادسازی

اینکه از کجا می‌فهمیم بچه‌های جوانمان به ما اعتماد دارند یا خیر از نحوه صحبت کردن و مشورت گرفتنشان مشخص می‌شود اگر بچه هایمان کسانی هستند که برای حل مسائلشان به سراغ دوستانشان می‌روند بدین معنی است که نتوانستیم اعتمادسازی درستی برایشان بکنیم بنابراین می‌توانیم از شناخت ویژگی‌های نوجوانان شروع کنیم تا به ایجاد صمیمیت با آن‌ها برسیم. برای اینکه با نوجوانان صمیمی باشیم حتما لازم نیست به تمام خواسته هایشان پاسخ مثبت بدهیم همین که حرف هایشان را گوش دهیم و با آن‌ها همدل باشیم، گامی در راستای اعتمادسازی برداشته ایم.

*مقدمه ارتباط عاطفی، ارتباط کلامی است

نوجوانان به دلیل ویژگی‌هایی که دارند بیشتر به ارتباط عاطفی نیازمند هستند این ارتباطات از ارتباط کلامی نشأت می‌گیرد و به همین دلی والدین می‌بایست ساعاتی را تنظیم کنند برای اینکه فرصتی برای بچه هایشان بگذارند و با آن‌ها صحبت و محبت کنند. والدین هیچ وقت نباید اینطور فکر کنند که بچه هایشان بزرگ شده اند و دیگر نباید محبت فیزیکی به آن‌ها بکنند بچه‌ها در همه سنینی نیاز به محبت و لمس تا ارتباط کلامی محبت آمیز دارند؛ بنابراین ارتباط با نوجوانان اگر بر پایه محبت و عشق واقعی باشد باعث ایجاد اعتماد به نفس در آن‌ها می‌شود، اما اگر با فشار و تهدید و خشونت همراه باشد بچه‌ها را دچار مشکلات عصبی و اختلالات مختلف می‌کند و در بزرگسالی نیز آن‌ها قادر به انتخاب صحیح برای ازدواج نخواهند بود؛ بنابراین اگر پسر یا دختری در منزل پدری دارای روابط قوی و مستحکم عاطفی باشد، در بزرگسالی خودش نیز می‌تواند روابط مناسبی با دیگران به ویژه در عرصه ازدواج برقرار کند.

شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۴۰۰۰۲۰۱۰۰۰۰۳۷، farsnews.ir.