پیام ها و پیامدهای کناره گیری احتمالی حریری از عرصه سیاست لبنان

محافل سیاسی لبنان بعید نمی‌دانند که سعد الحریری رئیس جریان المستقبل در روز‌های آینده انصراف از انتخابات پارلمانی در مارس آینده و حتی کناره گیری کامل از عرصه فعالیت‌های سیاسی را اعلام و خود را وقف زندگی شخصی کند، اما در عین حال همین محافل این احتمال را نیز داده اند که چنین اقدامی – اگر رخ دهد- چه بسا تلاشی برای جلب توجه و معطوف کردن نگاه‌ها به سمت خود پس از انزوای داخلی باشد علی الخصوص اینکه هیچ یک از سیاستمداران لبنانی پس از هفته‌ها غیبت حریری در فرانسه، سراغی از او نگرفتند و از او نخواستند به لبنان برگردد و درباره نیاز لبنان به او و نقشی که می‌تواند برای خروج از بحران ایفا کند، سخنی به میان نیاوردند.

شعار سال: روزنامه «العرب» چاپ لندن روز شنبه در تحلیلی تحت عنوان «حریری برای کناره گیری از سیاست برنامه ریزی می‌کند: مانوری برای جلب همدردی یا اعلام پایان» نوشت: این محافل می‌گویند: حریری که دو روز پیش از پاریس بازگشت، احساس شوکه شدن خود در برابر بی تفاوتی‌ها نسبت به بازگشتش حتی در داخل جامعه اهل سنت را پنهان نکرد؛ جایی که غیبتش با انتقادات بسیاری روبرو شد و برخی دور ماندنش از لبنان را فرار از مبارزه خواندند و از توجیهات او درباره عزلت نشینی اختیاری در پاریس قانع نشدند.

پیام ها و پیامدهای کناره گیری احتمالی حریری از عرصه سیاست لبنان

شیخ عبداللطیف دریان مفتی اهل سنت لبنان

نخست وزیر پیشین لبنان پنج شنبه گذشته پس از غیبتی که چهار ماه به طول انجامید، به بیروت بازگشت و در آنجا فعالیت خود را با رفتن به کاخ نخست وزیری و دیدار با نجیب میقاتی از سر گرفت و پس از آن به دیدار شیخ عبداللطیف دریان مفتی اهل سنت لبنان رفت.

حریری همچنین بعد از ظهر روز جمعه در بیت الوسط (منزلش در بیروت) ریاست جلسه فراکسیون پارلمانی المستقبل را برعهده داشت که محوریت آن موضوع انتخابات پارلمانی آینده و اوضاع کلی لبنان در زمینه‌های مختلف بود.

کناره گیری حریری مانوری برای همدردی؟

ناظران لبنانی براین باورند که تصمیم حریری برای کناره گیری از سیاست به مانور نزدیکتر است و هدف از آن جلب توجه محافل اهل سنت و درخواست از او برای انصرف از تصمیمش در خصوص کناره گیری است؛ سنتی که از زمان سخنرانی کناره گیری جمال عبدالناصر رئیس جمهوری فقید مصر پس از شکست سال ۱۹۶۷ میلادی به هدف ترغیب مردم به برگزاری تظاهرات و دعوت از او برای ماندن در قدرت، مرسوم شده است.

این ناظران یادآور شده اند که حریری اگر علی رغم مخالفت اطرافیانش، روی تصمیم کناره گیری پافشاری کند، در سایه نبود جایگزینی آماده برای ایفای نقش جانشینی او و عدم اشتیاق نخست وزیران سابق برای پرکردن خلائی که در سایه نبود چشم انداز برجای خواهد گذاشت، بحرانی در داخل کل جامعه سنی بویژه در سطح حمایت مالی از آن‌ها ایجاد خواهد کرد؛ حمایتی که رابطه راحت بین حریری و عربستان زمینه ساز آن بوده است.

ناظران بر این باورند که کناره گیری حریری از قدرت باعث بحران در محال سنی و جریان المستقبل خواهد شد

همین ناظران همچنین بعید ندانسته اند که حریری با اشاره ضمنی به کناره گیری، به دنبال جلب توجه عربستان سعودی است که آن هم در سایه بی تفاوتی‌های ریاض- که از وعده‌های بی نتیجه خسته شده- دشوار به نظر می‌رسد و این در شرایطی است که همین ناظران اتفاق نظر دارند که حریری بدون حمایت عربستان هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد.

یکی از بزرگترین مشکلات حریری در این واقعیت نهفته است که عربستان سعودی حتی با غفلت از او، این تصور را ایجاد می‌کند که او «پسرش» است؛ موضوعی که مانع مداخله دیگر طرف‌های عربی برای حمایت میدانی از او می‌شود.

پیامد‌های کناره گیری حریری از فعالیت‌های سیاسی

تصمیم کناره گیری – که محافل لبنانی گفته اند حریری مدتی است آن را اتخاذ کرده- باعث ایجاد بحران شدید در داخل جریان المستقبل نیز خواهد شد که در ماه‌های اخیر به دلیل غیبت حریری و نداشتن برنامه‌ای برای حضور در انتخابات آینده به شدت ضعیف شده است و به این دلایل باید بحران مالی را نیز اضافه کرد که باعث شده است رسانه‌ای برای پوشش دادن اخبار و تبلیغاتش در اختیار نداشته باشد.

محافل مذکور پیش بینی می‌کنند که تصمیم کناره گیری، ضربه سختی به پیکره جریان المستقبل چه از حیث انسجام داخلی و چه از حیث بخت‌های آن در انتخابات خواهد بود و علاوه بر این باعث می‌شود که این حزب شانس خود را برای ایفای نقش به عنوان نیروی ایجاد کننده توازن با حزب الله از دست بدهد؛ توازنی که با واگذاری مأموریت رهبری این حزب به سعد حریری پس از قتل رفیق حریری در فوریه ۲۰۰۵ میلادی رو به تزلزل نهاد وپس از انصراف‌های مکرر او و فرارهایش به خارج، همچنان ادامه دارد.

«هادی حبیش» عضو فراکسیون المستقبل در اظهاراتی گفته است: «اگر صحبت‌ها درباره انصراف حریری از عرصه سیاسی صحت داشته باشد، این موضوع توازن قوا را در انتخابات پارلمانی برهم خواهد زد و در محافل سنی فاجعه به بار خواهد آورد».

در حالی که حریری خود را تنها کسی می‌داند که می‌تواند زبان گویای اهل سنت باشد، این نفوذ پس از از دست دادن تاثیرگذاری در جریان المستقبل، به شدت رو به افول نهاده است. سردی روابط با ریاض روی تعهداتش در قبال جریان المستقبل و نهاد‌های مختلف آن بویژه جبهه رسانه‌ای آن تاثیر گذاشت؛ جبهه‌ای که پس از از دست دادن آن، دشوار خواهد بود بتواند با ماشین رسانه‌ای قدرتمند حزب الله و متحدانش روبرو شود.

جایگزین حریری چه کسی خواهد بود؟

محافل سنی هشدار می‌دهند که کناره گیری حریری از عرصه سیاسی به خودی خود به معنای آغازِ پایان فعالیت‌های سیاسی خاندان حریری خواهد بود علی الخصوص اینکه عمه او «بهیه حریری» پا به سن گذاشته و برادرش «بهاء» نیز به غیر از برخی گروه‌های کوچکی در بیروت و طرابلس که گاه و بیگاه برایشان کمک‌های مالی می‌فرستد، از محبوبیتی برخوردار نیست و علاوه بر این تجربه و صلاحیت‌های لازم برای ایفای نقش سیاسی را هم ندارد.

بهاء الحریری پسر ارشد رفیق حریری و برادر بزرگتر سعد الحریری

از زمان تولد دولت نجیب میقاتی، حریری ترجیح داد که در منزلش در فرانسه بماند و به درخواست‌ها برای بازگشت چه از داخل جریان المستقبل و چه خارج از آن پاسخی نداد که شاید مهمترین آنها، درخواست «ولید چنبلاط» رهبر دروزی باشد.