شعار سال: خرداد ماه سال ۹۷ بود که روزنامه «فایننشال تایمز» در مقاله‌ای با عنوان «ایران خشک شد» نوشت: «ایران با پیشینه هفت هزارساله تا ۲۰ سال دیگر از بی‌آبی و خشک می‌شود.» تلویزیون فرانسه هم در آن زمان، در گزارشی هشدار داد که مزارع پسته ایران به دلیل خشکسالی و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی رو به نابودی هستند. موسسه بین‌المللی «منابع جهانی» طی تحقیقی اذعان کرده تا سال ۲۰۴۰ کم‌آبی در خاورمیانه منجر به ایجاد بحران‌های امنیتی و اقتصادی می‌شود.

در آن زمان که بارش‌ها در کشور به سیلاب‌های مخرب تبدیل می‌شدند و ۹ ماه پس از این اظهارنظر‌ها و گزارش‌ها، سیلاب مرکز و غرب کشور را فرا گرفت، مسئولان وقت، این گزارش‌ها را نادیده می‌گرفتند، تا جایی که آن را نتیجه اتفاقات سیاسی و در جهت تخریب کشور می‌دانستند. در آن روز‌ها همه از ترسالی سخن می‌گفتند، اما طولی نکشید که این ترسالی و بارش‌های پردامنه با روند تغییرات اقلیمی جای خود را به خشکسالی شدید داد، به نحوی که امروز همه استان‌های کشور حتی شمال ایران، با خشکسالی شدید دست و پنجه نرم می‌کنند. آماری که رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی از شرایط ایران در مواجهه با خشکسالی ارائه می‌دهد، به‌نوعی ترسناک است. احد وظیفه معتقد است که «شاخص‌های خشکسالی نشان‌دهنده خشکسالی متوسط تا شدید استثنایی در تمام نقاط کشور است و غرب کشور، شمال خوزستان، لرستان، کرمانشاه به‌خصوص ایلام در شرایط خشکسالی به‌شدت استثنایی و طولانی‌مدت به سر می‌برند.» وظیفه با اشاره به اینکه میزان بارندگی طی سال گذشته در کرمانشاه ۵۰ درصد زیرنرمال و امسال ۴۸ درصد زیر نرمال بوده و میزان بارش در ایلام نیز ۶۱ درصد زیر نرمال گزارش شده، می‌افزاید: «بنابراین هنگامی که در بلندمدت بارش یک ساله و دوساله در منطقه‌ای بیش از ۵۰ درصد کمتر از نرمال و دوره خشکسالی طولانی شود، شرایط بسیار حاد و بی‌سابقه‌ای بر کشور حاکم می‌شود.»

اما در این شرایطی که انسان به یاد شعر سعدی شیراز می‌افتد که می‌گوید: «چنان آسمان بر زمین شد بخیل/ که لب‌تر نکردند زرع و نخیل» مشکل ایران از بخل آسمان نیست و کشور‌های همسایه آب را بر روی ایران بسته‌اند و همین امر موجب شده که روند خشکسالی برای کشور فاجعه بار شود، به‌نحوی که این روز‌ها هجوم ریزگرد‌ها از مرز‌های غربی در کنار خشکسالی شدید که سبب شده تالاب‌های پرآب به کانون ریزگرد تبدیل شوند، مردم را با روز‌های سخت و تنگی نفس قرار داده است. زمانی‌که افغانستانی مشغول سدسازی بود و رئیس‌جمهور وقت این کشور در مراسم افتتاحیه و آبگیری سد کمال خان، از تبادل آب در مقابل نفت سخن گفت، دستگاه دیپلماسی ایران، منفعل عمل نمی‌کرد، حالا نباید برای گرفتن حقابه هیرمند، ایران باید از دولت طالبان دعوت به‌عمل می‌آورد. این سکوت نیز سبب شد که در غرب ایران، ترکیه با سدسازی‌های عظیم بر روی سد دجله و فرات به بهانه تولید برق، آب را روی دشت‌های غربی ایران ببندد. پروژه‌ای که با ساخت ۴۰۰ سد، آب از ایران دریغ می‌شود. همچنین کارشناسان براین باورند که ترکیه به نام مبارزه از اهرم فشار حقابه، هم بر سوریه، هم بر عراق و هم بر ایران سوءاستفاده می‌کند. با سدسازی‌های ترکیه بر روی دجله و فرات بیش از شش و نیم میلیون هکتار از اراضی زراعی سوریه و عراق را خشکانده است. از آن طرف هورالعظیم در ایران و عراق را به نابودی کشانده است. درکنارش حقابه‌های شرب، صنعت، کشاورزی و… در سوریه، عراق و ایران دیگر وجود ندارد. نتیجه همه این‌ها تشدید پدیده شوم ریزگرد خواهد بود که امروز کل کشور را درگیر کرده است. البته این تنها مختص به کرد‌ها یا سوریه، عراق و ایران نیست. در شمال ترکیه هم دولت اردوغان رفتار مشابهی دارد. ترکیه پروژه سد گرگ سیاه را بر روی رود ارس آغاز کرده که حدود ۵۶ درصد آب ورودی به کشورمان را کاهش می‌دهد. اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در این شرایط از ایجاد سازمان منطقه‌ای محیط زیست صحبت می‌کند و برای حل مشکلات محیط زیستی به کشور امارات سفر می‌کند.

 

آنطور که علی سلاجقه در آیین افتتاحیه نشست منطقه‌ای وزیران محیط زیست اظهار کرده: «آنچه که امروز وزرای کشور‌های دوست و برادر را در اینجا گرد هم آورده است، تأکیدات رئیس‌جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اولویت ارتباط با کشور‌های دوست و همسایه و بحث محیط زیست است. هدف نهایی از این نشست، ایجاد همگرایی برای تثبیت محیط منشأ با استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های دانش‌بنیان است. هرچند نشست امروز تمام مسائل زیست محیطی را در برمی‌گیرد، اما به‌طور ویژه به موضوع گرد و غبار می‌پردازد.»

رئیسی در نشست منطقه‌ای وزیران محیط زیست کشور‌های منطقه گفت: «حفظ اکوسیستم و محیط زیست که امروز دغدغه همه مردم و همه کشور‌ها به ویژه کشور‌های منطقه، امروز یک اولویت اجتناب ناپذیر است. اگر محیط زیست برای مردم امن و آرام نباشد، توسعه یافتگی درست در جای خودش قرار نمی‌گیرد و حتی به تهدید برای سلامت انسان‌ها تبدیل می‌شود.» این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که وی پیش‌تر سازمان محیط زیست را مکلف کرده بود به‌همراه دیگر دستگاه‌های ذیربط از طریق دیپلماسی و مجامع بین‌المللی و نیز تعامل با کشور‌های همسایه، رفع مشکل ریزگرد‌ها را مجدانه پیگیری کند.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از پایگاه خبری و تحلیلی انصاف، تاریخ انتشار:۲۲ تیر ۱۴۰۱، کد خبر: ۳۵۷۴۴۸، www.ensafnews.com