شعار سال: درحالی یک سایت خبری برای تحت‌الشعاع قرار دادن نمایشگاه کتاب امسال، از تحریم این رویداد توسط برخی انتشاراتی‌ها سخن گفته که بررسی آمار‌ها و آن چه در واقعیت جریان دارد، کاملا خلاف این ادعا‌ها را نشان می‌دهد.

سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ساعاتی دیگر به شکلی رسمی آغاز به کار می‌کند؛ بزرگ‌ترین رویداد حوزه کتاب در خاورمیانه درحالی از چهارشنبه، فعالیت خود را شروع می‌کند که به‌مانند هرسال، برخی سنگ‌اندازی‌های عامدانه، سعی در تخریب چهره این رویداد محبوب سالانه دارد. در واقع اتفاقی که گاهی در موسم جشنواره فیلم فجر رخ می‌دهد که برخی جریان‌ها سعی در تضعیف بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور دارند، حالا چند سالی است که تمرکز خود را بر روی نمایشگاه کتاب نیز معطوف کرده و تلاش دارد تا این رویداد پرمخاطب را کمرنگ کند.

کلیدواژه تحریم، عنوانی است که اگرچه برای نمایشگاه کتاب سال گذشته به کار گرفته شد و نتیجه نداد، اما باز برای امسال نیز عنوان شده است. ادعای عجیبی که اگرچه در هیاهو و ذوق‌زدگی ناشی از آغاز نمایشگاه گم شده، اما بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد که حتی درصدی کوچک از این فرآیند برای رخداد امسال اتفاق نیفتاده است.

در نمایشگاه امسال، ۲۰۰ کتابفروش، ۱۰۰ ناشر خارجی و ۲۷۰۰ ناشر داخلی در دو بخش مجازی و حضوری شرکت کرده‌اند که این آمار، تقریبا به‌مانند آمار نمایشگاه سال گذشته است. البته باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که نمایشگاه سال گذشته کتاب به دلیل برگزارنشدن حضوری طی ۲ سال قبل‌ترش، با استقبال خوبی از سوی ناشران همراه بود و اینکه نمایشگاه در آمار و ارقام، تقریبا به اندازه سال گذشته است که این خود می‌تواند سیگنال مهمی در مسیر گذر از تحریم ادعایی باشد.

حالا اگر بخواهیم این آمار را با آمار نمایشگاه کتاب سال ۹۸ به‌عنوان آخرین سال پیش از کرونا بررسی کنیم، نتیجه‌گیری، آسان‌تر هم می‌شود. در سال ۹۸، در نمایشگاه سی‌ودوم کتاب تهران، تعداد ۲۱۰۲ ناشر داخلی، حضور داشتند. حضور ۲۷۰۰ ناشر داخلی در رویداد امسال، افزایش حدودا ۳۰درصدی را نشان می‌دهد که خود گویای میزان اقبال ناشران از نمایشگاه است.

البته در این بین باید به یک نکته مهم نیز توجه کنیم. طی ۲ سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ که نمایشگاه کتاب، تنها به صورت برخط برگزار شد، با تقویت زیرساخت‌ها، اتفاق خوبی در کشور رخ داد که خلاء برگزاری فیزیکی این رویداد را جبران کرد. این زیرساخت‌ها سبب شد تا برخی ناشران ترجیح دهند به دلایلی، چون عدم‌تخصیص هزینه برای غرفه و خرج‌های جاری و البته کمبود نیرو، تنها از امکان برخط نمایشگاه استفاده کنند. برخی از این انتشاراتی‌ها صراحتا عنوان کرده‌اند که میزان استقبال مخاطبان از کتاب‌های آن‌ها در شکل مجازی، به‌اندازه حضور فیزیکی است و آن‌ها مترصد هستند تا با فعالیت برخط، در نمایشگاه حاضر باشند؛ بنابراین کلیدواژه تحریم عملا نمی‌تواند برای رویدادی، چون جشنواره کتاب که ثمرات آن، برای انتشاراتی‌ها، فراوان است، محلی از اعراب داشته باشد. طبق همین کارکرد، یاسر احمدوند؛ رئیس سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اظهارنظری رسمی عنوان کرد که در رویداد امسال، ۹۵ درصد ناشران حضور دارند و آن ۵ درصدی که حضور ندارند، به دلایل شخصی و داخلی نظیر آماده نبودن، مشکلات بودجه‌ای، نداشتن نیرو و... امکان حضور در این رویداد را به دست نیاورده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اولا: نمایشگاه کتاب در هر دوره‌ای، نتوانسته پذیرای تمام انتشاراتی‌ها باشد و هرساله، برخی انتشاراتی‌ها، نتوانسته‌اند به دلایل داخلی خود، در این رویداد حاضر باشند و ثانیا؛ طبق استعلام از چند انتشاراتی که عنوان شده بود در جشنواره امسال حضور ندارند، تقریبا تمام آن‌ها با رد این حاشیه، از حضور خود در هر دو بخش حضوری و برخط یا یکی از این دو بخش، سخن گفتند. تعداد معدودی هم که نتوانستند در نمایشگاه امسال باشند، مشکلات داخلی داشتند که این مشکلات، عملا اجازه حضور آن‌ها در نمایشگاه را نمی‌داد.

نمایشگاه کتاب تهران، بهار کتابخوانی در کشور است که حضور در این رویداد، خواست باطنی هر انتشاراتی است. درواقع انتشاراتی‌ها در این رویداد فرصت پیدا می‌کنند تا راندمان فروش خود را که به هر دلیلی در طول سال با نوسان همراه بوده را به طرز قابل‌توجهی افزایش داده و چندهزارنسخه از محصولات خود را به فروش برسانند بنابراین در شرایط اقتصادی کنونی کشور، تحریم نمایشگاه به هر دلیل و بهانه‌ای، حتی یک احتمال خفیف نیز نمی‌تواند باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار:۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲، کدخبر: ۱۴۰۲۰۲۱۹۰۰۰۹۷۶، www.farsnews.ir