شعارسال: بیشترین میزان رشد سپرده‌های ارزی را، بانک اقتصادنوین با ۱۴ درصد تجربه کرده و این درحالی است که بانک تجارت با کاهش ۵۲ درصدی در میزان سپرده‌های ارزی خود روبه‌رو بوده است. به نظر می‌رسد که با توجه به شکاف تجاری ایران و افزایش تقاضای ارز، سپرده‌های ارزی در حال خروج از بانک‌ها هستند.

بررسی عملکرد جذب سپرده بانک‌های بورسی

داده‌های گزارش‌های ماهانه نشان می‌دهد که طی دوره یک‌ماهه آبان، بانک تجارت بیشترین میزان جذب سپرده را در بین دیگر بانک‌ها تجربه کرده است. میزان کل سپرده‌های این بانک از ۵۶۰ هزار میلیارد تومان در ابتدای آبان به ۶۵۷ هزار میلیارد تومان در انتهای این ماه رسیده که مبین رشد ۱۷ درصدی میزان سپرده‌های این بانک است. عملکرد دیگر بانک‌ها در مقایسه با بانک تجارت چندان چشمگیر نیست. پس از این بانک، موسسه اعتباری ملل در جایگاه دوم قرار دارد. میزان سپرده‌های این بانک در مدت مورد بررسی با رشد ۳.۹ درصدی از ۵۷ هزار میلیارد تومان به ۵۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. در جایگاه سوم بیشترین میزان رشد سپرده‌ها هم بانک خاورمیانه قرار دارد. در انتهای مهر، میزان مانده سپرده‌های این بانک حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان گزارش شده بود که در انتهای آبان این میزان با رشد ۳.۹۸ درصدی به ۵۷ هزار میلیارد تومان رسید. در بین بانک‌های مورد بررسی سه بانک با کاهش میزان سپرده‌ها روبه‌رو بوده که البته این میزان بسیار ناچیز بوده است. بیشترین میزان کاهش سپرده‌ها مربوط به بانک اقتصاد نوین است که با افت ۱.۰۹ درصدی از ۲۳۰ هزار میلیارد تومان به ۲۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.

بررسی عملکرد جذب سپرده‌های ارزی

درخصوص سپرده‌های ارزی بلندمدت می‌توان گفت که بانک دی با رشد ۱۴.۴۵ درصدی سپرده‌های بلندمدت خود، تقریبا در این حوزه موفق‌تر از دیگران عمل کرده است. میزان سپرده‌های ارزی بلندمدت این بانک از ۴۶ میلیارد تومان به حدود ۵۳ میلیارد تومان در انتهای آبان ماه رسیده است. پس از این بانک هم بانک کارآفرین قرار دارد. میزان سپرده‌های بلندمدت این بانک رشدی حدودا ۹.۲ درصدی داشته و از ۱۲۰ میلیارد تومان به ۱۳۱ میلیارد تومان رسیده است. غیر از این دو بانک، بانک‌ها دیگر یا رشدی نداشته یا رشدی نزدیک به صفر داشته‌اند. اما در این بین بانک تجارت که از بزرگ‌ترین بانک‌های کشور است با کاهش ۵۲ درصدی در میزان سپرده‌های ارزی خود مواجه بوده که یکی از رکورد‌های بزرگ کاهش سپرده‌های ارزی محسوب می‌شود.

در بخش سپرده‌های کوتاه‌مدت، بانک‌ها به جز چند مورد با تغییرات زیادی روبه‌رو نبوده‌اند. بیشترین میزان رشد در آن بخش مربوط به بانک صادرات است که میزان سپرده‌های ارزی کوتاه‌مدت آن با رشدی ۵ درصدی روبه‌رو بوده است. میزان سپرده‌های ارزی کوتاه‌مدت این بانک در آبان از ۱.۹ هزار میلیارد تومان به حدود ۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. پس از این بانک، بانک‌های دیگر با رشد خاصی در میزان سپرده‌های کوتاه مدت روبه‌رو نبوده‌اند. بانک سامان در این بین بیشترین کاهش سپرده‌های ارزی را تجربه کرده و با کاهش حدودا ۳۹ درصدی همراه بوده است. پس از این بانک میزان سپرده‌های بانک خاورمیانه با ۳۱ درصد کاهش روبه‌رو بوده است. بر اساس مجموع اطلاعات مورد بررسی می‌توان گفت که میزان کل سپرده‌های ارزی در بانک‌های بورسی حدود ۱۴ درصد کاهش داشته است.

چرا سپرده‌های ارزی کاهشی است؟

داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که میزان منابع این نهاد پولی طی ۶ ماه ابتدایی سال روندی نزولی داشته است. در کنار این موضوع، جریان خروجی ارز از بانک‌ها در آبان هم می‌تواند بیانگر این باشد که احتمالا سیاست‌های تخصیص ارز بانک مرکزی جوابگوی نیاز شرکت‌های بزرگ نبوده که در نتیجه آن اقدام به خارج کردن منابع ارزی خود از بانک‌ها کرده‌اند. در نتیجه چنین اقدامی، کاهش شدید در منابع ارزی برخی بانک‌ها دیده می‌شود.

اهمیت سپرده‌پذیری ارزی بانک‌ها

سپرده پذیری یکی از خدماتی است که بانک‌ها از گذشته تاکنون ارائه داده و به کمک آن ابزار‌های سیاستی بسیاری ابداع شده است. سپرده‌ها در بانک‌ها علاوه بر اینکه از امنیت مناسبی برخوردارند، موجب می‌شوند تا نقدینگی در دست مردم کاهش یافته و با سرمایه گذاری‌های بانک، به سمت افرادی که نیازمند نقدینگی هستند حرکت کنند. درآمد حاصل از سرمایه گذاری سپرده‌ها یا سود ناشی از وام دادن آنها، بخش اعظمی از درآمد بانک‌ها را تشکیل می‌دهد و به همین منظور جذب سپرده بیشتر یکی از اولویت‌های بانک‌ها محسوب می‌شود. سپرده گذاری در بانک‌ها شامل انواع ارزها می‌شود. این نهاد‌های مالی برای تامین مالی اموری که به ذخیره ارز‌ها نیاز دارد، باید به جذب سپرده‌های ارزی بپردازند. در ایران، به‌دلیل اعمال تحریم‌های گوناگون و همچنین تقاضای سفته بازی بالا برای ارزها، دستیابی به این‌گونه دارایی‌ها برای نیازمندان اصلی آن مانند تولیدکنندگان سخت‌تر است؛ لذا جمع‌آوری ارز‌های خانگی یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند جریان ارز‌ها را به سمت نیازمندان اصلی آن هدایت کند. سپرده‌های ارزی یکی از مهم‌ترین سپرده‌هایی است که توسط بانک‌ها جذب می‌شود. این سپرده‌ها علاوه بر اینکه امنیت اسکناس‌های خارجی افراد را تضمین می‌کنند، این دارایی‌ها را به سمت چرخه تولید هدایت خواهند کرد. در ایران که تحت تاثیر تحریم‌ها دسترسی به ارز با مشکلات متعددی مواجه است، اهمیت این‌گونه سپرده پذیری بیشتر مشخص می‌شود. دولت در کنار بانک‌ها در تلاش است تا با وضع سیاست‌های تشویقی مردم را برای سپرده گذاری ارزی در بانک‌ها تشویق کند. هرچند که پیش‌تر سابقه نه چندان جذابی در بازگشت دارایی‌ها به افراد وجود داشته، ولی دولت می‌تواند با اصلاح قوانین، اعتماد‌سازی دوباره‌ای انجام دهد. بانک‌ها با جذب سپرده‌های ارزی، نقدینگی مورد نیاز خود را برای امور اعتباری ارزی تامین می‌کنند.

باتوجه به تحریم‌ها و سختی تامین ارز مورد نیاز برای بانک‌ها، سپرده‌های ارزی می‌توانند کمک شایانی در این حوزه باشند. علاوه بر این موضوع، جمع‌آوری ارز‌های خانگی می‌تواند نوسانات بازار ارز را نیز کنترل کند. بانک‌ها برای جذب سپرده‌های ارزی معمولا از متداول‌ترین ابزار خود یعنی نرخ سود سپرده استفاده می‌کنند. آن‌ها با تقاضای یک ارز خاص از سوی مشتریان و همچنین منابع در دسترس خود، نرخ بهره مناسب را برای جذب سپرده‌های ارزی انتخاب کرده و به نوعی باتوجه به نرخ سود، بایکدیگر در جذب دارایی‌های ارزی رقابت می‌کنند.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار: 2دی1402، کدخبر: 4031024، donya-e-eqtesad.com