شعارسال: حمید بهبهانی وزیر اسبق راه و ترابری، شنبه نوزدهم اسفند ماه ۱۴۰۲ در سن ۸۳ سالگی در اسپانیا و پس از جراحی عمل قلب باز و به دلیل عفونت ریه درگذشت.

حمید بهبهانی متولد ۲۴ دی ماه سال ۱۳۱۹ در شیراز و دارای دکترای تخصصی عمران با گرایش حمل و نقل و ترافیک از دانشگاه "کینزول" فلوریدا بود. او طی سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۹ به عنوان استادیار و در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ به عنوان دانشیار و از سال ۱۳۸۰ به بعد دارای کرسی استادی کامل در دانشگاه علم و صنعت ایران و در دولت محمود احمدی نژاد، وزیر راه و ترابری بود. بهبهانی که وزیر راه و ترابری ایران در کابینه محمود احمدی نژاد بود، در ۲۲ مرداد ۱۳۸۷ وارد کابینه اول محمود احمدی نژاد شد و در کابینه دوم احمدی نژاد هم که در ۱۲ شهریور ۱۳۸۸ تشکیل شد، از مجلس هشتم رای اعتماد گرفت و در وزارت راه کماکان به خدمتش ادامه داد، اما در ادامه توسط مجلس شورای اسلامی استیضاح و برکنار شد. نمایندگان مجلس در جلسه علنی، عدم رای اعتماد به حمید بهبهانی وزیر راه و ترابری را در روز ۱۲ بهمن سال ۱۳۸۹ به رای گذاشتند که با ۱۴۷ رای موافق، ۷۸ رای مخالف و ۹ رای ممتنع از مجموع ۲۳۴ رای مأخوذه، رأی اعتمادشان را از وی برداشتند و بدین ترتیب او برکنار شد. بهبهانی پس از آن برای مدتی رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت کش ایران شد. همچنین وی در کارنامه اجرایی خود عنوان مشاور مالی مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، دو دوره ریاست سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران را دارد و مدت بیست سال از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۷۷ به عنوان رئیس دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت فعالیت کرد.

بهبهانی و دولت‌های نهم و دهم احمدی نژاد:

وقتی مجلس شورای اسلامی در بهمن ۱۳۸۹ حمید بهبهانی را با استیضاح برکنار کرد محمود احمدی‌نژاد به جای معرفی وزیر جدید ترجیح داد وزارت راه و ترابری را در وزارت راه و شهرسازی ادغام کند تا استاد او آخرین وزیر راه و ترابری ایران باشد.

احمدی‌نژاد در دوران شهرداری تهران نیز دکتر بهبهانی را به معاونت حمل و نقل و ترافیک منصوب کرده بود و بعد که رییس جمهور شد او به وزارت راه رفت و معاون وزارتخانه شد تا ۲۳ تیر ۱۳۸۷ که به عنوان سرپرست وزارت راه و ترابری منصوب شد.

محمود احمدی‌نژاد در هر سه دورۀ لیسانس و فوق لیسانس و دکتری دانشجوی دکتر بهبهانی بود و این ادعا گزاف نیست که بدون یاری او بعید بود از عهدۀ اخذ فوق لیسانس و دفاع از پایان نامۀ دکتری برآید و اگر غیر این بود نیز چه بسا استادی که سابقۀ انقلابی و ارتباطات سیاسی خاصی نداشت و بیشتر به عنوان یک تکنوکرات شناخته می‌شد سر از دولت انقلابی درآورد.

بهبهانی حتی در دوران تدریس در دانشگاه علم و صنعت و قبل از معاونت شهرداری و سپس وزارت راه هم اصراری بر گفتار و رفتار مذهبی خاصی نداشت هر چند که در بهمن ۱۳۸۸ در مصاحبه با ماهنامۀ «همشهری‌ماه» گفته بود: «در سال ۵۶ بعد از بازگشت از آمریکا در تهران و شیراز به فعالیت‌های انقلابی می‌پرداخته»، اما فاش نکرد دقیقا چه کار می‌کرده، زیرا هیچ‌گاه به عنوان یک چهرۀ سیاسی و انقلابی شناخته نمی‌شد.

در مجلس هشتم و روز ۱۵ مرداد ۱۳۸۷ پیشنهاد وزارت او به رأی گذاشته و وزیر راه و ترابری شد. در دولت دهم یا دولت دوم احمدی‌نژاد و در کوران اتفاقات بعد از انتخابات در سال ۸۸ نیز به عنوان وزیر پیشنهادی راه معرفی شد و رأی آورد.

یک سال بعد و در ۱۲ بهمن ۱۳۸۹، اما باید به جلسۀ استیضاحی می‌رفت که با ۲۲ امضا به جریان افتاده بود. احمدی‌نژاد، اما از وزیر و استاد خود خواست در جلسه حاضر نشود و خود نیز نرفت و بدین ترتیب روشن بود نتیجه استیضاح چه خواهد شد.

درست است که اختلافات احمدی‌نژاد با مجلس تحت ریاست علی لاریجانی با استیضاح وزیر کار و در ۱۵ بهمن ۱۳۹۱ به اوج خود رسید، اما در واقع دو سال قبل و در ۱۲ بهمن ۱۳۸۹ با استیضاح حمید بهبهانی وزیر راه و ترابری کلید خورده بود.

اولین استیضاح‌کننده مدعی شد دولتی‌ها تهدید کرده‌اند اگر نماینده‌ای به استیضاح رای دهد مردم حوزۀ نمایندگی از امکانات و بودجه محروم خواهند شد. احمدرضا دستغیب نماینده شیراز هم گفت: از وزیر راه در افتتاح آزمایشی راه آهن شیراز- اصفهان رفتاری سرزده که اهانت به خانواده شهدا بوده است.

نماینده زنجان از ۲۲۰ مورد واخواهی دیوان محاسبات از پروژه‌های وزارت راه خبر داد که ۱۴۱ مورد آن به ادعانامه منجر شده و حجم مورد ادعانامه ۱۲۰۵ را میلیارد تومان اعلام کرد و نماینده ارومیه نیز در موافقت با استیضاح وزیر راه گفت: سقوط توپولف کاسپین ۱۶۹ کشته و ۷ روز بعد سانحه دیگری ۱۷ کشته و ۵ ماه بعد هواپیمای تابان در مشهد و بعد فوکر در تبریز و نهایتاً بویینگ ایران ایر ۷۷ کشته در ارومیه بر جای گذاشته است.

احمد توکلی هم گفت رییس جمهور (احمدی‌نژاد) به وزیر (بهبهانی) دستور داده بود در مجلس حاضر نشود. رئیس مجلس هم این رفتار را تخلف از قانون خواند. وزیر برکنار شده البته بعد‌ها از این که در جلسه استیضاح حاضر نشده ابراز پشیمانی کرد، اما گفت «در راستای منویات و سیاست‌های رییس جمهوری بود».

علاقۀ رییس جمهور به استادِ خود به حدی بود که بعد از استیضاح و پایان وزارت راه، او را به عنوان رییس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفتکش ایران انتخاب کرد و وقتی دو سال بعد بیژن نامدار زنگنه به وزارت نفت بازگشت گفت: «آقای سوری را که در شرکت ملی نفتکش یک برند جهانی بود برداشتند و آدمی را به جای او گذاشتند که فرق نفتکش جاده پیما با نفتکش اقیانوس پیما را نمی‌فهمید.»

حمید بهبهانی را، اما کسی با نفتکش اقیانوس پیما به یاد نمی‌آورد. نام او با طرح دوربرگردان‌های تهران گره خورده است و در همان مصاحبه گفته بود: «در سال ۸۱ وقتی آقای احمدی‌نژاد شهردار تهران شد من معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار شدم و طرح حذف تقاطع‌ها و چراغ راهنمایی را با استفاده از دو دوربرگردان ارایه دادم و اجرا شد. این کار جرأت می‌خواست و من داشتم و اگر طرح موفق نمی‌شد من باید از ایران می‌رفتم. شهردار تهران هم گفت مدیریت ترافیک تهران جرأت بالایی در این طرح به خرج داد. البته ۸۰۰ نقطه را شناسایی کرده بودیم، اما تنها در ۳۵ نقطه انجام شد و ادامه نیافت، چون معاون بعدی در دوره شهردار بعدی (قالیباف) علاقه‌ای به دوربرگردان نداشت. هر چند خود شهردار بعدی از من خواسته بود بمانم، اما من نماندم و به وزارت راه و ترابری رفتم.»

ایده منوریل را هم برخی به او نسبت می‌دهند، اما خود گفته بود آن ایده متعلق به خود آقای احمدی‌نژاد بود، چون برخی می‌گفتند مترو را که کار آقای هاشمی رفسنجانی است مردم نمی‌بینند، چون زیر زمین است، ولی منوریل آقای احمدی‌نژاد را، چون روی زمین است مردم می‌بینند و ما باید کاری کنیم به اجرا نرسد و نگذاشتند.

حمید بهبهانی روزی هم در جمع مدیران فرودگاه مهرآباد گفته بود قریب ۴۰ سال قبل و در ایام جوانی من در نارمک سوار خط اتوبوس می‌شدم تا به میدان فوزیه (امام حسین کنونی) برسم و از آنجا به هنرستانی در همین مهرآباد برسم که در آن زمان یک روستا بود و تازه روز اول فهمیدم هنرستان ناشنوایان است و با این حال، چون جای دیگری نبود ۶ ماه در همین هنرستان ناشنوایان درس می‌دادم. لابد می‌پرسید: چه درس می‌دادم؟ من بنایی درس می‌دادم، ولی رؤیای خود را دنبال کردم و دانشجو شدم و سال ۱۳۵۰ هم به آمریکا رفتم و سه سال بعد فوق لیسانس گرفتم و سه سال بعد یعنی در سال ۵۶ دکتری گرفتم و به ایران بازگشتم.

بعد‌ها او استاد دانشگاه علم وصنعت در همان منطقۀ نارمک می‌شود و دانشجویی به نام محمود احمدی نژاد را در تحصیل برمی‌کشد و او هم در کار اداری و وزارت جبران می‌کند. دکتر بهبهانی ۲۰ سال رییس دانشکده عمران دانشگاه علم وصنعت بود و غیر از محمود احمدی نژاد نام یک دانشجوی دیگر او هم در سال‌های بعد بر سر زبان‌ها افتاد: صادق محصولی.

حمید بهبهانی را می‌توان آخرین وزیر راه و ترابری ایران دانست و بعد از ادغام آن در مسکن و شهرسازی کلمه «ترابری» از اولی و «مسکن» از دومی حذف شد و از آن پس وزارت راه و شهرسازی داریم.

این اشاره هم خالی از لطف نیست که نام حمید بهبهانی یادآور هواپیمای ایران ۱۴۰ هم هست که دربارۀ آن گفته بود: «بنده چند بار سوار این هواپیما (ایران ۱۴۰) شده ام و حاضرم کتبا بنویسم ایران ۱۴۰ از هواپیمای فوکر بسیار بهتر است. چراکه هم نو و هم خودکفا است و اگر به تدریج در مسیر ساخت وارد شویم در آینده می‌توانیم با خارجی‌ها رقابت کنیم.»

او این را در سال ۱۳۸۷ و در آغاز وزارت گفته بود در حالی که همان زمان خیلی‌ها به این پروژه امید نداشتند و در نهایت ورشکسته شدحمید بهبهانی نقش خود را در راه‌اندازی دوباره پروژه آزاد‌راه تهران - شمال پررنگ می‌دانست و این در حالی بود که بنیاد مستضعفان نقش اصلی را از آن خود می‌داند.

اگر مهم‌ترین اتفاق زندگی او را ارتباط نزدیک‌تر با دانشجویی به نام محمود احمدی‌نژاد بدانیم در دانشگاه هم هیچ استادی به اندازۀ حمید بهبهانی در ارتقای همان دانشجو - تا جایی که خود در آنجا تدریس کند- نقش نداشته و بی‌دلیل نبود که هر گاه متهم به بی‌توجهی به نخبگان می‌شد به دکتر بهبهانی وزیر راه اشاره می‌کرد و این را البته از سر تواضع می‌گفت، چون نخبۀ اصلی کابینه را خودش می‌دانست.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت عصرایران، تاریخ انتشار: 19اسفند1402، کدخبر: 950083، www.asriran.com