پرسشی که پس از اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مطرح می شود این است که چرا با وجود این که بیشتر نظرسنجی ها کلینتون را پیروز این انتخابات می دانستند اما به یکباره ترامپ جمهوریخواه، رییس جمهوری آمریکا شد. آیا نظرسنجی ها دستکاری می شوند یا نادرستند؟

***نظرسنجی ها در برابر جامعه دگرگون شده آمریکا

تارنمای روزنامه «گاردین» چهارم دسامبر (چهاردهم آذرماه) گزارشی را در مورد ناکارآمدی نظرسنجی ها منتشر کرد و نوشت: رسانه ها و موسسه های نظرسنجی آمریکا با فعالیت های انتخاباتی یک چیز را فراموش کردند؛ آن ها به این فکر نبودند که شاید با نوع خبررسانی خود در حال کمک به ترامپ هستند. «دن مور» و «تاد روگرز» در مقاله ای در سال 2014 نظریه «تاثیر فلک زدگی» را منتشر کردند که بر اساس آن افرادی که این ویژگی (شکست خوردگی) به آن ها نسبت داده می شود بیشتر از افرادی که چهره موفق را یدک می کشند، موفقیت کسب می کنند.

به نوشته گاردین در انتخابات آمریکا همیشه رسانه ها می گفتند که ترامپ به کلینتون می بازد. نظرسنجی های کمی شانسی را برای نامزد جمهوریخواه قایل بودند. باید توجه داشت که نقش رسانه در دموکراسی هیچگاه پیش بینی رفتار عمومی نبوده بلکه اطلاع رسانی هدف اصلی بوده است.

در ادامه می خوانیم: به باور کارشناسان، مردمی که روز انتخابات رای دادند تنها بر اساس جنسیت، ثروت یا رنگ پوست دسته بندی نشده بودند بلکه از گروه های جمعیتی طبقه متوسط، افراد با درآمد کم، کم سوادها و بسیاری از گروه های جمعیتی دیگر که در بسیاری از نظرسنجی ها محاسبه نشده بودند هم پای صندوق های رای رفتند.

گاردین نوشت: جامعه آمریکا به شدت دگرگون شده است و آمریکایی های اندکی حاضر می شوند تا در مورد رای دادن، ده ها دقیقه صحبت کنند و چیزی در قبال آن دریافت نکنند. به یقین ماه ها طول می کشد تا اطلاعات لازم از رای دهندگان جمع آوری و تحلیل شود اما این تردید به وجود آمده است که شاید نظرسنجی ها، دموکراسی را تهدید می کنند.

*** دلایلی برای ناکامی نظرسنجی در انتخابات اخیر آمریکا

از دید ناظران دلایل گوناگونی را می توان برای ناکامی نظرسنجی ها در پیش بینی نتایج انتخابات آمریکا برشمرد. مجله «نیوزویک» در گزارش چهاردهم نوامبر (بیست و چهارم آبان) نخستین دلیل نادرستی نظرسنجی ها را جهش ناگهانی آرای ترامپ در لحظه های پایانی دانست، بدین گونه که بسیاری از مردم در آخرین لحظه ها تصمیم خود را گرفتند و ترامپ را بر کلینتون ترجیح دادند. این موضوعی بود که در نظرسنجی ها لحاظ نشده بود و اتفاق هم افتاد. در روز انتخابات، نتیجه سه نظرسنجی اعلام شد که در 2 مورد ترامپ جلوتر از کلینتون بود. «لس آنجلس تایمز» پیشتازی ترامپ را سه درصد و «ای.بی.دی» نیز 2 درصد برآورد کردند. روز پیش از آن اما 21 نظرسنجی منتشر شد که کلینتون را به طور میانگین سه درصد جلوتر از ترامپ می دانستند. این نشان می دهد که در لحظات آخر بسیاری از مردم رای خود را تغییر دادند.

در ادامه می خوانیم: دلیل دیگر وجود مشکل در نمونه گیری ها از شرکت کنندگان در نظرسنجی ها است. موضوع مهم در پژوهش این است که آیا نمونه هایی که از آن ها نظرخواهی می شود واقعا نماینده جامعه هستند. نمونه گیری ها به طور معمول به صورت تصادفی و یا سهمیه بندی شده صورت می گیرد. بیشتر نظرسنجی های اینترنتی به حالت نمونه گیری سهمیه بندی شده انجام می شوند. به صورتی که تعداد مشخصی از زنان، سیاهان، جوانان و ... انتخاب می شوند. این روش در رسیدن به یک گروه نمونه و معرف جامعه ناکارآمد است یا در مورد دسترسی به دیدگاه ساکنان در مناطق غیرشهری و غیربرخوردار از اینترنت مفید نیست. نمونه گیری تصادفی از نظریه احتمالات بهره می برد و می تواند دقیق تر و واقعی تر باشد اما دسترسی به شرکت کنندگان مناسب سخت است. از آنجا که بیشتر نظرسنجی ها به صورت سهمیه بندی شده و اینترنتی انجام شده اند ممکن است نمونه ها نماینده کل جامعه نباشند.

نیوزویک مساله دیگر را «رفتار توده وار» عنوان کرد. رفتار توده وار هنگامی رخ می دهد یک سازمان نظرسنجی به دور از شرایط رقابتی عمل می کند و خود را با دیگران همراه و هماهنگ می کند. از آنجا که بیشتر نظرسنجی ها پیش از انتخابات کلینتون را برتر می دانستند، این ایده رایج و همراهی با آن به یک هنجار تبدیل شد. برخی تحلیلگران نیز «گزارش دهی اشتباه و دروغین» را باعث نتیجه گیری غلط در انتخابات آمریکا ارزیابی کردند. این بدان معنی است که پاسخ دهنده چیزی را می گوید و در روز انتخابات کار دیگری را انجام می دهد. تعصب نسبت به یک خواست اجتماعی باعث دروغگویی پاسخگو در مورد رای اش می شود زیرا فرد می خواهد خود را شهروند خوبی نشان دهد.

در ادامه این گزارش آمده است: گمراه شدن مصاحبه کننده در مورد حمایت حزبی نکته مهمی است. این حالت به ویژه در زمانی اتفاق می افتد که حزب یا نامزد غیرمحبوب باشد. در انتخابات سال 1992 بریتانیا همین موضوع با عنوان «محافظه کاران خجالتی» (shy Tories) مطرح شد که موجب ارزیابی نادرست از حمایت ها از حزب محافظه کار انگلیس شد. در دوره رقابت های انتخاباتی آمریکا بسیاری از طرفداران ترامپ مایل به بازگو کردن دیدگاهشان نبودند. این ها را شاید نتوان ترامپی های خجالتی نامید اما نظرسنجی «نیویورک تایمز» نشان داد که 29 درصد از لاتین تبارهای آمریکا به ترامپ رای دادند در حالی که در دوره رقابت های انتخاباتی چنینی چیزی مطرح نبود. شاید ترامپی های خجالتی در میان این گروه وجود داشت و در برآوردهای نهایی به آن ها توجه نشد.

در پایان می خوانیم: به طور کل می توان مسایل گوناگونی را در توجیه شکست نامزد پرامید انتخابات آمریکا بیان کرد. به نظر می رسد تاکنون نظرسنجی ها و اندیشکده ها تلاش می کردند با توجه به وابستگی های حزبی و سیاسی خود برای پیروزی نامزد مورد علاقه خود زمینه سازی کنند. موسسه های پژوهشی اما این واقعیت را نادیده گرفتند که ممکن است مخاطبان زرنگ تر از آن ها باشند و نیت واقعی خود را بروز ندهند و این بار به جای بازی خوردن، مردم رسانه ها و احزاب سیاسی را بازی دهند.

با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 27 آذر 1395، کد مطلب: 82349761 ، www.irna.ir