تمامی این مشکلات و دغدغه‌ها اجرای جاده جدیدی را حتمی ساخت. تا جایی که از سمت شهرستان‌های خلخال و کوثر جاده‌ای به مراتب کوتاه‌تر از اردبیل- آستارا- تهران کشیده شد تا زمان سفر اردبیلی‌ها به نصف کاهش یابد.

این جاده در نوع خود یکی از پروژه‌های تأثیرگذار زیرساخت راه بود. با این وجود بررسی‌ها نشان می‌دهد افتتاح آن بی‌توجه به نقص‌های ایمنی انجام شد و هر چند ویژگی‌های جاده مسافران بسیاری را به سرچم کشاند اما بعد از پنج سال هنوز که هنوز است متولیان برای رفع نواقص جاده اعتبار قطره‌ای اختصاص می‌دهند و همچنان امیدوار آب‌باریکه‌ای هستند که بتوانند نقص‌های مشخص این جاده را التیام بخشند.

ویژگی‌هایی که سرچم را به افتتاح زودهنگام کشاند

محور اردبیل – سرچم محوری است که شهر اردبیل را از جنوب استان پس از طی مسافت ۱۷۸کیلومتر به آزادراه تبریز – زنجان متصل می‌کند. قبل از بهره‌برداری از محور اردبیل – سرچم عمده سفرهای استان اردبیل به مرکز از مسیر اردبیل – آستارا – رشت – قزوین و نهایتاً تهران صورت می‌گرفت.

این جاده با هدف کاهش زمان سفر، افزایش ایمنی، کاهش سوخت مصرفی و خروج از بن‌بست و دسترسی به آزادراه تعریف شد.

حدود ۵۰ کیلومتر از مسیر محور اردبیل- سرچم در انتهای حوزه استحفاظی استان اردبیل در منطقه کوهستانی قرار دارد و دارای ۱۲ تونل و چند پل است.

اجرای پروژه اردبیل – سرچم در سال ۱۳۷۹ شروع و در اواخر سال ۱۳۹۰ پس از ۱۱ سال با هزینه بیش از ۱۵۰۰میلیارد ریال به بهره‌برداری رسید. طول پروژه اردبیل- سرچم ۱۱۸ کیلومتر است.

کاهش زمان سفر به پایتخت، کاهش تصادفات، دسترسی به آزادراه تبریز- زنجان- تهران، کاهش مصرف سوخت و خروج از بن‌بست راه در استان اردبیل اهداف احداث این جاده عنوان شد.

با وجود دستیابی نسبی به این اهداف امروز متولیان جاده معتقدند بهتر بود جاده سرچم با لحاظ ضرورت‌های ایمنی به استاندارد مطلوب رسیده و سپس افتتاح می‌شد.

تونل‌هایی که با ژنراتور در روز افتتاح روشن شد

فرماندار کوثر در این زمینه گفت: افتتاح این جاده در سال ۹۰ به صورت شتابزده انجام شد.

علیرضا علیپور ظهر تصریح کرد: جاده سرچم یکی از محورهای اصلی ارتباطی استان محسوب می‌شود و در مجموع احداث آن اقدام مثبتی برای توسعه زیرساخت‌های راه استان محسوب می‌شود.

وی افزود: احداث این جاده موجب شد مسافت ۱۱ ساعته اردبیل – تهران در شش ساعت به اتمام برسد و این موضوع در مصرف سوخت و زمان صرفه‌جویی قابل‌توجهی برای مسافران و رانندگان به همراه دارد.

فرماندار کوثر با تأکید به اینکه این جاده در زمان افتتاح برخی کمبودهای ایمنی داشت، اضافه کرد: به عنوان مثال افتتاح جاده در وضعیتی انجام شد که تونل‌ها فاقد سیستم روشنایی بود و در زمان افتتاح از ژنراتور دیزلی برای روشنایی موقت استفاده کردند.

علیپور افزود: علاوه بر این در تونل‌ها کنارگذر اجرا نشده که اگر به سازه تونل آسیب وارد شود و یا تصادف بزرگی در داخل تونل اتفاق بیفتد، تونل مسدود شده و امدادرسانی به سختی انجام می‌شود.

وی تأکید کرد: بخشی از جاده زمانی که از سمت رودخانه قزل اوزن پل سربالا وجود دارد، رانندگان از اتوبان خارج شده و وارد سرازیری می‌شوند که لازم است علائم ایمنی افزایش یابد.

به گفته فرماندار کوثر در حال حاضر اصلاح روشنایی آغاز شده اما برای کنارگذرها فعلاً عملیاتی آغاز نشده و نیازمند تأمین اعتبار است.

وی در خصوص آنتن دهی تلفن همراه در این جاده اضافه کرد: آنتن دهی فاقد مشکل است و به صورت کامل پوشش آنتن تلفن همراه در طول جاده لحاظ شده است.

وی همچنین به احداث پلیس‌راه بعد از تونل شماره دو اشاره کرد و گفت: راهدارخانه نیز در دست احداث و مراحل پایانی است.

فرماندار کوثر متذکر شد: به دلیل افزایش خودروها و افزایش ترددها لازم است این جاده به صورت کامل دوبانده شود تا ایمنی آن ارتقا یابد.

علیپور با تأکید به اینکه جاده سرچم کمتر از یک پنجم جاده مغان تصادفات فوتی دارد، ادامه داد: این در حالی است که تردد آن ۱۰ برابر جاده مغان است.

وی تعداد علائم ایمنی جاده را نیز کافی دانست و گفت: این جاده از معدود جاده‌های کشور است که به اندازه کافی علائم ایمنی دارد.

ایمنی انجام کار فدای سرعت کار شد

با وجود اینکه فرماندار کوثر علائم جاده را کافی می‌داند، رئیس پلیس‌راه استان معتقد است در زمان افتتاح این جاده‌ ایمنی انجام کار فدای سرعت کار شده است.

حجت فتاحی گفت: این جاده هر چند با استانداردهای جهانی ایمنی فاصله دارد اما تصادفات آن کاهش یافته که دلیل اصلی به حضور پلیس و رفع ضعف موجود جاده به واسطه حضور نیروی انسانی برمی‌گردد.

پیچ های تند حادثه‌خیز بوده و هر لحظه آبستن حوادث است بطوریکه به دلیل کوتاه شدن مسیر ارتباطی اردبیل- تهران ۹۰ درصد اتوبوس‌ها از این جاده تردد دارندوی افزود: در کل محورهای مواصلاتی استان از جمله سرچم تعداد سیستم‌های هوشمند کنترل مقررات کافی نیست و برخی رانندگان برای کنترل مقررات منتظر پلیس هستند.

به گفته رئیس پلیس‌راه استان لازم است در ایمنی جاده سرچم اورژانس و هلال‌احمر نیز حضور جدی در کنار پلیس داشته باشند.

وی به حضور تیم پلیس‌راه به صورت ۲۴ ساعته بعد از تونل ۱۲ اشاره کرد و گفت: این منطقه حادثه‌خیزترین منطقه جاده است و پلیس از سهم ایمن‌سازی خود غفلت ندارد.

فتاحی به پیچ‌های تند جاده سرچم اشاره و تأکید کرد: پیچ های تند حادثه‌خیز بوده و هر لحظه آبستن حوادث است بطوریکه به دلیل کوتاه شدن مسیر ارتباطی اردبیل- تهران ۹۰ درصد اتوبوس‌ها از این جاده تردد دارند.

رئیس پلیس‌راه استان تأکید کرد: به دلیل وجود دره‌های عمیق در ۲۰ کیلومتر از جاده لازم است گاردریل های مناسب اجرا شود و از سویی تردد اتوبوس و کامیون به دلیل مشکلات ایمنی در مسیر برگشت جاده محدود شود.

وی با اذعان به اینکه واژگونی کامیون بیشترین تعداد تصادفات را در این جاده شامل می‌شود، تأکید کرد: در مسیر برگشت محور اردبیل- آستارا و یا سراب می‌تواند جایگزین مناسبی برای خودروهای سنگین باشد؛ موضوعی که بارها در کمیسیون ایمنی راه‌ها به آن تأکید شده است.

علائمی که کمبود دارد و ندارد!

با وجود اینکه دو دستگاه متولی حضور مستقیم در جاده سرچم به بهبود علائم و زیرساخت‌های ایمنی تأکید دارند، رئیس اداره نظارت بر راه‌های اصلی و فرعی راه و شهرسازی استان اردبیل معتقد است این جاده کمبود علائم ایمنی ندارد و در سال ۹۳ برخی نواقصات رفع شده است.

محمد جعفرزاده تصریح کرد: این پروژه در سال ۹۰ افتتاح شده و به لحاظ نصب علائم و گاردریل تکمیل شده و نقصی ندارد؛ بلکه مشکل اصلی آن روشنایی است که از روشنایی ۱۲ تونل، شش مورد به اتمام رسیده است و مابقی ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

اشکالات این جاده با امضای استاندار اردبیل به وزارت راه و شهرسازی ارجاع شده و امید می‌رود اعتبار مناسبی برای چهاربانده آن اختصاص یابدوی در خصوص مشکل کنارگذر تونل‌ها با وجود اینکه فرماندار کوثر تأکید کرده است اعتباری اختصاص نیافته ادامه داد: کنارگذر یک مقدار اجرا شده و مابقی به دلیل عدم تخصیص اعتبار مناسب باقی‌مانده است.

جعفرزاده افزود: آسفالت سوم این جاده به طول ۶۷ کیلومتر از آن نیز به دلیل عدم تأمین اعتبار باقی‌مانده و در خصوص پارکینگ‌ها از ۲۷ مورد، ۲۲ مورد به اتمام رسیده و مابقی در حال احداث است.

رئیس اداره نظارت بر راه‌های اصلی و فرعی راه و شهرسازی استان سرجمع اعتبارات موردنیاز برای پروژه‌های بهسازی نیمه‌تمام جاده را ۲۴ میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: انتظار می‌رود این اعتبارات در سال آینده تأمین شود.

در مقایسه با کل اعتبار احداث این جاده که ۱۵۰ میلیارد تومان اعلام شده، بررسی‌ها نشان می‌دهد پروسه طولانی‌مدت ایمن‌سازی جاده ‌اینبار خود دولت را با رقم درشتی از نیاز مالی برای ایمنی جاده یعنی ۲۴ میلیارد تومان مواجه کرده است.

در مورد سرچم بی‌انصافی می‌کنند

در عین حال مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان به اجرای طرح‌های ارتقا ایمنی جاده اشاره کرد و گفت: هر چند جاده برخی نواقصاتی دارد اما توانسته به اهداف خود دست یابد.

علی رحمتی تصریح کرد: در برخی رسانه‌ها از تعابیری مانند قتلگاه و یا جاده پرخطر یاد می‌شود در حالی که در مقایسه با سایر محورها میزان تصادفات جاده سرچم به تناسب تعداد تردد خودروها در آن کمتر است.

وی افزود: جاده سرچم از سال ۹۰ به بهره‌برداری رسیده و تا مهرماه سال جاری تنها ۲۵ تصادف فوتی در این جاده به ثبت رسیده است.

به گفته رحمتی در این مدت تعداد تصادفات جرحی نیز ۲۸ مورد به ثبت رسیده و کل متوفیان جاده از بدو بهره‌برداری ۳۹ نفر و مجروحان ۳۷ نفر است.

وی افزود: تعداد متوفی در سال ۹۰، دو نفر در سال ۹۱، ۱۸ نفر، در سال ۹۲، سه نفر، در سال ۹۳، پنج نفر، در سال ۹۴، هفت نفر و در هفت‌ماهه سال جاری چهار نفر است

وی با اشاره به ثبت دو تصادف فوتی در سال ۹۰ و ۱۰ تصادف فوتی در سال ۹۱ اضافه کرد: سه تصادف در سال ۹۲، چهار تصادف در سال ۹۳، چهار تصادف در سال ۹۴ و دو تصادف در هفت‌ماهه نخست سال جاری به وقوع پیوسته و در سال گذشته سرچم هفتمین محور به لحاظ تصادفات در بین ۱۱ محور اصلی استان است.

در برخی رسانه‌ها از تعابیری مانند قتلگاه و یا جاده پرخطر یاد می‌شود در حالی که در مقایسه با سایر محورها میزان تصادفات جاده سرچم به تناسب تعداد تردد خودروها در آن کمتر استمدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان در خصوص علت تصادفات اضافه کرد: ۸۲ درصد از فوتی‌ها با ۳۲ نفر در تجاوز به چپ و سرعت غیرمجاز جان خود را از دست داده‌اند.

به گفته رحمتی واژگونی و خروج از جاده ۴۱ درصد از تصادفات منجر به فوت با ۱۶ کشته را شامل می‌شود و ۱۹ کشته در برخورد دو خودرو جان خود را از دست داده‌اند.

وی همچنین بیشترین میزان تصادفات را مربوط به وسایط نقلیه سنگین دانست و گفت: بیشترین تصادفات در خودروهای سواری و تریلی مشاهده می‌شود.

مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان متذکر شد: مقصر ۵۴ درصد از تصادفات منجر به فوت با کشته شدن ۲۱ نفر وسیله نقلیه باری است.

وی یکی از ضرورت‌های ارتقا ایمنی جاده سرچم را چهاربانده کردن بخش‌هایی از آن دانست و گفت: اشکالات این جاده با امضای استاندار اردبیل به وزارت راه و شهرسازی ارجاع شده و امید می‌رود اعتبار مناسبی برای چهاربانده آن اختصاص یابد.

مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان متذکر شد: در سرچم بخشی که در حوزه استحفاظی زنجان و آذربایجان شرقی واقع شده و همچنین از سمت دیگر آن تا تونل اول می‌تواند چهاربانده شود.

رحمتی تأکید کرد: در صورت اجرای این مهم تنها ۲۰ کیلومتر از جاده باقی می‌ماند و چهاربانده می‌تواند به ارتقا ایمنی جاده و کاهش تصادفات منجر شود.

مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان در خصوص وضعیت مجتمع‌های خدماتی این جاده گفت: به غیر از مجتمعی که از سوی میراث فرهنگی استان در کجل دایر شده هیچ مجتمع خدماتی وجود ندارد.

رحمتی این موضوع را یکی از ضعف‌های جاده دانست و افزود: عملیات احداث دو مجتمع در جاده آغاز شده است که مجتمع کنار تونل ۵۰ درصد و مجتمع قره قشلاق ۴۰ درصد پیشرفت دارد.

وی تأکید کرد: در عین حال مکانی برای نصب کانکس‌های پلیس‌راه تعبیه شده که تا چهار ماه آینده به اتمام می‌رسد.

نصب نیوجرسی به طول ۸۰۰ متر و اقدام برای اجرای هزار و ۲۰۰ متر دیگر، نصب تابلوی واژگونی به فاصله یک کیلومتر به طول ۲۰ عدد و ترانشه برداری جهت افزایش میدان دید از دیگر اقدامات اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان در جاده سرچم است.

رحمتی معتقد است عمده معایب فعلی این جاده شامل وجود گردنه با شیب تند به طول ۲۰ کیلومتر، نبود رمپ‌های خروجی اضطراری در سرازیری گردنه، نبود کنارگذر تونل‌ها، ضرورت حضور بیش از پیش پلیس‌راه، نبود شانه در قسمت‌هایی از مسیر و کمبود پارکینگ است.

مسیر جایگزین سرچم تعریف شود

تا قبل از افتتاح جاده سرچم هر گونه ضعف ایمنی آن پذیرفته بود اما بعد از بهره‌برداری و هدایت سیل عظیمی از خودروها به این جاده شهروندان انتظار است که ایمنی جاده بهبود یابد.

اما آنچه قابل‌توجه است پیشنهاد مسیر جایگزین سرچم است که سال‌ها است مطرح شده و این پیشنهاد همچنان به قوت خود باقی است.

فرماندار خلخال نیز با تائید نواقصی در ایمنی جاده به گفت: به عقیده بنده علائم جاده و گاردریل کافی نیست و برخی پیچ‌های تند جاده باید اصلاح شود.

فریدون بابایی در عین حال به ضرورت اجرای جاده کلور- درام اشاره کرد و گفت: این جاده در بخش هشتجین می‌تواند مناسب‌ترین جاده جایگزین برای اتصال به مرکز استان مورداستفاده قرار گیرد.

وی تأکید کرد: این جاده برف‌گیر نیست و مسافت فعلی اتصال به مرکز استان را به ۷۰ کیلومتر یعنی نزدیک به یک ساعت کاهش می‌دهد.

بابایی افزود: این جاده می‌تواند به جای جاده سرچم به عنوان جایگزین مناسب مورداستفاده قرار گیرد و با توجه به ویژگی‌های آن به مراتب ایمنی بهتری را نیز در ترددها به دنبال خواهد داشت.

امروز جاده سرچم به عنوان یکی از محورهای اصلی تردد در اردبیل مورداستفاده است. هر اقدامی جهت ایمن‌سازی این جاده تأثیر مستقیم در سلامت تردد مسافران و رانندگان دارد. انتظار می‌رود ضرورت‌های ایمنی این جاده برای وزارت راه و شهرسازی نیز اهمیت برابر داشته و اعتبار مناسب جهت رفع نواقص این جاده آن هم پنج سال بعد از افتتاح پیش‌بینی شود.