شنبه ۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 20 
در این همایش که در مرکز پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد، ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی در حاشیه این همایش درباره سامانه مشابهت یاب همتاجو گفت: ارزشگذاری مقالات و کپی رایت باید در کشور حل شود بنابراین یکی از ابزارهای مهم برای این کار مشابهت یاب‌ها است. اکنون یک مشابهت یاب در ایران داک و یکی در دانشگاه آزاد اسلامی برای شناخت محتوا و سرقت علمی نصب شده است و مشابهت یاب همتاجو پژوهشگاه فناوری ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز راه‌اندازی شده است که عموم مردم هم می‌توانند از این سامانه استفاده کنند.
وی افزود: البته سازمان‌هایی هم که اسنادی را منتشر می‌کنند و اطلاعات و داده‌ها را به صورت علمی پخش نمی‌کنند نیز می‌توانند استفاده کنند. با این کار فضای امنی در بخش علمی کشور ایجاد خواهد شد و جلوی سرقت‌های علمی را تا حدودی خواهد گرفت.فیروزآبادی با بیان اینکه هنوز آمار رسمی از سرقت‌های علمی در کشور وجود ندارد، افزود: آمارهایی که اعلام می‌شود مربوط به سایت نیچر است ولی ما امیدواریم هر چه سریع‌تر این کار را وزارت علوم برعهده بگیرد و به صورت رسمی آمار اعلام کند.
* ثبت‌نام 2500 کانال در سامانه شامد
فیروزآبادی همچنین از ثبت‌نام و احراز هویت 2500 کانال تلگرامی در سامانه شامد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبرداد و گفت: کانال‌های با کاربران بالای 5 هزار عضو در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند که به نظر ما برای شروع خوب بوده است.
وی افزود: برای کانال‌هایی که در سامانه شامد ثبت‌نام کرده‌اند سیاست‌های تشویقی از جمله تبلیغات و اخذ پروانه نقش فرهنگی در نظر گرفته‌ایم.
دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره کانال‌هایی هم که تاکنون ثبت‌نام نکرده‌اند، گفت: کانال‌هایی که ثبت‌نام نکنند در طول زمان به دلیل اینکه کار غیرقانونی انجام داده‌اند و کار آنها تخلف محسوب می‌شود با معذوریت مواجه خواهند شد.
فیروزآبادی در پاسخ به این سؤال که کانال‌هایی در خارج از کشور مدیریت می‌شوند، چگونه با آنها برخورد خواهد شد، گفت: جرایم از طریق پلیس فتا پیگیری می‌شود و هم‌اکنون نیز تلگرام در حوزه جرایمی که بین‌المللی است با ما همکاری دارد.
وی درباره انجام زیرساخت‌های فرهنگی در فضای مجازی چه اولویت‌هایی در نظر گرفته شده است، نیز گفت: با وزارت آموزش و پرورش و بسیج جلساتی درباره بحث تولید محتوا در کشور و ایجاد اشتغال برای جوانان؛ مهارت آموزی جوانان برای فضای مجازی که شامل سواد دیجیتالی تا تولید محتوا می شود، برگزار شده است.فیروزآبادی با بیان اینکه در بحث تولید محتوا ایجابی عمل می‌شود، افزود: البته قانونمند کردن و شفاف شدن در این فضا را هم مدنظر داشتیم بنابراین کانال‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی کاربران زیاد و نقش رسانه‌ای دارند باید در جهت تولید محتوا حرکت کنند البته کارهایی نیز در این زمینه شروع شده است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره نگهداری اسناد و مدارک در فضای الکترونیکی نیز گفت: دنیا در نگهداری اسناد و مدارک به سمت ابری شدن پیش رفته است اگر سیستم‌ها ابری شوند، تمام حسابداری‌ها روی سیستم ابری انجام می‌شود بنابراین اگر حادثه‌ای چون آتش‌سوزی پلاسکو پیش بیاید دیگر نگرانی بابت از بین رفتن فیزیکی اسناد و مدارک وجود ندارد چرا که اطلاعات در مراکزی چون CDNها ذخیره می‌شود.
فیروز آبادی در ادامه افزود: در کشور ما سیاست این است که شبکه اطلاعات CDNها در کشور توسعه پیدا کنند و خوشبختانه در 6 ماه اخیر نیز شاهد توسعه CDNهای قابل توجه در کشور بودیم و امیدواریم ابرهای مالی و اداری در این حوزه در کشور نوشته شود.
* روابط گسترده شبکه‌ای تقویت‌کننده بدرفتاری‌های علمی
فیروزآبادی در همایش بررسی راهکارهای پیشگیری از سرقت علمی با بیان اینکه تغییرات در دنیا در یک و دو قرن اتفاق افتاده است اما همین میزان اتفاقات در فضای مجازی بسرعت روی داده است، گفت: کاری را که 10 نسل تحمل می‌کرد اکنون دو نسل تحمل می‌کند و سنتی به غیرسنتی تبدیل می‌شود چرا که ارتباطات چهره به چهره کم شده و با بمباران اطلاعات روبه‌رو شدیم و اینکه در فضای مجازی تولید علم به دلیل فشردگی مکان و زمان بیشتر شده است.وی افزود: در فضای مجازی، مجازی سازی، کپی‌سازی و تولید انبوه بدون محدودیت انجام می‌گیرد و همین روابط گسترده شبکه‌ای تقویت‌کننده بدرفتاری‌های علمی است.دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره بهبود بدرفتاری های علمی توصیه‌هایی ارائه داد و گفت: باید اقدام‌های مالی مورد توجه قرار گیرد و هزینه شود. سرقت علمی و ادبی را باید به‌عنوان جرایم سایبری حساب کرد. جرایم سایبری اکنون پیچیده شده است بنابراین باید آن را متناسب با ابزارها برگزار کنیم.وی افزود: از نظر نهادی، درباره لحاظ ارزشیابی مقاله‌ها باید مکانیزم بهتری در نظر گرفته شود. باید به روابط چهره به چهره بیشتر توجه شود. از سوی دیگر باید به کپی رایت پرداخته شود، البته به کپی رایت توجه شده ولی هنوز منافع ذینفعان را برآورده نکرده است.فیروزآبادی با بیان اینکه تا به بلوغ نهایی نرسیم همچنان شاهد سرقت و بدرفتاری‌های علمی خواهیم بود، افزود: باید به بعد حقوق معنوی - البته نه از جنبه مذهبی – پرداخته شود تا ناهنجاری‌ها به هنجار تبدیل شود. نخبگان باید به این نگرش برسند که کارهای غیراخلاقی و بدرفتاری‌های علمی ناهنجاری است بنابراین به مرور زمان به هنجار تبدیل می‌شود و شاهد سرقت علمی و بدرفتاری‌های علمی خواهیم بود.
* هدف رسیدن به جایگاه برتر علمی
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در همایش بررسی راهکارهای پیشگیری از سرقت علمی با تأکید بر تعیین مصداق‌های اخلاق و رفتار علمی گفت: الزام رسیدن به جایگاه برتر علمی رعایت استاندارد‌ها و گفتمان علمی است.
محمد خوانساری افزود: این همایش به بررسی یکی از الزامات اخلاق علمی که سرقت علمی است می‌پردازد و زمینه‌ها و راه‌های تشخیص و مقابله با آن را مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌دهد.
وی با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب در زمینه تولید علمی به جهاد مستمر علمی اشاره کرد و گفت: حاکمیت اخلاق و ارزش‌های اسلامی در نظام آموزش عالی و حمایت از مالکیت معنوی از جمله موارد این سیاست‌ها به شمار می‌رود.
خوانساری تصریح کرد: در راستای جهاد علمی به دنبال ایجاد ملزومات علمی و اخلاقی آن هستیم.
وی با تأکید بر ادبیات خاص این حوزه گفت: تولید علم حرکت جهانی است و دانشگاه‌های ما باید در عرصه بین‌المللی جایگاه خود را کسب کنند.
رئیس پژوهشگاه ارتباطات با اشاره به پیچیدگی‌های تولید علم خاطرنشان کرد:باید این موارد در رفتار استاد و دانشجو نهادینه شود و در این همایش به دنبال تبیین اخلاق علمی هستیم.وی ابراز امیدواری کرد، این همایش بتواند به موصوعات توسعه علم در کشور کمک کند تا به‌عنوان گفتمان غالب دارای زیرساخت مناسب اخلاقی برای رشدعلمی شوند.
با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار: 7 بهمن 1395، صفحه 8، شماره: 6418.
