پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۶۲۳۵۹
تاریخ انتشار : ۲۳ ارديبهشت ۱۳۹۶ - ۰۹:۵۶
باغ «سالار مشکات» رشت که ذخیره گاه غنی ژنی درختان «آزاد» و «نارون» در این شهر است، به دلیل عملیات نادرست عمرانی در یک قدمی نابودی قرار گرفته است.

شعار سال: 24 آبان ماه بود که خبر تغییرکاربری باغ تاریخی «سالار مشکات» در محله «چمارسرای» رشت رسانه ای شد و شهردار منطقه چهار در آیین بهره برداری از این باغ -که حالا یکی از بوستان های شهر شده است- گفت: «با این کار جلوی نابودی میراث ملی را گرفتیم.»

اما در هیاهوی تبلیغاتی پروژه ای که به قول شهردار منطقه طی ۷۵ روز و با سرعتی عجیب به بهره برداری رسید؛ صدای اعتراض فعالان زیست محیطی رشت نه تنها رسانه ای نشد بلکه صدای آنها در لا به لای مکاتبات و اخطارهای منابع طبیعی به شهرداری مبنی بر توقف پروژه گم شد.

نه کسی از درختان تنومند قطع شده باغ نوشت و نه حتی نقلی از عملیاتی که به زودی باقی درختان را هم می خشکاند به میان آمد.

مدیریت شهری با وجود اخطارهای منابع طبیعی و در یک اقدام تبلیغاتی، اقدام به کف سازی، ایجاد راه دسترسی و بتن ریزی باغی کرد که باعث شده ریشه های درختان ۱۰۰ ساله از خاک بیرون بزند.

ذخیرگاه ژنی درختان آزاد و نارون در یک قدمی نابودی

با این حال هنوز برخی سازمان های مردم نهاد امیدوارند، شهردار منطقه چهار طبق قولی که به منابع طبیعی داده است، بتن ریزی غیر کارشناسانه داخل باغ را برداشته و درختان آزاد و نارون این باغ را -که ذخیرگاه ژنی این گیاه بومی است- از خطر مرگ حتمی نجات دهد.

محله چمارسرا، غربی ترین حد شهر رشت است که مرز رشت با غرب گیلان بوسیله رودخانه گوهر رود مشخص می شد.

در آن سوی رودخانه طبق نقشه های سال ۱۳۲۷ شمسی رشت تماما باغ بود. از جمله این باغ ها، باغ گوهری و باغ سالار مشکات است که در توسعه شهری بخش های زیادی از آن از بین رفت.

سال گذشته شورای شهر ردیف بودجه ای برای خریداری باغ سالار مشکات کد دار کرد و شهرداری موظف به خرید باغ سالار مشکات شد.

با وجود کمبود اعتبارات، شهرداری منطقه چهار توانست، هفت هزار متر از این باغ را به شکل تهاتر با وراث سالار مشکات، تملک کند.

احیای غیر کارشناسانه، مرگ باغ های تاریخی را رقم می زند

اما خبر خوش تملک، آغاز نگرانی فعالان زیست محیطی را به همراه داشت. به نحوی که مدیرعامل «تشکل مردم نهاد محیط زیست حامیان گیلان» به خبرنگار مهر می گوید: اگر قرار است، شهرداری به این شکل معدود باغ های تاریخی شهر رشت را تغییر کاربری دهد، بهتر است اصلا باغ ها همچنان متروک بمانند.

طاهره صبوری با اشاره به وضعیت توپوگرافی باغ سالار مشکات توضیح می دهد: این باغ تنها باغی است که اختلاف سطح داشته و همین اختلاف ارتفاع در نقاط مختلف باغ، بر زیبایی آن افزوده است.

این متخصص ژئومورفولوژی می افزاید: گونه های ناورن و آزاد این باغ، از معدود ذخیرگاه ژنی این درختان است و به راحتی شهرداری می تواند از این گونه ها برای تکثیر در دیگر بوستان های شهر استفاده کند ولی روش عجولانه شهرداری رشت در تغییر کاربری یک باغ تاریخی، مرگ تدریجی درختان تنومند این باغ را رقم زده است.

این فعال محیط زیست با اشاره به وجود تنها یخچال طبیعی گیلان در باغ سالار مشکات، یادآور می شود: متاسفانه شهردار و پیمانکار این پروژه حتی خبر نداشتند که یک اثر میراثی به نام یخچال طبیعی در داخل باغ وجود دارد و با بلدوزر، قصد پرکردن یخچال را داشتند. خوشبختانه همانروز فعالان محیط زیست جلوی بلدوزر ایستادند و نگذاشتند این اتفاق ناخوشایند رخ دهد ولی متاسفانه به ریشه درختان آزاد دور یخچال آسیب فراوانی وارد شد.

وی اذعان می کند: خوشبختانه با اقدام فوری سازمان میراث فرهنگی در ثبت ملی این یخچال، حفظ یخچال تضمین شد ولی مشکل اساسی این بود که با وجود تلاش های دوستداران محیط زیست و اخطارهای قانونی منابع طبیعی به شهردار، باز شهرداری قانون را زیر پا گذاشت و اقدام به بتن ریزی داخل باغ به منظور ایجاد راه دسترسی و دیوار چینی ورودی باغ کرد.

صبوری باغ های تاریخی رشت را هویت این شهر توصیف کرده و یادآور می شود: همین بتن ریزی های غیرکارشناسانه، مرگ چنارهای خیابان ولی عصر تهران را هم رقم زد و اگر از هم اکنون به فکر چاره نباشیم، به زودی درختان آزاد باغ سالار مشکات که ریشه های آن بخاطر تسطیح راه دسترسی و بتن ریزی آسیب دیده است؛ خشک خواهد شد.

تعجیل در انجام پروژه به رغم اخطار منابع طبیعی بر توقف آن

این متخصص ژئومورفولوژی با اشاره به قطع تعدادی از درختان آزاد و نارون این باغ در زمان اجرای پروژه تاکید می کند: سازمان های مردم نهاد همان زمان اعلام کردند می توانند طرحی را برای احیای باغ و نه تبدیل به پارک به شهرداری ارایه دهند تا باغ حفظ شود ولی برای ما روشن نشد این همه عجله برای تغییر کاربری یک باغ تاریخی چیست؟ و چرا با وجود اخطار کتبی منابع طبیعی مبنی بر توقف پروژه و پاسخ شهردار منطقه مبنی بر تمکین به این دستور و عدم بتن ریزی در داخل باغ، باز شاهد زیر پا گذاشتن قانون بودیم.


اخطار منابع طبیعی؛ به جای درختان قطع شده۴۵اصله درخت بکارید

عضو هیات مدیره «شبکه سمن های محیط زیستی گیلان» نیز به اخطار کتبی مدیرکل منابع طبیعی گیلان به شهرداری در مورد باغ سالار مشکات اشاره کرده و به خبرنگار مهر می گوید: پس از جمع آوری اسناد و مدارک و عکس های قطع درختان باغ و بتن ریزی و ارسال آن به منابع طبیعی، مدیر کل اداره یاد شده، به شهردار منطقه متذکر شد که باغ مورد تخریب اساسی قرار گرفته است، تعداد قابل توجهی درخت سقوط و هفت اصله درخت تنومند نیز خشک شده است همچنین در این میان برخی سودجویان اقدام به فروش خاک باغ کرده و حتی به قصد یافتن عتیقه، پای درختان را گودال کنده و به ریشه درختان تنومند آسیب جدی زده اند.

رامین محمدیان توضیح می دهد: طی این مکاتبه که اسناد آن هم موجود است، منابع طبیعی هشدار داده بود که نباید داخل باغ بتن ریزی شود زیرا بخشی از باغ در سال های گذشته مسکونی شده و همین ساخت و سازها به قدر کافی به این ذخیرگاه ژنی نارون و آزاد آسیب زده است.

وی بخشی از نامه مدیرکل منابع طبیعی را قرائت و تاکید می کند: حتی پس از اقدام غیر مسئولانه شهردار منطقه و با پیگیری های سمن های محیط زیست، مدیرکل منابع طبیعی، شهردار منطقه را مکلف کرد که بتن های ریخته شده در باغ را جمع آوری و با رعایت فاصله مناسب از دور هر درخت نسبت به اجرای کفپوش غیر آسیب زا اقدام کند و به جای درختانی که از بین برده، ۴۵ اصله درخت آن هم از نوع آزاد در این باغ بکارد.

اعضای شورا به فکر ذخیرگاه ژنی درختان بومی باشند

دبیر پویش پاسداری، این پروژه شهرداری را صرفا تبلیغاتی توصیف کرده و علاوه بر مدیران شهرداری، اعضای شورای شهر را هم خطاب قرار داده و تاکید می کند: طبق مکاتبات سمن ها با دیگر مسئولان استان، تغییر کاربری باغ سالار مشکات از زمستان ۹۴ کلید خورده بود ولی شهردار در آیین افتتاحیه، اعلام می کند در مدت ۷۵ روز این باغ را تغییر کاربری داده است!

محمدیان اجرای این طرح را کاملانه عجولانه خوانده و اذعان می دارد: این اقدام یک طرح تهاجمی و غیر ارگانیک بوده و تبعات سوء جبران ناپذیری در مهمترین ذخیرگاه ژنی ناورن و آزاد دارد و به استناد وعده های شهردار اگر هر چه سریعتر بتن ها جمع آوری نشود، شاهد مرگ باقی درختان هم خواهیم بود.

دبیر پویش پاسداری محیط زیست گیلان با اشاره به نزدیکی بوستان مفاخر و دانشجو در نزدیکی باغ سالار مشکات توضیح می دهد: وقتی بوستان مفاخر در فاصله کمتر از ۱۰۰متری باغ سالار مشکات قرار دارد، اصولا تغییر کاربری یک باغ تاریخی به بوستان ضرورتی نداشت. شهرداری که به تصریح خود از دیگر باغ های دنیا دیدن کرده است، می توانست از الگوبرداری از باغ های تاریخی دنیا، باغ سالار مشکات را به همان سیاق باغ حفظ و احیا کند.

وی از اعضای شورای شهر رشت خواست تا در آخرین ماه های فعالیت خود در پارلمان محلی، صدای اعتراض سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست را بشنوند و هر چه زودتر به فکر جان درختان آزاد و نارون باغ سالار مشکات باشند.

سازمان پارک ناظر بر فضای سبز است نه پروژه های عمرانی

اما در این میان مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری رشت، در حالی از تدوین طرح تیپیک گونه های گیاهی برای معابر و بوستان های این شهر و همچنین شناسایی باغ های باقی مانده برای خرید و احیا خبر می دهد که از حال روز این ذخیرگاه ژنی در باغ سالار مشکات بی خبر است.

محمد باقر بشر دانش با اینکه تاکید دارد، سازمان پارک ها در سال جاری از اعتبارات اجرایی خود کاسته و به عنوان ناظر بر عملکرد توسعه فضای سبزی مناطق نظارت دارد؛ ولی در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر پیرامون نبود نظارت صحیح بر تغییر کاربری باغ سالار مشکات می گوید: سازمان دستور العمل های خود را به مناطق ابلاغ کرده است، ولی مناطق اجرایی نکرده اند.

وی می افزاید: ما به منطقه ابلاغ کردیم به ازای هر درخت، یک پادرختی یک در یک ایجاد کند تا بتن ها به درختان آسیب نزند که متاسفانه پیمانکار عمرانی این پادرختی ها را سریع اجرا کرده است.

بشر دانش با اینکه اذعان دارد پروژه باغ سالار مشکات عجولانه اجرایی شده، ولی از نقش نظارتی خود شانه خالی کرده و می گوید، سازمان پارک ها ناظر بر فضای سبز شهری بوده و این سازمان عمران است که باید بر اجرای پروژه های عمرانی نظارت داشته باشد!

طرح کارشناسی سازمان پارک اجرایی نشد

به رغم بی اطلاعی مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری رشت از طرح مطالعاتی احیای باغ سالار مشکات که ۸ سال پیش در سازمان پارک ها کلید خورده است؛ معاون فنی اجرایی این سازمان که از این طرح مطالعاتی مطلع است، در مورد مراحل تملک و احیای این باغ به خبرنگار مهر توضیح می دهد: طرح تدوین یافته در سازمان پارک ها شامل مراحل تملک، اصلاح شبکه معابر، ایجاد راه دسترسی به صورت کف پوش های آجری به صورت شبکه معابر بوده که به ریشه درختان آسیب نزند.

نقی عابدینی می افزاید: در این طرح، احیای یخچال چمارسرا هم دیده و مقرر شده بود با ایجاد یک پل چوبی مرتفع، امکان بازدید فضای داخل یخچال از ارتفاع بالا هم برای بازدیدکنندگان میسر شود. ولی حالا یک پل چوبی کوچک نمادین در وسط باغ با پایه های بتنی تعبیه شده که نه تنها نقش فعالانه ای در بازدید ندارد، بلکه اصولا شهروندان نمی دانند این گودالی که دور تا دور آن را درختان تنومند آزاد پوشانده یک اثر میراثی است.

وی به اختلاف ارتفاع باغ سالار مشکات اشاره و تاکید می کند: این باغ بزرگ که در سال های اخیر تنها ۲۴ هزار متر مربع آن باقی مانده بود، در بخش های مختلف ۷.۵ متر اختلاف ارتفاع دارد. هفت هزار متر مربع آن سال گذشته به شکل تهاتر با وراث تملک شده، بخشی در دست بنیاد بوده و بخشی دیگر نیز در تملک وراث دیگری است که سازمان پارک در لایحه پیشنهادی بودجه امسال خود برای تملک آن ردیف بودجه درنظر گرفته است.

عابدینی اختلاف ارتفاع این باغ و درختان صدو چند ساله آزاد این باغ را منحصربه فردترین ویژگی باغ سالار مشکات توصیف و خاطرنشان می کند: هیچ باغ دیگری در رشت چنین ویژگی هایی ندارد. اما در سال جاری، اجرا و توسعه فضای سبز از اختیار سازمان پارک خارج و به مناطق سپرده شد و به همین دلیل یک طرح شتابزده در این باغ کلید خورد که مورد تایید کارشناسان سازمان پارک هم نیست.

طرح های کاسبکارانه برخی سمن های زیست محیطی

البته مدیر منطقه چهار شهرداری رشت به عنوان مجری این پروژه اظهارات سازمان های مردم نهاد زیست محیطی را بی اساس خوانده و به خبرنگار مهر می گوید: طرح اجرا شده در باغ سالار مشکات توسط کارشناسان فضای سبز منطقه چهار مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.

علی مقصودی می افزاید: مدیریت منطقه، تاییدیه نقشه های باغ را از سازمان پارک دریافت کرده و طرح تهیه شده منطقه در بهسازی باغ سالار مشکات، دوباره به سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری ارسال شده و تاییدیه مدیرعامل سازمان مذکور را هم دارد.

وی در پاسخ به این سئوال که چرا طرح قبلی سازمان پارک ها اجرا نشده است، توضیح می دهد: باغ سالار مشکات در زمان طرح مورد مطالعه سازمان هنوز تملک نشده بود و با تلاش های دو ساله اخیر منطقه چهار، به تملک شهرداری درآمد و اگر چنین طرح کارشناسانه ای هم تهیه شده است، چرا سازمان پارک اجرا نکرده است!

مدیر منطقه چهار شهرداری رشت همچنین انتقادهای مدیران سمن های زیست محیطی در مورد باغ را کاسبکارانه توصیف و بیان می کند: ایشان در میانه اجرای پروژه، طرحی را برای اجرا آوردند که اتفاقا بخش های دیگر باغ را در برمی گرفت. برخی از این دوستان نگاه کاسبکارانه در طرح های خود داشتند و ما جلوی آنها ایستادیم.

وی مکاتبات مدیرکل منابع طبیعی و تخریب باغ را هم جوسازیهای مدیران سمن ها خوانده و می افزاید: مدیرکل منابع طبیعی از طرح شهرداری مطلع نبود و تنها به اظهارات این سمن ها اکتفا کرده و بر همین اساس به شهرداری منطقه چهار نامه زده در صورتی که اگر اکنون هم باغ را بررسی کنید، فضای تنفس برای هر درخت درنظر گرفته شده و تنها راه دسترسی در میانه باغ بتن ریزی شده و حتی شهرداری منطقه بتن هایی را که از قبل شهروندان پای درختان ریخته بودند را نیز جمع آوری کرده است.

شهرداری باید بتن ها را برداشته و درخت های جایگزین بکارد

این اتفاقات در حالی است که فرانک پیشگر رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر رشت، دو هفته پیش در نشستی که با فعالان زیست محیطی گیلان داشت، از عمق فاجعه ای که در باغ سالار مشکات رخ داده، از طریق این سمن ها مطلع شد.

وی طبق وظیفه ذاتی شوراهای شهر می باید ناظر بر عملکرد سازمان پارک ها باشد و از این رو وعده می دهد به زودی موضوع تغییر کاربری باغ سالار مشکات را از شهردار منطقه چهار پیگیری کرده و از وی می خواهد تا طبق ابلاغ کتبی منابع طبیعی، بتن های کف پوش شده باغ را جمع آوری و نسبت به احیای درختان خشک شده و همچنین کاشت درختان جدید اقدام کند.

با این حال، فعالان محیط زیست تاکید می کنند، حتی اگر جمع آوری بتن های ریخته شده داخل باغ بدون اصول و نظر کارشناسان فنی صورت گیرد، بر تخریب و از بین بردن ریشه های درختان آزاد و نارون می افزاید.

حالا باید دید بالاخره باغ سالار مشکات به هویت اصلی خود بازمی گردد یا وعده های مسئولان لابه لای بروکراسی اداری، همانند طرح مطالعاتی سازمان پارک ها خاک خواهد خورد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری-تحلیلی آوای رشت، تاریخ انتشار ۲۹ دی ۱۳۹۵ ، کد مطلب:22943 : avayerasht.comwww.


اخبار مرتبط
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین