شعار سال: توسعه خدمات در قالب های مختلف زیرساختی و حمایتی در مناطق و سکونتگاه های غیررسمی، رویکرد 'دارایی مبنا' به جای 'نیازمبنا' در مناطق محروم نشین و حاشیه شهر، توجه به حضور و نقش مردم با حمایت از تشکیل و فعالیت سازمان های مردم نهاد، ارائه خدمات تخصصی در مناطق حاشیه، رشد کمی و کیفی اعتبارات و حمایت ها از محرومان و نیازمندان توسط دستگاه های حمایتی، توجه جدی و نتایج مفید در ایجاد اشتغال برای محرومان و نیازمندان، مهار و کاهش آسیب های اجتماعی به خصوص پدیده طلاق بخشی از خدمات دولت در این چارچوب هستند که در قالب در مشهد با حضور مدیرکل امور اجتماعی استانداری خراسان رضوی، مدیرکل کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان رضوی، مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی، معاون امور خانواده و سلامت کمیته امداد خراسان رضوی و معاون امور اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی به عنوان 'نقاط قوت عملکرد' مورد تاکید و بررسی قرار گرفت.

* رویکرد 'دارایی مبنای دولت تدبیر و امید آغازگر تحول در حاشیه شهر
مدیرکل امور اجتماعی استانداری خراسان رضوی گفت: نوع نگاه، نگرش و رویکرد به مسائل و آسیب ها در جامعه در تعیین راهبرد صحیح نقش کلیدی دارد. در مدیریت معضلات و آسیب های اجتماعی و نیز ساماندهی حاشیه شهر نیز نوع نگاه است که موجب ایجاد تغییر و تحول می شود.
سیدکمال الدین حسینی افزود: دو نوع نگاه نیازمبنا و دارایی مبنا در مواجهه با مسائل حاشیه شهر و آسیب ها وجود دارد که در نخستین نگاه خواسته و نیاز افراد شناسایی و تامین می شود که تاثیر مقطعی و موقتی دارد.
اما در نگاه دارایی مبنا با شناسایی داشته ها و ظرفیت های محیط و جامعه هدف و استفاده از این ظرفیت ها در جهت بهتر شدن شرایط حرکت می شود که دارای تاثیرات بلندمدت و دائمی است.
وی ادامه داد: بهبود مشکلات و کاهش آسیب ها در مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه های غیر رسمی باید با نگاه دارایی مبنا و حل مشکلات به صورت ریشه ای و بلندمدت باشد که خوشبختانه این نگاه و رویکرد در دولت یازدهم شکل و قوت گرفت.
مدیر کل امور اجتماعی استانداری خراسان رضوی گفت: به عنوان نمونه در قالب نگاه دارایی مبنا در حوزه ساماندهی معضلات حاشیه شهر مشهد بافعالیت یک سازمان مردم نهاد متشکل از بهبودیافتگان، 800 کارتن خواب معتاد درمان و به زندگی بازگشتند و این موفقیت چیزی نیست جز شناسایی ظرفیت و توان مردمی در حل این آسیب.
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان رضوی نیز در مشهد گفت: تعقل، عدالت ورزی و مشورت گرفتن از اندیشمندان و مشاوران از مبانی مدیریت شهری و مدیریت آسیب های اجتماعی است.
محسن مسعودیان راد ادامه داد: دولت یازدهم در رفع محرومیت موفقیت های متعددی داشته که مصادیق فراوانی دارد. خروج از جزیزه ای عمل کردن و ایجاد هماهنگی در اغلب فعالیت های مرتبط با این حوزه و نیز ساماندهی مسائل مناطق حاشیه نشین شهر مشهد از آن جمله است.
وی ادامه داد: باید در زمینه تعریفی واحد از حاشیه نشینی و نیز خدمات دهی به محرومان و نیازمندان که به صورت توامان هم فرصت و هم تهدید است نیز بیش از پیش کار کرد.
مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی بر ضرورت نگاه نظام مند به حل مسائل تاکید و بیان کرد: برای از بین بردن حاشیه شهرها باید نسبت به توسعه روستاها اقدام شود که در این زمینه در دولت یازدهم اقدامات بسیار مطلوب انجام شده و در همین راستا راهبردهای کمیته امداد در مبارزه با فقر و دیگر مسائل تفاوت ماهوی با گذشته پیدا کرده است.
وی گفت: به همین دلیل خانه سازی در روستاها بیش از شهرها مورد توجه قرار گرفته است و در مجموع تلاش شده تا حمایت ها و خدمات حمایتی و اشتغالزایی در روستاها بیش از شهرها مورد توجه قرار گیرد.

* ارائه خدمات تخصصی در حاشیه شهر مشهد برای نخستین بار
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی نیز در ادامه در مشهد گفت: برای نخستین بار کاربرد عبارت سکونتگاه های غیررسمی در دولت تدبیر و امید مطرح شد. این عبارت به معنای مناطق جمعیتی است که طبق مقررات شهری بنا نشده اند و در مسیر توسعه نامتوازن شهری شکل گرفته اند. همین امر موجب شد ارائه خدمات به این بخش جزو اولویت ها به منظور جلوگیری از توسعه و فراگیری آسیب های اجتماعی شکل بگیرد.
حمیدرضا پوریوسف افزود: بر همین اساس فراگیری خدمات شهرها در این مناطق و نیز ارائه خدمات تخصصی، یکپارچه و هدفمند از محورهای اصلی برنامه ریزی و ارائه خدمات بهزیستی به مناطق حاشیه نشین قرار گرفت.
وی ادامه داد: تشکیل ستاد ساماندهی حاشیه شهر مشهد و حضور و فعالیت سازمانهای نقش آفرین در این عرصه اتفاقی خوب برای گرهگشایی از مشکلات این مناطق بود. گرچه همدلی و هماهنگی در قالب این ستاد به خوبی آغاز شد و رقم خورد اما همچنان هماهنگی، یکپارچگی و جهت خدمات ارائه شده به سمت خدمات تخصصی، از نیازهای اقدامات در عرصه مناطق حاشیه نشین است.
معاون امور اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی نیز در ادامه ایجاد عدالت در ارائه خدمات در مناطق حاشیه نشین را از شاخص های اقدامات دولت یازدهم اعلام و بیان کرد: طی سال های اخیر برای ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات فعالیت هایی همچون افزایش خدمات، ارائه کمک های مالی، توانمندسازی اقشار آسیب دیده و آسیب پذیر و رسیدگی به مشکلات آنها که در نهایت منجر به توانمندسازی می شود در مناطق حاشیه نشین و دارای محرومیت مورد توجه و اجرا قرار گرفت و این امر آغازگر تحولاتی فراوانی در این مدت بود.
معاون امور خانواده و سلامت کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان رضوی نیز به تغییر نگاه صورت گرفته به حاشیه شهر مشهد در دولت یازدهم اشاره و بیان کرد: نگاه و رویکرد توانمندسازی به جای حمایت صرف از افراد و نیز ارائه خدمت و حمایت از افراد در محل زندگی آنان از جمله تحولات مثبتی است که طی سالهای اخیر رقم خورده است.
محمد میری افزود: همین رویکرد موجب شده نه تنها شاهد توقف روند صعودی مهاجرت از روستاها به شهرها در خراسان رضوی باشیم بلکه مهاجرت معکوس نیز در سالهای اخیر رخ داد.

* رویکرد مثبت دولت یازدهم و رشد سازمان های مردم نهاد
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی در ادامه به رویکرد 'دارایی مبنا' از سوی دولت در ریشه یابی و رفع مشکلات و آسیب ها در مناطق حاشیه نشین اشاره و بیان کرد: اعتماد و توجه دولت به مردم و اعتقاد به توانمند بودن مردم برای انجام امور از شاخص های اصلی در اینگونه فعالیت ها است.
حسینی افزود: دولت یازدهم مهمترین ملاک را 'نگاه مثبت به خود مردم' قرار داد و به همین دلیل از ایجاد، فعالیت و راه اندازی سازمان های مردم نهاد بیشترین حمایت را نمود. سال 1392 در خراسان رضوی تنها 540 تشکل مردم نهاد مجوز فعالیت داشتند که این میزان با رشد 64 درصدی به 887 تشکل در پایان سال 1395 رسیده است.
وی گسترش کمی و کیفی سمنها را رویکرد اصلی دولت ذکر و بیان کرد: پیش از آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید سمن ها در پنج محور تشکیل شده و فعالیت داشتند اما هم اینک این تعداد به 17 موضوع و محور گسترش یافته که نشانگر کار تخصصی و هدفمند در موضوعات فعالیتی سازمان های مردم نهاد است.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی توسعه جغرافیایی تشکل ها را نیز در دشت پیگیری اعلام و بیان کرد: پارسال 30 سمن در روستاهای استان ایجاد و راه اندازی شد که پیش بینی می شود این میزان امسال افزایش 15 درصدی بیابد.

* رشد کیفی و کمی خدمات در مناطق محروم
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در ادامه به نگاه فرایندی و کیفی دولت نسبت به مدیریت مسائل و آسیب های اجتماعی اشاره و بیان کرد: توجه به مهار آسیب ها، توسعه ارائه خدمات، مباحث پیشگیرانه و اجرای کار توسط موسسات غیردولتی تفاوت های عمده عملکردی دولت یازدهم با دولت های گذشته در مدیریت و کاهش آسیب های اجتماعی و محرومیت زدایی بوده است.
معاون اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی هم گفت: در دولت یازدهم جهت خدمات در مناطق حاشیه نشین و محروم به سمت توانمندسازی و نه افزایش حمایت صرف از افراد حرکت شده است. در حوزه های مختلف اجتماعی در مقایسه میان سال آغاز کار دولت یازدهم و پایان آن در مباحث اعتباری و تعداد ارائه خدمات در خراسان رضوی رشد محسوسی رقم خورده است.
حقدادی افزود: به عنوان نمونه در حوزه زنان سرپرست خانوار در میزان اعتبار مستمری این گروه شاهد افزایش دو برابری از 1.3 میلیارد به 2.4 میلیارد ریال هستیم.
وی به افزایش چهار برابری توانمندسازی افراد تحت پوشش بهزیستی خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: در این مدت همچنین اعتبار حمایت از تحصیل دانش آموزان نُه برابر و جمعیت دانش آموزان زیر پوشش نیز سه برابر افزایش یافت و همچنین اعتبار حمایت از دانش آموزان مناطق محروم 15 برابر و جمعیت این دانش آموزان چهار برابر بیشتر از چهار سال پیش شد.
معاون اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: در زمینه فعالیت پایگاه  های خدمات اجتماعی در حاشیه شهر مشهد نیز میزان خدمات در سال 92 تا 95 از شش هزار به 51 هزار خدمت رسیده است.
وی گفت: این افزایش ارائه خدمات به هیچوجه به معنای رشد آسیبها نیست بلکه به معنای شناسایی و ارائه خدمات به افراد نیازمند دریافت این خدمات است.
حقدادی با اشاره به اینکه پیش از این توزیع یک وعده غذای گرم صرفا در مهدهای روستایی انجام می شد افزود: از سال 1395 مهدهای حاشیه شهر مشهد نیز به زیر مجموعه این طرح افزوده شده اند و امسال نیز در پوشش مهدهای حاشیه شهر رشد 30 درصدی محقق می شود.
وی ادامه داد: برای نخستین بار پارسال توزیع 50 میلیارد ریال غذای گرم در مهدهای حاشیه شهر مشهد انجام شد که در ارتقا سلامت و رفع مشکلات تغذیه ای کودکان این مناطق تاثیر بسزایی داشته است.
معاون اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی در ادامه گفت: هدایت و گرایش اعتبارات یارانه ای به سمت مناطق محروم و حاشیه نشین نیز صورت گرفته است.
معاون خانواده کمیته امداد خراسان رضوی نیز در ادامه به رشد کمی و کیفی خدمت رسانی به محرومان و نیازمندان اشاره و بیان کرد: در چارچوب فعالیت دولت یازدهم در مقایسه با دولت قبل در اکثر سرفصل ها مانند کمک به دانش آموزان تحت حمایت، خدمات درمانی، تعمیر و بازسازی و نوسازی مسکن و موار مشابه میان ارائه خدمات حداقل بین 50 تا 70 درصد بیشتر شده است.
میری افزود: در دولت یازدهم طراحی دو بخش برنامه های کوتاه و بلندمدت و نیز توجه به ارتقا فرهنگی خانواده های جامعه هدف و تقویت خدمات دهی در روستاها از جمله محورهای اصلی خدمات دهی قرار گرفت.
وی ادامه داد: ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، پرداخت وامهای ارزان قیمت اشتغال و توزیع سبدهای غذایی، ویزیت رایگان پزشکی، بسته های نوشت افزار و حمایتی از جمله اقدامات انجام شده در حاشیه شهر مشهد و نیز روستاها بوده اند.

* رشد دوبرابری اعتبارات اشتغالزایی محرومان
مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی هم رویکرد فرایندی در ایجاد اشتغال برای افراد محروم و نیازمند و دوری از پراکنده کاری و ایجاد اشتغال های انفرادی را از سیاست های اجرا شده دولت یازدهم در این نهاد اعلام و بیان کرد: اجرای طرح استعدادیابی شغلی، ساماندهی بانک اطلاعاتی جامع از توانمندی و استعداد شغلی محرومان، ارائه مشاوره های شغلی، آموزش های شغلی و مهارتی، پرداخت وام های اشتغال، نظارت بر استفاده موثر این وام ها، پیوست بیمه ای موثر برای مددجویان شاغل، فراهم کردن زمینه فروش تولیدات و محصولات در قالب برگزاری بازارچه ها، شبکه سازی و زنجیره سازی بین مشاغل مختلف از جمله اقدامات هدفمند و برنامه ریزی شده در ایجاد اشتغال و خودکفایی و توانمندی مددجویان و محرومان زیر پوشش بوده اند.
مسعودیان افزود: گرایش و آغاز اقدامات دانش بنیان طی دو سال اخیر و روی آوری به مشاغلی از جمله نصب پنل های خورشیدی و تولید برق توسط مددجویان کمیته امداد در روستاها و مناطق محروم از اقدامات ویژه در دولت یازدهم بوده است.
معاون کمیته امداد خراسان رضوی نیز در ادامه به توقف پرداخت مستمری به 16 هزار خانوار در این استان طی سال گذشته به دلیل توانمندی اقتصادی آنها اشاره و بیان کرد: شش هزار خانوار از این تعداد به دلیل توانمندی شغلی از دایره دریافت خدمات پرداخت مستمری حذف شده اند.
میری افزود: دولت یازدهم توجه مطلوب و موثری به حوزه اشتغال محرومان و نیازمندان داشته بطوری که اعتبار اجرای طرح های اشتغال در خراسان رضوی از 730 میلیون ریال در سال 92، امسال با افزایش دو برابری به 1480 میلیارد ریال رسیده است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی هم ایجاد اشتغال را از مهمترین راه ها برای رفع محرومیت ذکر و بیان کرد: اجرای 'اشتغال حمایت شده' که الگوی مفیدی از اشتغال پایدار است از پارسال در این استان آغاز شده زیرا مهمترین مشکل مددجویان زیر پوشش فقدان پایداری در اشتغال به دلیل ضعف در مهارت های اجتماعی و ارتباطی است.
پوریوسف افزود: ایجاد اشتغال وظیفه بهزیستی نیست اما با هدف توانمندسازی مددجویان زیر پوشش با اعطای وام های قرض الحسنه، تقویت چرخه اشتغال، ارائه مهارت های حرفه ای، حمایت های پس از اشتغال و تسهیل در فروش محصولات مددجویان تلاش شد تا تقویت چرخه اشتغال محقق شود.
معاون بهزیستی خراسان رضوی نیز گفت: نگاه عمده در ایجاد و حمایت از اشتغال مددجویان توانمندسازی و خودکفایی آنان است. ایجاد اشتغال برای زنان سرپرست خانوار از جمله مسائلی است که به شدت در دولت یازدهم مورد توجه قرار گرفت بطوری که با اجرای 'طرح خدمات مالی خرد' به عنوان یکی از طرح های اقتصاد مقاومتی در سال گذشته 20 گروه اشتغال زنان سرپرست فعال بوده که هم اکنون به 200 گروه رسیده و تا پایان سال نیز به 300 گروه افزایش می یابد.
حقدادی افزود: ایجاد گروه های همیار زنان سرپرست خانوار و ارتقا آن از 116 گروه به 165 گروه نیز هم اینک در خراسان رضوی محقق شده است.

* راهبردهای موثر در کاهش طلاق
مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری خراسان رضوی از اشتباهات محرز در حوزه ازدواج و طلاق را عدم توجه فرایندی به این مسائل دانست و اظهار کرد:در راستای حذف این اشتباه ارائه آموزش های قبل و بعد از ازدواج به جوانان و گروه های سنی مخلتف در دستور کار قرار گرفت.
حسینی افزود: همچنین ارائه آموزش ها به افراد درگیر مساله طلاق با هدف توانمندسازی آنان انجام گرفت و در کنار آن با اجرای طرح مداخله در طلاق تلاش شد تا از تداوم روند صعودی این معضل در استان جلوگیری شود.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی نیز گفت: همسرگزینی مناسب در اعتبار و مانایی ازدواج موثر است و فقدان مهارت و آگاهی در بسیاری از ازدواج ها عامل اصلی در بروز طلاق است. یکی از اقدامات خوب انجام شده در این راستا در استان افزایش ساعت خدمات مشاوره به 12 ساعت از سوی ستاد ساماندهی آسیب های اجتماعی است.
پوریوسف با بیان اینکه 48 درصد طلاقها در پنج سال نخست بعد از ازدواج صورت می گیرد افزود: گرایش و سوق آموزش ها به این سالها برنامه ریزی شد و اجرای 'طرح مداخله در طلاق و ارائه خدمات مشاوره به زوج های متقاضی طلاق' در خراسان رضوی از سال گذشته آغاز شد.
وی ادامه داد: هم اکنون 170 مرکز مشاوره خصوصی، عمومی و مرکز سلامت روان در سطح خراسان رضوی به زوج های جون مشاوره موثر ازدواج و طلاق ارائه می دهند.
معاون بهزیستی خراسان رضوی نیز گفت: سال 1393 این استان رتبه نخست طلاق را در کشور داشت. پدیده طلاق 17 آسیب را در خانواده رقم می زند که زن سرپرست خانوار، کودک بی سرپرست و دیگر آسیب های اجتماعی تنها بخشی از این موارد است.
حقدادی با اشاره به هماهنگی مطلوب و موثر میان دادگستری و بهزیستی در اجرای طرح مداخله در طلاق افزود: ظرف یک سال اجرای این طرح در خراسان رضوی با مراجعه بیش از هشت هزار زوج متقاضی طلاق و دریافت خدمات مشاوره تعداد 1600 مورد سازش و تداوم زندگی ثبت شد.
وی ادامه داد: کاهش 8.1 درصدی طلاق در مشهد تنها نمونه ای از آثار اجرای این طرح در خراسان رضوی است.
معاون اداره کل بهزیستی خراسان رضوی گفت: دو میلون و500 هزار زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارند که 250 هزار نفر آنها در خراسان رضوی سکونت دارند. 40 درصد این شمار زیر پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند و بقیه با تحت حمایت خانواده بهره مند و یا شاغل هستند.
وی ادامه داد: 10 درصد زنان سرپرست خانواده در خراسان رضوی ناشی از پدیده طلاق هستند که البته این روند در حال رشد است و بدترین حالت آن رشد زنان جوان سرپرست خانوار بر اثر طلاق است.
حقدادی گفت: زن بر اثر پنج مورد شامل فوت همسر، طلاق، از کارافتادگی همسر، بدسرپرستی و دخترانی که ازدواج نکرده اند مبدل به سرپرست خانوار می شود. آنچه مهم و نیازمند رسیدگی و مدیریت است زنان سرپرست خانوار نیازمند هستند.
مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی نیز در ادامه در مشهد گفت: ازدواج و طلاق از مهمترین مباحث اجتماعی است و کمیته امداد به عنوان نهاد حمایتی سعی فراوانی در مدیریت این مساله با حمایت موثر داشته است.
مسعودیان افزود: تقویت بنیان خانواده، اهدا 9200 سری جهیزیه، ترغیب به ازدواج آگاهانه و موثر فرزندان خانواده های تحت پوشش، ارائه آموزش های مشاوره ای از اقدامات انجام شده در راستای توسعه فرهنگ ازدواج بوده اند.
وی همچنین به رشد نگران کننده فرزندان خانواده های طلاق زیر پوشش کمیته امداد اشاره و بیان کرد: در حالی آمار فرزندان یتیم در خراسان رضوی از 24 هزار نفر در سالهای اخیر به 12 هزار نفر کاهش یافته که شمار فرزندان خانواده های طلاق زیر پوشش از هشت هزار نفر به 24 هزار نفر رسیده است.
مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی ادامه داد: افزایش آمار زنان سرپرست خانوار زیر پوشش کمیته امداد و کاهش میانگین سنی این افراد از معضلاتی است که هم اکنون باید برنامه ریزی در خصوص مدیریت آن صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه حدود 60 درصد جامعه زیر پوشش کمیته امداد را در خراسان رضوی زنان سرپرست خانوار تشکیل می دهند گفت: ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار و ارائه بسته های حمایتی به آنان از سیاست های اجرام شده است. به عنوان مثال طی یک سال گذشته 550 نفر از این زنان دوباره ازدواج کرده اند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار 03 تیر 1396، کد مطلب:82575711 : www.irna.ir