شعار سال: اگر اين روند ادامه يابد در 60 سال آينده اثري از جنگلهاي امروزي ايران باقي نخواهد ماند. اين اطلاعات آنقدر تکاندهنده است که باورکردن آنها مشکل به نظر ميرسد. با اين وجود، همه آنها واقعيت دارد بهگونهاي که روند تخريب جنگلها در ايران را بايد يکي از نگرانکنندهترين مشکلات زيستمحيطي کشور به حساب آورد. درحال حاضر با تخريب 33 درصد از جنگلهاي ايران، وسعت 18 ميليون هکتاري اين جنگلها به 12,4 ميليون هکتار کاهش يافته است و سهم هر ايراني از جنگل به 0,2 هکتار يعني يکچهارم ميزان جهاني آن (0,8 هکتار) رسيده است که اين آمار حاکي از فقر و کمبود شديد کشور دراينزمينه است. کشور ايران درحال حاضر بين 56 کشور داراي جنگل در جهان، مقام چهلوپنجم را دارد. بر پايه گزارش کارشناسان فائو (سازمان خواروبار و کشاورزي ملل متحد) چنانچه سطح جنگلهاي يک کشور از 25 درصد خاک آن کمتر شود آن کشور از نظر وضعيت محيطزيست انساني در وضعيت بحراني به سر ميبرد. اين درحالي است که سطح پوشش جنگل و مرتع در ايران 7,5 درصد از مساحت کشور است.
عوامل زيادي دست به دست هم دادهاند که امروز، بترسيم از اينکه تا چند سال ديگر، فرزندانمان باور نکنند ايران کويري، روزي درخت داشته است. از ساختوسازهاي غيراصولي گرفته تا به خطر انداختن اکوسيستم جنگل و نابود شدن درختان بهخاطر کمآبي و حالا هم آتشسوزيهايي که گويا قرار نيست کنترل و متوقف شوند. گرمشدن هوا و رسيدن فصل تابستان براي جنگلهاي ايران، يادآور آتشسوزيهاي مهيب است. همين حالا هم چندين روز است که جنگلهاي غرب کشور که از قضا جزء مرغوبترين جنگلهاي ايران در دامنه زاگرس محسوب ميشوند چنان دچار شعله شدهاند که حريقشان از هر سو که کنترل ميشود از گوشهاي ديگر سر بر ميآورد. تازهترين آتشسوزي که تا لحظه نوشتهشدن اين کلمات با قوت به نابود کردن درختان مشغول است، آتشسوزي جنگلهاي انديمشک است. پيمان جهانگيري، فرماندار انديمشک، ديروز درباره اين اتفاق گفت: «تاکنون چندين جلسه اضطراري ستاد بحران انديمشک به جهت بررسي خدمات و تأمين نيازهاي مهار آتشسوزي جنگلهاي الوار گرمسيري شهرستان، تشکيل شده است و روند عمليات مهار آتشسوزيهاي جنگلهاي انديمشک بهصورت کامل، بررسي ميشود.»
او با بيان اين که در طول روزهاي اخير، آتشسوزي جنگلهاي الوار گرمسيري سبب خسارت بر پوشش گياهي و طبيعي منطقه شده است، گفت: «تلاش براي مهار آتشسوزي جنگلهاي الوار گرمسيري شهرستان انديمشک، ادامه دارد. ميزان خسارت وارد شده به جنگلهاي الوار گرمسيري در آتشسوزي روزهاي اخير کارشناسي نشده است و پس از مهار آتشسوزي، ميزان خسارت، اعلام ميشود. همزمان با آغاز آتشسوزي در جنگلهاي الوار گرمسيري، تمام بخشهاي اجرايي و خدماتي شهرستان براي کنترل و مهار آتشسوزي، وارد عمل شدهاند و با بسيج تمام خدمات، تمهيدات مورد نياز براي جلوگيري از خسارتهاي بهعمل آمده به محيطزيست منطقه، انديشيده شده است. همچنين، حاميان محيطزيست و افراد محلي نيز براي کمک به مهار آتشسوزي همراه با نيروهاي امدادي و عملياتي در محل حضور يافته و تلاش براي مهار آتشسوزي و کاهش خسارتهاي احتمالي در منطقه الوار شهرستان انديمشک، ادامه دارد. آتشسوزي تاکنون به پوششهاي گياهي و کوهستاني چوويمي، دشت لاله، منگره بخش الوار گرمسيري و مناطق اطراف آن در شمال شهرستان انديمشک و استان خوزستان، خسارت زده است.»
جهانگيري ادامه داد: «بهمنظور سرعتبخشيدن عمليات مهار آتشسوزي جنگلهاي الوار گرمسيري و با توجه به صعبالعبور بودن منطقه، تجهيزات مورد نياز براي اين خدمات، فراهم شده و سعي بر مهار آتشسوزي در کمترين زمان ممکن است.»
او علت آتشسوزي اين منطقه را مانند بسياري از آتشسوزيهاي اخير، عوامل انساني اعلام کرد و وعده برخورد با متخلفان را داد. اين اتفاق درحالي رخ داد که چند روز بيشتر از بروز حريق گسترده در جنگلهاي کهگيلويهوبويراحمد که در سه مرحله اتفاق افتاد، نميگذرد. آتشسوزيای که مديرکل منابع طبيعي استان دربارهاش گفت: «پوشش جنگلي منطقه بهشدت آسيب ديده است و سالها طول خواهد کشيد که اين خسارتها جبران شود.»
اين اتفاقها باعث شد که امسال هم مانند هر سال، سازمان حفاظت محيطزيست اطلاعيه بدهد و از مردم بخواهد که بيشتر مراقب جنگلها باشند. در اين اطلاعيه آمده بود: «نظر به افزايش دما و خشکي هوا، احتمال وقوع آتشسوزي در محيطهاي طبيعي فزوني يافته است؛ بنابراين ضرورت دارد کشاورزان، دامداران، گردشگران و تمام کساني که در محيطهاي طبيعي و باز براي فعاليت يا تفريح حاضر ميشوند از روشنکردن آتش تا اطلاع ثانوي جدا خودداري کنند. مأموران حفاظتي دستگاههاي مسئول، شوراهاي شهرها و روستاها، دهياريها و شهروندان عزيز، حساسيت لازم در قبال اين مسئله را داشته باشند و با مشاهده خطر، بلافاصله براي اطلاعرساني يا خاموشکردن آتش اقدامکنند.»
اهميت عملکردن به اين اطلاعيهها زماني مشخص ميشود که بدانيم علت درصد بسيار بالايي از آتشسوزيها، انسانها هستند. اين را رئيس سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري کشور هم تأکيد ميکند و ميگويد: «براساس بررسيها، علت وقوع 95 درصد از آتشسوزيها در جنگلها و مراتع کشور، عامل انساني است. او ادامه ميدهد: «10 تا 15 درصد از آتشسوزيها هم عمدي است که بيشتر بهخاطر اختلافات يا سودجويي براي تصرف اراضي رخ ميدهد.» جلالي، بياحتياطي در سوزاندن پسماند زراعت و بيتوجهي گردشگران و شکارچيان در خاموشکردن آتشي را که براي رفع نيازشان روشن ميکنند، از دلايل غيرعمدي آتشسوزي در جنگلها و مراتع ميداند. او با بيان اينکه آتشسوزي در 14 سال گذشته 323 ميليارد تومان به جنگلها و مراتع کشور خسارت وارد کرد، ميگويد: «در سال 94 شاهد کاهش 46 درصدي آتشسوزي در جنگلهاي طبيعي بوديم ولي در مقابل آتشسوزي در مراتع کشور 65 درصد رشد داشت. بايد با استفاده از تجارب بينالمللي در قالب برگزاري کارگاه براي کاهش آتشسوزي در عرصههاي طبيعي بهره ببريم.»
جلالي درباره نوع آتشسوزي جنگلها، ميگويد: «78 درصد آتشسوزيهاي صورتگرفته در عرصههاي طبيعي کشور سطحي، 16 درصد تنهاي و 6 درصد تاجي بود. همچنين محل وقوع 40 درصد از آتشسوزيها جنگلهاي طبيعي هستند. پنج درصد آتشسوزيها هم در جنگلهاي دستکاشت و 55 درصد در مراتع بوده است.»
جلالي بيشترين ميزان آتشسوزي را با 70 درصد مربوط به منطقه زاگرس ميداند و ميگويد: «سه درصد آتشسوزيها مربوط به جنگلهاي شمال و بقيه نيز مربوط به عرصههاي جنگلي و منابع طبيعي ساير نقاط کشور بوده است.» رئيس سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري کشور همچنين بر ضرورت بهکارگيري روشهاي مناسب و کارآمد با استفاده از تجارب بينالمللي براي خاموشکردن آتش در عرصههاي طبيعي تأکيد ميکند و از اضافهشدن 200 دستگاه خودروی اطفاي حريق به ناوگان حفاظت کشور خبر ميدهد. جلالي ميگويد: «از سال گذشته دفتر مديريت بحران در جهاد کشاورزي شکل گرفت تا با تجهيز ناوگان اطفاي حريق زميني و هوايي و تأمين نيروي آموزشديده، کمبودها را دراينزمينه برطرف کند تا خسارتها به حداقل برسد.»
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری سلامت نیوز ، تاریخ انتشار7تیر 96، کدمطلب:216606، www.salamatnews.com