شعار سال: برنامه اغلب کشورهای درحال توسعه برای پیشرفت، افزایش صادرات و در عین حال کاهش واردات است. دولت یازدهم نیز حمایت از تولید داخل و تلاش در جهت بهبود وضعیت صادرات را در دستور کار قرارداد و در این راستا نیز قدم های زیادی برداشته که به نظر کارشناسان تا حدودی موفق هم بوده است. یکی از بخش هایی که به رونق تجارت کمک می کند،کاهش هزینه های حمل و نقل است.چه آنکه حمل و نقل ارزان مهمترین عامل توسعه صادرات است.

کشورهای توسعه یافته هزينه حمل و نقل خود را با توسعه زیرساخت‌ها کاهش داده اند،اما کشور ما با وجود موقعیت ژئوپلتیک بسیار خوب هنوز بزرگترین عامل توسعه تجارت و صادراتش،تکمیل نبودن زیرساخت‌های حمل و نقل است.کریدور شمال به جنوب و توسعه شبکه حمل و نقل ریلی می تواند کمک شایانی در این زمینه به اقتصاد کشور کند،تا هزینه های حمل و نقل که ولی الله افخمی راد رئیس سازمان توسعه تجارت سهم آن در کالاهای نیمه فراهم شده 18 تا 25 درصد قیمت تمام شده و در کالاهای خام 30 تا 35 درصد قیمت تمام شده ااست رو به کاهش بگذارد.محاسبات نشان می دهد،هزینه های حمل و نقل در ایران دو برابر کشورهای توسعه یافته است.

کاهش ۳۰۰ درصدی هزینه حمل و نقل

دوسال بعد از شروع نوسازی صنعت هوانوردی و تکمیل زیرساخت های جاده ای که به مدد لغو تحریم ها سرعت گرفت،حالا امیدها برای توسعه صنعت حمل ونقل جوانه زده است.رویای تبدیل شدن ایران به هاب منطقه‎ ای در حوزه حمل و نقل هوایی و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم«یک کمربند-یک رویا» انگیزه تسریع زیرساخت های حمل و نقل را بیش از گذشته کرده است.

تردیدی نیست که توسعه سریعتر پروژه های نیمه تمام راهی از جمله جاده ها و خطوط ریلی می تواند علاوه بر اشتغالزایی گسترده و کاهش شدید هزینه‎های تجارت را به دنبال داشته و درآمدهای ترانزیتی بیشتری را هم برای کشور به ارمغان آورد.

اگرچه در حدفاصل دوسال بعد از لغو تحریم ها، برخی برخی فعالان حوزه حمل و نقل بر این باورند که لغو تحریم ها سبب کاهش هزینه حمل و نقل کشور تا ۳۰۰ درصد شده است،اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیار است. فعالان بخش خصوصی حوزه حمل و نقل حالا مهمترین خواسته شان از دولت دوازدهم اهتمام بر کاهش هزینه های حمل و نقل است و این موضوع را اولویت این بخش می دانند.

راهی که هزینه ها را کم می کند

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی علت بالا بودن هزینه حمل و نقل در ایران را ناشی از ناهماهنگی عوامل تولید و نیروی انسانی می داند.او به خبرآنلاین می گوید:«در اقتصاد می‌گوییم برای تولید یک واحد کالا یا یک واحد خدمت هم منابع انسانی در آن نقش دارند و هم سرمایه؛حال آنکه در اقتصاد ایران تولید کالا و خدمات عمدتا ناشی از سرمایه است و منابع انسانی نقش کمرنگ‌تری دارد. »

وی افزود:« به عنوان مثال، اگر برای یک مسیر پروازی پرتقاضا فقط یک فروند هواپیما وجود داسته باشد؛ شاید روال طبیعی روزی سه بار پرواز باشد.زیرا برای همین پرواز عوامل متعددی مثل فرودگاه مبدا و مقصد، کادر پرواز و همه کسانی که به عنوان منابع انسانی درگیر این پرواز هستند،به عنوان هزینه از سرجمع سودی که از آن پرواز بدست می آید،کم می شود.از همین رو می گویند یک فرودگه اقتصادی است یا غیر اقتصادی.رواقع منظور از اقتصادی بودن یک فرودگاه بهره ور بودن و کارا بودن پروازی است که انجام می شود که در نهایت به سود دوجانبه و پیشرفت آن فرودگاه کمک می کنند.»

این کارشناس اقتصادی یادآورشد:« بهره وری و کارایی بالا با آموزش بدست می آید و البته انگیزه نیز بسیار نقش مهمی در این رابطه دارد. فراتر از آموزش و انگیزه کیفیت مدیریت تاثیرگذار خواهد بود. اگر همه این موارد به نحو مطلوب در کنار هم قرار بگیرند حتما یک فرودگاه رونق بیشتری پیدا کرده و تعداد پروازها به دلیل بهره وری بالا بیشتر می شود.»

وی ادامه داد:«با بهره وری بالاتر در همان فرودگاه مثال زده شده،حتی می توان تا ۲۵ درصد از یک سرویس پروازی هزینه کمتر و سود بیشتر بدست آورد و طبیعی است که این موضوع می تواند منشا درآمدهای بیشتری شود، اگر این اتفاق رخ دهد منجر به کاهش قیمت بلیط هواپیما هم خواهد شد.»

حق شناس عنوان کرد:« با وجود اینکه هدف گذاری در برنامه پنج ساله سوم تا ششم توسعه بر رشد اقتصادی و توسعه بخش حمل و نقل بوده،اما از رشد اقتصادی ۸ درصدی هدف گذاری شده در این سه برنامه تنها ۲.۵ واحد یا ۳۳ درصد از محل بهره وری هدف گذاری شده که البته آن هم در برنامه های قبلی محقق نشده است. در حالی که اگر می توانستیم حتی یک واحد درصد از این هدف را محقق کنیم،حتما رشد اقتصادی بیشتری بدست می آمد. »

این کارشناسان اقتصادی با تاکید بر اینکه اگر بهره وری در همه بخش های اقتصاد کشور مورد توجه قرار بگیرد،حتما هزینه ها کاهش می یابد،خاطرنشان کرد:«با بهره‌وری بالاتر حتما نیازی نیست که متحمل هزینه سرمایه گذاری جدید شویم از محل بهره وری می‌توان با حفظ امکانات موجود به تولید بیشتری دست یابیم؛در واقع تولید بیشتر یعنی درآمد بیشتر و درآمد بیشتر . در مقابل کم‌شدن و سرشکن شدن هزینه تولید یا کاهش هزینه خدمت.»

به گفته وی،امروز دنیا به این نتیجه رسیده که تنها راهکار کاهش هزینه حمل و نقل توجه به بهره وری داست.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تحلیلی خبرآنلاین ، تاریخ انتشار 8 تیر 96، کدمطلب:681226، www.khabaronline.ir