طبق سنت قدیمی آزادسازی اسناد در بریتانیا، اسناد تازه آزاد شده، که بخشهایی از آن مستقیم یا غیرمستقیم مربوط به ایران در سالهای پایانی جنگ تحمیلی هستند، قبل از آزادسازی کامل، به مدت محدودی در اختیار تعداد مشخصی از پژوهشگران داخلی و بین‌المللی قرار گرفته و سپس در معرض استفاده عمومی واقع می‌شوند.

تفرشی که خود در مراسم رونمایی از این اسناد شرکت داشته، اعلام کرد که مدارک آزاد شده عمدتا شامل پرونده‌ها و اسناد سری و محرمانه نخست وزیری، هیات دولت، وزارت خارجه و وزارت بازرگانی بریتانیا است.

به گفته این پژوشگر تاریخ معاصر، برخی از موضوعات اصلی اسناد در آستانه آزادسازی عبارتند از: سیاست بریتانیا در خلیج فارس، مساله نام خلیج فارس، جنگ نفتکش‌ها در خلیج فارس، مواضع کشورهای حوزه خلیج فارس در جنگ عراق علیه ایران، بیوگرافی شخصیت‌های ایرانی، تحولات داخلی ایران، تحولات کردستان، فعالیت‌های دانشجویان ایرانی در بریتانیا، ایران و رسانه‌های غربی، روابط ایران با کشورهای همسایه، روابط ایران و اتحاد جماهیر شوروی، روابط تهران و لندن، روابط ایران با کشورهای خاور دور، روابط ایران با کشورهای مختلف خلیج فارس و خاورمیانه، روابط ایران با کشورهای اروپای غربی و شرقی، روابط ایران و آمریکا، روابط ایران با کشورهای آفریقایی، مناطق آسیب دیده ایران در جنگ، ایران و جنبش‌های شیعی در جهان اسلام، نیروهای مسلح ایران، وضعیت اقتصادی ایران، وضعیت فناوری مخابرات در ایران، تولید و فروش صنایع نفت و گاز در ایران، متهمان جاسوسی بریتانیا در ایران، وضعیت گروه‌های معارض و اپوزیسیون ایرانی، فعالیت‌های فرهنگی موسسات بریتانیایی در ایران و دوایر دولتی ایرانی مستقر در بریتانیا.

مجید تفرشی عناوین برخی دیگر از پرونده‌های دولتی محرمانه و طبقه بندی شده در آستانه آزادسازی مربوط به ایران در آرشیو ملی بریتانیا را این گونه نام برد: تلاش‌های میانجی‌گرانه بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ عراق علیه ایران، تعاملات و همفکری‌های لندن با واشنگتن و دیگر همپیمانان اروپایی درباره ایران و جنگ، مواضع ایران و عراق درباره جنگ، دیدگاه‌های حکومت‌های مختلف درباره جنگ، استفاده عراق از کشورهای عربی خلیج فارس در جنگ، مواضع سازمان کنفرانس اسلامی درباره جنگ، تحرکات و عملیات نظامی ایران و عراق، روابط گسترده نظامی و دیپلماتیک عراق و بریتانیا، ارزیابی‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره وضعیت جنگ، استفاده عراق از جنگ افزارهای شیمیایی در جنگ علیه ایران، درمان قربانیان حملات شیمیایی ارتش عراق، اسرای جنگی ایران و عراق، خطرات جنگ برای فعالیت در حریم هوایی بین‌المللی، فعالیت‌های صلیب سرخ بین‌المللی در دوران جنگ، مواضع خصمانه پادشاهی سعودی علیه ایران در دوران جنگ، ارزیابی های اولیه ماجرای ایران- کنترا (مربوط به سال 1987) و احتمال دخالت مستقیم نظامی بریتانیا و شرکای آن در خلیج فارس.

به گفته این تاریخ نگار ایرانی مقیم لندن، علاوه بر اسناد مربوط به ایران، حجم نسبتا قابل توجهی از دیگر اسناد مربوط به مسایل داخلی بریتانیا و دیگر مناطق و کشورهای جهان نیز در روزهای آینده در آرشیو ملی بریتانیا از طبقه‌بندی آزاد و در اختیار عموم مراجعان قرار داده خواهند شد. این اسناد مربوط به سال‌های 1985 تا 1991 میلادی هستند.

برخی از عناوین اسناد مهم از مجموعه های غیرایرانی شامل موضوعات مربوط به بریتانیا در اواخر دولت مارگارت تاچر و اوایل دوره نخست وزیری جان میجر و شامل موضوعاتی از این دست هستند: روابط خارجی بریتانیا در اروپا و آمریکا، وضعیت خاورمیانه، اشغال کویت توسط عراق و جنگ خلیج فارس، ترور راجیو گاندی، ادامه و گسترش جنگ داخلی و نبرد مسلحانه در ایرلند شمالی و حمله مسلحانه به دفتر نخست وزیر بریتانیا توسط ارتش جمهوری خواه ایرلند.

از سوی دیگر، سوای مجموعه پرونده‌های نسبتا جدید، آرشیو ملی بریتانیا قرار است تعدادی از پرونده‌های قدیمی‌تری که به دلایل مختلف سیاسی و یا حساسیت‌های امنیتی، تاکنون سال‌ها بیشتر از زمان مقرر قانونی از دسترس عمومی خارج بوده اند را نیز به تدریج طی هفته‌های آینده آزاد و در اختیار عموم مراجعان و محققان قرار دهد.

سایت خبری تحلیلی الف طی روزهای آینده، به تدریج، مجموعه گزارش‌های برگزیده از این مجموعه اسناد تازه یاب منتشر نشده مربوط به ایران را به همراه تصاویر اصل اسناد، به کوشش مجید تفرشی منتشر خواهد کرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جامعه خبری تحلیلی الف ، تاریخ انتشار 28 تیر 96، کدمطلب:493623، www.alef.ir