شعار سال: ساخت هواپیما ایرانیدر آینده نزدیک، ادعایی است که برای بسیاری از ایرانی‌ها شبیه به رویایی دست نیافتنی می‌ماند؛ این ادعا در شرایطی مطرح می‌شود که اکنون دولت پس از حدود 4 دهه تحریم فروش هواپیما از جانب غرب توانسته تعدادی هواپیمای جدید را وارد کشور کند. البته این پایان ماجرا نبود و این روزها با مصوبه کنگره آمریکا صادرات هواپیما به ایران ممنوع اعلام شده است.

اکنون راه پیش‌روی ایران این است که یا مانند گذشته نیاز خود را به وسیله هواپیماهای از رده خارج شده دیگر کشورها تامین کند و یا اینکه از طرح ساخت هواپیمای ایرانی که مدت‌هاست خاک می‌خورد حمایت کند؛ طرحی که همیشه مورد بی‌توجهی مسئولین بوده است.

بسیاری بر این باور هستند که کشور توان و قدرت لازم جهت ساخت هواپیما را ندارد و به همین جهت است که پس از برجام کشور طی قراردادهایی سنگین و با صرف هزینه زیاد، هواپیماهای جدید خرید که بسیاری توان خرید بلیط آن را ندارد.

در شرایطی که اظهارنظرهای بسیاری در خصوص عدم توانایی کشور در ساخت هواپیمای داخلی مطرح می‌شود به سراغ ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان هوایی و هوانوردی رفتیم و از آنها سوال کردیم آیا ممکن است کشور روزی به تکنولوژی ساخت و طراحی هواپیما دست پیدا کند؟ در جواب این سوال ما اعضای ستاد با تحیر اعلام کردند که طرح‌های بسیار زیادی جهت ساخت هواپیما در کشور وجود دارد که اگر ذره‌ای توجه به آنها شود و اگر به طرح‌های ملی در کنار خرید هواپیماهای خارجی اولویت داده شود می‌توانند عملیاتی شوند و کشور را صاحب صنعت هواپیماسازی کنند.

سازمان هوا و فضای کشور مطرح می‌کند که از نظر ساخت و طراحی هواپیما هیچ کاستی وجود ندارد؛ طرح‌های بسیار زیادی در ساخت هواپیماهای کلاس پایین وجود دارد و قدرت طراحی برای هواپیماهای کلاس بالاتر نیز وجود دارد اما برای تحقق این موارد لازم است تا حمایت‌ها بیشتر شود و زیرساخت‌ها تغیر یابند تا کشور بتواند به صنعت هواپیماسازی دست یابد.

از نظر طرح ساخت هواپیما، هیچ کاستی وجود ندارد

یک منبع آگاه در ستاد توسعه فناوری و صنايع دانش بنيان هوايی  در خصوص طرح‌های هواپیماسازی داخلی تصریح کرد: ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان هوایی و هوانوردی کشور توانسته با استفاده از محققین و مخترعین به طرح‌های بسیار زیادی برای ساخت هواپیما برسد.

وی با خاطر نشان کردن این موضوع که از نظر طرح هیچ کاستی نداریم تصریح کرد: ما به تکنولوژی طراحی سیستمی دست پیدا کرده‌ایم که می‌تواند هواپیماهای 68 تا 72 نفر را بسازد. از طراحی هواپیماهای کوچک و سبک شروع کرده‌ایم و به هواپیماهایی با ظرفیت 70 نفررسیده‌ایم، اکنون هم هدفمان این است که بتوانیم به هواپیماهایی با ظرفیت 150 نفر که از مدت‌ها قبل بحث آن مطرح بوده برسیم.

قرار نبود هواپیماهای جدید معجزه کنند

پس از خریداری هواپیماهای جدید و با گذشت چندین ماه آن بیمی که وجود داشت محقق شد و کنگره آمریکا مصوبه منع فروش هواپیما به این را صادر کرد، در شرایطی که پیش از این باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا این مصوبه را وتو کرده بود اما دولت جدید ایالت متحده آن را عملیاتی کرده است و اکنون عملا صادرات هواپیما به ایران ممنوع اعلام شده است.

داود ربیعی کارشناس مسائل هوانوردی در خصوص تاثیری که مصوبه جدید کنگره آمریکا بر صنعت هوانوردی کشور می‌گذارد اظهار کرد: اصلا قرار نبود با آمدن هواپیماهای جدید به ناوگان هوایی ایران، صنعت هوانوردی ما دستخوش تغییرات اساسی شود که حال با نیامدن آنها فلج شویم. نیامدن هواپیمای جدید به ناوگان هوایی ایران ما را فلج نمی‌کند؛ همانگونه که آمدنشان هم قرار نبود معجزه‌ای برای این صنعت باشد. مهم داشتن استراتژی قابل انعطاف در مدیریت هوانوردی است تا در هر اتفاقی بتواند صنعت هوانوردی را سرپا نگه دارد.

اولویت تولید داخلی هواپیما در لایحه ششم توسعه

در حالی که دولتمردان پس از برجام و ضمن خرید هواپیماهای جدید بر این باور بودند که ما تا رسیدن به طراحی هواپیما راه بسیار زیادی را باید طی کنیم و اصلا این قدرت را نداریم که بتوانیم هواپیماهایی را در کشور تولید کنیم؛ نمایندگان مجلس ماده 65 لایحه ششم توسعه را تصویب کردند که در آن اولویت به تولید داخلی هواپیما داده شده و باید نیاز کشور توسط نیروی داخلی تامین شود.

کارن خانلری عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در خصوص این مصوبه لایحه ششم توسعه گفت: بحث حمایت از تولید هواپیمای داخلی مطرح شده است و چنین قانونی هم وجود دارد، از نظر من این اقدام بسیار حیاتی و مهم است که بتوانیم هواپیماهایی داشته باشیم که به دست مخترعین داخلی تولید شده باشد و ساخت ایران باشد اما هنوز هیچ گزارشی در این خصوص به ما نرسیده است و اقدامی در جهت اجرای این لایحه انجام نشده است.

تدوین سند حمایت از توسعه هوافضا

در خصوص توسعه صنایع هوا و فضا و در جهت حمایت‌ها از ایده‌های تحقیقاتی و طرح‌های مهم همانند لایحه ششم توسعه، سندی تحت عنوان سند جامع توسعه هوافضای کشور تدوین شده است؛ در این سند ماموریت‌ها و چارچوب کلی ذکر شده است و قرار است با کمک این سند و حمایت‌هایی که از سوی معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و سازمان هوافضای کشور انجام می‌شود با برنامه‌ریزی‌های دقیق زیرساخت‌ها کشور تقویت شود تا خلاهای موجود فناوری رفع شده و در انتها با حمایت‌ها از توسعه صنعت هوانوردی، به ساخت قطعات و هواپیمای ایرانی برسیم.

حال در شرایطی که سازمان هوافضایی کشور به طور مکرر تاکید دارد تکنولوژی طراحی هواپیمای داخلی در کشور وجود دارد. سوال مهم این است چرا براساس برنامه ششم توسعه دولت هنوز از ساخت هواپیما داخلی حمایت نمی‌کند و توجهی به طرح‌های این سازمان نمی‌شود؟

در سال‌های گذشته تنها موضوع مهم رسیدن به طرحی برای ساخت هواپیما بود اما امروز کشور از آن مرحله عبور کرده و اکنون لازم است مسئولین نگاهشان را تغیر دهند و وارد کار عملیاتی شوند تا کشور با این خود باوری که می‌تواند هواپیماهای ملی سازد، خودکفا شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ انتشار 6 مهر 96، کدمطلب:۶۲۶۰۷۸۱، www.yjc.ir