شعارسال:

تربیت شنوایی کودکانی که از سمعک استفاده می‌کنند
 ذویا قاضی‌زاده در مورد هدف تربیت شنوایی برای افراد کم شنوا می‌گوید: وقتی کودکی کم شنوا به ما مراجعه می‌کند ابتدا با ادیومتری که در بین عوام به نوار گوش معروف است، آستانه شنوایی هر گوش اندازه‌گیری می‌شود. کار ما تربیت شنوایی مراجعه‌کننده و تعیین سمعک برای اوست. قبلاً سمعک‌ها آنالوگ بود و همه صداها را به یک نسبت بلند می‌کرد و ممکن بود به باقیمانده شنوایی صدمه بزند اما الان سمعک‌ها هوشمند هستند و این مشکلات کمتر شده است.تربیت شنوایی برای کودکانی که از سمعک استفاده می‌کنند یا کاشت حلزونی انجام داده‌اند؛ انجام می‌شود. همه کودکانی که مشکل شنوایی دارند؛ ابتدا سمعک می‌گیرند اما اگر بعد از شش ماه، کودک با سمعک پیشرفتی در شنیدن نداشت و فاکتورهای لازم برای کاشت حلزون شنوایی را دارا بود برای کاشت حلزونی معرفی می‌شود. تصمیم برای انجام این کار بسیار دشوار است. کاشت همیشه موفقیت‌آمیز نیست. اما گاه والدینی با وجود اینکه کودکشان به سمعک جواب داده او را برای کاشت حلزونی می‌برند.
زمان آغاز کار تربیت شنوایی
این کارشناس شنوایی شناسی می‌افزاید: بعد از تجویز سمعک تربیت شنوایی و در کنارش گفتار درمانی و زبان آموزی آغاز می‌شود. این پروسه مستمر و طولانی مدت و صد البته خسته‌کننده است اما کودکی که بموقع سمعک می‌گیرد و کارهای توانبخشی در زمان مناسب برایش انجام می‌شود بعد از گذشت 5-4 سال رشد گفتاری مشابه کودکان عادی یا کمی کمتر از آنها پیدا می‌کند. به‌طور کلی تربیت شنوایی، آموزش گوش دادن و شنیدن به وسیله کمک شنوایی است که باعث تقویت و گسترش باقیمانده شنوایی می‌شود، در نهایت تربیت شنوایی، فرد ارتباط سالم با جامعه عادی برقرار می‌کند. سر کار می‌رود ، در مدرسه و دانشگاه تحصیل می‌کند و برای تشکیل خانواده و زندگی آماده می‌شود.

هدف تربیت شنوایی: استفاده بهتر از باقیمانده شنوایی

کودک شنوا تا یک سالگی فقط می‌شنود بعد از آن به قان قان می‌افتد. در یک سالگی کلمات را ادا می‌کند و در 18ماهگی جملات کوتاهی را بیان می‌کند. دو سالگی حرف می‌زند و در سه سالگی کم کم روان صحبت می‌کند... کودک شنوا برای گذراندن این مراحل هیچ تلاشی نمی‌کند. اما کودک کم شنوا این روند را طی نمی‌کند زیرا شنیدن برای او با تأخیر صورت گرفته، هر چه تأخیر بیشتر باشد رشد گفتار و زبان کودک و عادی‌سازی او با جامعه دیرتر اتفاق می‌افتد. از این‌رو بعد از تجویز سمعک و انجام کاشت حلزونی؛ ما باید شرایطی مشابه کودک شنوا برای کودک کم شنوا یا ناشنوا پیش آوریم. مرتب با او حرف بزنیم هرچند نشنود و گفتار را تشخیص ندهد. کار ما تکرار و تمرین کلمات و حرف زدن است حتی بیشتر از آنچه با کودک شنوا صورت می‌گیرد. یکی دو سال باید به این صورت بگذرد... البته در کنار آن آموزش گفتار هم انجام می‌شود.
تربیت شنوایی هم مثل آموزش روش‌های مختلفی دارد برخی نیز روش‌های خلاقانه‌ای به کار می‌گیرند. کار با کودکان چند معلولیتی که علاوه بر کم شنوایی دچار کم بینایی و فلج مغزی هم هستند نیز روش‌های خاصی را می‌طلبد. به‌طور کلی هدف استفاده بهتر از باقیمانده شنوایی است. برای همین هنگام کار تربیت شنوایی؛ نمی‌گذاریم کودک لبخوانی کند. ولی هنگامی که کودک می‌خواهد با دیگران ارتباط برقرار کند نمی‌گوییم از لبخوانی استفاده نکند.
آموزش موسیقی و ارف یک جور تمرین باقیمانده شنوایی است که روی اصوات تمرکز دارد. ما یکسری اصوات محیطی نیز داریم، صداهایی که در اطراف می‌شنویم و یکسری اصوات گفتاری. ارتباط کلامی قسمت مهمی است که باید با کودک تمرین شود زیرا پایه ارتباط او را با جامعه عادی تشکیل می‌دهد و این کار با تمرینات گفتاری انجام می‌شود.
به‌طور کلی برنامه تربیت شنوایی چند بخش دارد یکی کشف اصوات است دیگری تشخیص اصوات و گفتار و سوم تمایز و شناسایی و درک شنیداری.
در بخش کشف اصوات؛ ما کودک را شرطی می‌کنیم و می‌خواهیم بچه نسبت به اصوات واکنش نشان دهد شرطی شدن در وهله اول ناخودآگاه صورت می‌گیرد و در مرحله بعد خودآگاه. در مرحله خودآگاه، دیگر نیاز نیست به کودک بگوییم گوش کن. کودک نیز مثل ما نسبت به اصوات واکنش نشان می‌دهد مثل اینکه کسی در اتاق را می‌زند و کودک برمی خیزد و در را باز می‌کند... بخش دیگر تمایز دادن اصوات محیطی و گفتاری است، مهم است بچه بفهمد الان صدای موتور را می‌شنود و این یکی صدای تلفن است. آموزش این مرحله با استفاده از کارت، نرم افزار یا به‌صورت بازی انجام می‌شود.
مرحله پیشرفته‌تر تربیت شنوایی؛ شناسایی اصوات است. در این مرحله کودک اسم صدایی که می‌شنود را یاد می‌گیرد یا مثلاً متوجه می‌شود این صدای کلاغ است. در شناسایی اصوات گفتاری، کلمات به تک سیلاب و چند سیلاب؛ عبارات و جملات تقسیم می‌شوند. کار ما در ارتباط تنگاتنگ با کار آموزش کودک است و بر اساس کلماتی که یاد می‌گیرد و هر روز به گنجینه لغاتش می‌افزاید کار تربیت شنیداری را انجام می‌دهیم.مرحله آخر نیز درک شنیداری است به این معنا که کودک اسم همه چیز را بیاموزد و آنها را از هم تمایز دهد. کودکی که کاشت حلزونی انجام داده است در این مرحله مانند کودکان دیگر حرف می‌زند. برای رسیدن به درک شنیداری، داستان خوانی برای کودکان مهم است.
نگاه متفاوت علت امتناع از به کار بردن سمعک
کارشناس شنوایی شناسی مؤسسه مهاش ادامه می‌دهد: بچه‌هایی که افت شنوایی شدید دارند مجبورند از سمعک پشت گوشی استفاده کنند چون هنوز سمعک درون گوشی که قدرت سمعک پشت گوشی را داشته باشد نداریم الان بچه‌ها در سنین پایین‌تر که تحت نظارت والدین هستند از سمعک استفاده می‌کنند اما با بزرگتر شدن کودک پذیرش سمعک بویژه برای پسران سخت‌تر می‌شود زیرا تحمل نگاه‌های مردم را ندارند.
برای همین گاه با مواردی روبه‌رو می‌شویم که در کوچه و خیابان یکی یا هر دو سمعک را بر می‌دارند. من بارها بچه‌هایی را می‌بینم که سمعک ندارند و از ترس اینکه با آنها با اشاره صحبت کنیم در خیابان از ما دور می‌شوند. برخی نیز از یک سمعک استفاده می‌کنند که این نیز آسیب‌هایی برای فرد دارد. این کودکان و نوجوانان در جهت‌یابی با مشکل روبه‌رو می‌شوند و درک گفتار برایشان دشوار می‌شود. به علاوه فرد به این وضعیت عادت می‌کند و بعد از مدتی گوشی که تحریک نمی‌شود دیگر به سمعک پاسخ نمی‌دهد. وقتی علت امتناع این افراد را برای استفاده از سمعک می‌پرسیم؛ بهانه می‌گیرند و می‌گویند: وقتی از دو سمعک استفاده می‌کنیم سرمان درد می‌گیرد. البته در حال حاضر هم وضعیت فرهنگی مردم و هم پذیرش سمعک از سوی کم شنوایان نسبت به قبل بهتر شده و هم نسل جدید پدر و مادرها با این قضیه بهتر کنار می‌آیند. کودکان کم شنوا هر چه با جامعه عادی تعامل بیشتری داشته باشند در درک گفتار و زبان پیشرفت می‌کنند. برای همین ما تا آنجا که ممکن باشد کودک کم شنوا را به سمت مدارس عادی هدایت می‌کنیم. افراد کم شنوا درک بصری خوبی دارند و با آموزش در کارهای هنری، ورزش و رانندگی مهارت‌های خوبی به دست می‌آورند.