شعارسال: در حالی که شرکتهای داخلی توان بالایی در توسعه پروژه‌های نفت و گاز کشور دارند اما همچنان شاهد این هستیم که سهم این شرکتها در قراردادهای کنسرسیومی‌«آی پی سی» که اخیرا به امضا رسیده است کم است و رسانه‌ها هم به این مساله ورود کرده و از آن انتقاد کرده اند.در همین حال روابط عمومی‌وزارت نفت در واکنش به گزارشی درباره سهم شرکت‌های ایرانی در قرارداد توسعه میادین آبان و پایدار غرب در قالب «آی پی سی» توضیحاتی ارائه کرد اما این توضیحات عجیب و متناقض بوده و در واقع وزارت نفت اقدام به طفره رفتن و ارائه پاسخ‌های غیرقابل قبول کرده است.

روابط عمومی‌وزارت نفت در واکنش به گزارشی مبنی بر محقق نشدن رویای اکتشاف و تولید در برخی میادین به علت پایین بودن سهم شرکت ایرانی در کنسرسیوم دومین قرارداد امضا شده «آی پی سی» جوابیه‌ای را ارسال کرده است.متن این جوابیه به شرح زیر است: با وجود ارائه توضیح شفاف و تاکید مدیران ارشد صنعت نفت در چند مرحله مبنی بر تفاوت سهم پیمانکار از اجرای طرح با سهم پیمانکار از منافع حاصل از اجرای طرحهای نفتی و یا تفاوت سهم شرکای یک کنسرسیوم با سهم ساخت داخل در یک پروژه، همچنان مشاهده می‌شود برخی رسانه‌ها به این مسئله واقف نبوده و از این رو با برداشت اشتباه از موضوع، در گزارش‌های خود اطلاعات و تحلیل‌های نادرستی را به مخاطبان منتقل می‌کنند.در دومین قرارداد از نوع مدل جدید قراردادهای نفتی که اواخر سال گذشته و با هدف توسعه میدان‎های مشترک آبان و پایدار غرب، بین شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی‌متشکل از شرکت روسی زاروبژنفت با سهم 80 درصدی و شرکت ایرانی دانا انرژی با سهم 20 درصدی امضا شد، معنای این شراکت این است که 80 درصد از سرمایه گذاری 674 میلیون دلاری این طرح توسط طرف روسی و 20 درصد توسط شریک ایرانی تامین شده و متناسب با همین سهم، طرفین در کل پروژه مسئولیت داشته و در نهایت، سود حاصل از سرمایه گذاری آن نیز مطابق همین قدرالسهم تقسیم خواهد شد.در عین حال با توجه به تصریح مفاد قرارداد، در جریان توسعه این دو میدان نفتی، دست کم 51 درصد از این پروژه با استفاده از توان سازندگان داخلی انجام خواهد شد.بنابراین واضح است این موضوع ربطی به سهم الشراکه اعضای کنسرسیوم ندارد، کما اینکه در قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی و پس از برگزاری مناقصه‌های اجرای پروژه نیز حدود 80 درصد این طرح با استفاده از توان شرکتهای داخلی ساخته خواهد شد.در بخشی دیگر از گزارش مذکور، نویسنده با تضعیف طرف ایرانی و طرح ادعاهایی درباره شرکت دانا انرژی و «غیر قابل اتکا» خواندن سوابق اجرایی این شرکت و بدون ارائه هیچ سندی، حضور شریک ایرانی در کنسرسیوم را «نمایشی و منفعلانه» دانسته است، حال باید پرسید هدف این گزارش از تضعیف طرف ایرانی پس از عقد یک قرارداد بین المللی چیست؟ آیا باید باور کنیم که یک ارگان رسانه‌ای پرنفوذ احتمالا برای کسب منافع شرکت‌هایی دیگر حاضر است طرف ایرانی یک قرارداد نافذ بین المللی را این چنین تحقیر و تضعیف نماید.

نویسنده گزارش مذکور در فرازی دیگر به دوران وزارت مهندس زنگنه در سالهای 76 تا 84 و تاسیس شرکت پتروپارس اشاره کرده و مدعی است که این شرکت همچنان غیراپراتور است.این چگونه نقدی است که رهبری پتروپارس را در پروژه‌های موفق فاز 1، فازهای 6،7و 8، فاز 12 و فاز 19 پارس جنوبی نمی‌بیند و گمان می‌برد که پتروپارس امروز، همان پتروپارس 20 سال پیش است.احتمالا نویسنده جوان گزارش به خاطر نمی‌آورد که روزگاری سکوها و خطوط لوله دریایی را شرکتهایی خارجی می‌ساختند و به لطف تدبیری که در سالهای 76 تا 84 به کار گرفته و شرکتهایی مانند پتروپارس،‌ تاسیسات دریایی،‌ اویک و امثال آن تاسیس شده و با چنگ و دندان حفظ شدند، امروز شرکتهای توانمندی داریم که تمام فرآیندهای طراحی و ساخت سکوهای متعارف و خطوط لوله فازهای پارس جنوبی را در فضایی رقابتی می‌توانند بسازند.قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا نیز در ادامه همان تدبیر گذشته، امروز می‌تواند در مگاپروژه‌های نفت و گاز حضور یافته و به پیشبرد توسعه کشور کمک نماید.آنچه نویسنده گزارش نمی‌بیند و آن را «رویای انتقال تکنولوژی» می‌داند اگر نیک بنگرد، رویای تعبیر شده‌ای است که به واقعیت پیوسته است.به سیاق سال‌های اخیر جوابیه اخیر وزارت نفت نیز با بی‌دقتی و تناقض‌های متعدد تهیه شده است.نکات زیر درباره جوابیه عجیب و متناقض وزارت نفت به گزارش کارشناسی درباره سهم شرکت ایرانی در کنسرسیوم توسعه دهنده میادین آبان و پایدار غرب مطرح است:1-در این جوابیه در حالی بیان شده است که با توجه به مفاد قرارداد توسعه میادین آبان و پایدار غرب، حداقل 51 درصد از این پروژه با استفاده از توان سازندگان داخلی انجام خواهد شد که موضوع مطرح شده در گزارش، انتقاد از سهم پایین شرکت داخلی در مدیریت پروژه بوده است و این موضوع هیچ ارتباطی به میزان استفاده از تولیدات داخلی در اجرای این پروژه ندارد.بسیار عجیب و تاسف برانگیز است که مسئولان روابط عمومی‌وزارت نفت تفاوت این دو موضوع به شدت متفاوت را نمی‌دانند و حتی با خلط کردن آنها، در قالب این جوابیه تلاش کرده‌اند گردآورندگان این گزارش را به انتقال اطلاعات و تحلیل‌های نادرست به مخاطبان، متهم کنند.2-روابط عمومی‌وزارت نفت در حالی از «نمایشی و منفعلانه» خواندن مدل حضور شریک ایرانی در کنسرسیوم توسعه میادین آبان و پایدار غرب در این گزارش انتقاد کرده است که نمی‌توان اصطلاح دیگری برای توصیف سهم 20 درصدی این شرکت داخلی در کنسرسیوم توسعه دهنده این میادین نفتی استفاده کرد.

در شرایطی که تنها نقش این شرکت، تامین مالی پروژه متناسب با سهم خودش (یعنی 20 درصد از کل قرارداد) بوده است که شرکت مذکور قصد دارد بخشی از آن را از طریق صندوق توسعه ملی تامین کند.در نتیجه، این سوال از روابط عمومی‌وزارت نفت مطرح می‌شود که مطابق با قرارداد، شرکت دانا انرژی چه نقش دیگری در اجرای این پروژه دارد که این روابط عمومی، آن را «نمایشی و منفعلانه» نمی‌داند؟3- در حالی روابط عمومی‌وزارت نفت در این جوابیه هم به صورت صریح و هم به صورت ضمنی، گردآورندگان این گزارش را به تضعیف و حتی تحقیر طرف ایرانی (شرکت دانا‌ انرژی) با هدف کسب منافع شرکت‌های دیگر متهم کرده است که هرکسی گزارش مذکور را مطالعه کند، متوجه می‌شود که آنها به دنبال افزایش سهم شرکت‌های ایرانی حاضر در کنسرسیوم‌های توسعه دهنده میادین نفتی و گازی ازجمله شرکت دانا انرژی در این کنسرسیوم با هدف تقویت این شرکت‌ها هستند و اعتقاد دارند میزان سهم این شرکت‌ها در این کنسرسیوم‌ها باید افزایش یابد.در واقع، وزارت نفت با اختصاص سهم 20 درصدی در کنسرسیوم‌های توسعه دهنده میادین نفتی و گازی به شرکت‌های داخلی، این شرکت‌ها را تضعیف کرده و حتی در مقابل شرکت‌های غربی و شرقی تحقیر می‌کند.4- جوابیه نویس روابط عمومی‌وزارت نفت با اشاره به سوابق شرکت پتروپارس در توسعه فازهای مختلف پارس جنوبی، مدعی شده است که این شرکت پیشرفت فراوانی پیدا کرده است و دیگر «غیراپراتور» نیست بلکه در سال‌های اخیر، رهبری توسعه این فازها را برعهده گرفته است.با توجه به همین موضوع، این سوال مطرح می‌شود که اگر این تحلیل صحیح است و این شرکت داخلی این قدر پیشرفت کرده و توانمند شده است، چرا وزارت نفت دولت روحانی، مجددا در پروژه توسعه فاز 11 پارس جنوبی که اواسط تیرماه پارسال با کنسرسیومی‌بین المللی به رهبری شرکت توتال فرانسه امضا شد، به این شرکت داخلی مجددا سهم 20 درصدی در این کنسرسیوم داده و سهم بیشتری نداده است؟ اتفاقا این برخورد وزارت نفت نشان می‌دهد که شرکت پتروپارس با شرکت پتروپارس 20 سال قبل، تفاوت زیادی ندارد و این جوابیه روابط عمومی‌این وزارتخانه، صرفا در مقام دفاع از سیاست اشتباه زنگنه مبنی بر اعطای سهم پایین به شرکت‌های داخلی در کنسرسیوم توسعه میادین نفتی و گازی است، اشتباهی که در دولت روحانی مشابه دولت اصلاحات در حال تکرار است و نتایج مشابهی خواهد داشت.علاوه بر این، زنگنه در سال‌های اخیر بارها از عملکرد شرکت‌های داخلی در فازهای مختلف پارس جنوبی بابت افزایش زمان و هزینه اجرای پروژه صراحتا گلایه کرده است.یکی از همین شرکت‌های ایرانی شاخص، شرکت پتروپارس بوده است که توسعه فاز 12 پارس جنوبی را برعهده داشته است.

مناسب است روابط عمومی‌وزارت نفت در این زمینه شفاف سازی کند که این شرکت داخلی در کنار ۳ یا ۴ شرکت مشابه چه کارنامه‌ای در پروژه مذکور داشته است؟ مجددا تاکید می‌شود که اظهارات متعدد بیژن زنگنه، وزیر نفت در نقد عملکرد شرکت‌های داخلی در اجرای پروژه‌های توسعه میادین نفتی و گازی به خصوص میدان گازی پارس جنوبی در سال‌های اخیر، با جستجوی ساده‌ای در سایت‌های خبری قابل دسترسی است.بر همین اساس، نمی‌توان از تناقض آشکار این بخش از جوابیه وزارت نفت با اظهارات متعدد زنگنه چشم پوشی کرد.ای کاش روابط عمومی‌این وزارتخانه جلوی تخریب شرکت‌های داخلی توسط شخص وزیر و دیگر مدیران وزارت نفت در این سال‌ها را می‌گرفت.در همین حال حسن بهرام نیا، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با «عصرایرانیان» با تاکید بر توصیه‌های مقام معظمی‌رهبری مبنی بر استفاده حداکثری از توان داخل در اجرای پروژه‌های کشور اذعان داشت: نگاه مجلس به استفاده حداکثری از توان داخل در بهره برداری از میادین نفتی است.وی افزود: باید پذیرفت که سهم ایران در دو قرارداد امضا شده کنسرسیومی‌«آی‌پی‌سی» کم است اما برای قضاوت درباره این مسئله باید شرایط را هم در نظر گرفت به طوری که در شرایط عادی این چنین قراردادهایی با توجه به سهم کم ایران از کنسرسیوم قراردادهای خوبی نبوده ولی با توجه به وضع موجود و مشکلاتی که در عرصه بین الملل برای کشور وجود دارد و اینکه دارایی‌های ایران در میادین مشترک در حال از دست رفتن هستند قراردادهای بدی نیستند چراکه ما باید هرچه سریع تر نسبت به توسعه میادین خود اقدام کنیم اما درباره اینکه این قراردادها نتیجه بخش خواهد بود و رویای اکتشاف و تولید را به طور کامل محقق می‌کنند فعلا نمی‌شود اظهارنظر کرد و باید صبر کرد و منتظر اجرای قرارداد توسط کنسرسیوم توسعه دهنده بود تا در آینده بتوان در این مورد نظر داد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت رجانیوز، تاریخ انتشار: 28فروردین1397 ، کدخبر: 286183: www.rajanews.com