شعار سال: لودری می آید و خانه ای را خراب می کند، چند روزی جنجال بپا می شود که تاریخ در بافت تاریخی شیراز دستخوش لودر و بلدوزر شده است، برخی کارشناسان انتقاد می کنند و همه چیز تمام می شود.

این سنارویی است که سال‌هاست در بافت تاریخی شیراز مرور می شود و تاکنون نیز هیچ قدم مثبتی برای حل مشکل برداشته نشده است.

هیچکس تخریب خانه های تاریخی را گردن نمی گیرد، هیچکس تا نتیجه نهایی پیگیر ماجرا نمی شود و هیچ ارگانی هم پاسخگوی تخریب ها نیست.

بافت تاریخی شیراز که روزی مشاهیر بزرگی را در خود پرورانده هر روز آب می رود، یک روز به بهانه مبارزه با اعتیاد، یک روز به بهانه های توسعه ای و عمران مورد هجوم قرار می گیرد اما دست آخر این بافت تاریخی شیراز است که به مرور کوچک می شود.

بافت تاریخی شیراز هر روز از اصالت و ارزشمندی اش کم می شود اما در یزد هر روز اتفاق خوشایندی برای بافت تاریخی اش رخ می دهد تا تفاوت در طرز نگاه های تصمیم گیران و مجریان به خوبی نمود پیدا کند.

بافت تاریخی شهر شیراز بالغ بر ۳۶۰ هکتار مساحت دارد و از دوره های مختلف تاریخی آثار بسیار ارزشمند در دل این بافت نهفته است و توالی و تعدد آثار تاریخی یکی از دلایلی است که ویژگی این بافت تاریخی را نشان می دهد.

بافت تاریخی شیراز نمونه‌ ای از معماری ایرانی و اسلامی است و در بین بافت های تاریخی کشور منحصر به فرد است.

از دوره یعقوب لیث صفا مسجد جامع عتیق، از دوره اتابکان مسجد نو معروف به (مسجد شهدا)، دوره صفویه مدرسه خان، مجموعه زندیه با مساحت بالغ بر ۲۳ هکتار و پس از آن در دوره قاجار بیش از ۶۷ مسجد ارزشمند و تاریخی در دل این بافت قرار دارد که شاخص ترین این مساجد مسجد نصیر الملک است.

از دیگر بناهای شاخص این بافت می توان به امامزاده بی‌بی دختران، مسجد ایلخانی، حمام ایلخانی، مسجد مشیر، حسینیه مشیر، بازارچه ارامنه، کلیسای ارامنه، حسینیه کردها، خانه فروغ‌الملک، خانه سعادت، آرامگاه سیبویه، خانه ضیائیان، موزه هنر مشکین فام، بازارچه حاج زینل و بقعه سید تاج‌الدین غریب اشاره کرد.

برخی از کارشناسان بر این باورند که بافت تاریخی شیراز اصیل ترین بافت تاریخی خاورمیانه به شمار می که به دلیل عدم مدیریت و راهبرد در حال نابودی است.

کارشناسان مرمت و معماری بر این اعتقادند که اگر شرایط برای حفظ و نگهداری بافت تاریخی شیراز فراهم شود می توان برای جذب گردشگر گام برداشت اما متاسفانه طی چند سال گذشته شاهد تخریب‌های متعددی از خانه های تاریخی و خود بافت هستیم به گونه ای که بر اساس آمار فقط از سال ۹۲ تاکنون ۱۲ خانه ثبت ملی در بافت تاریخی شیراز تخریب شده است.

یک استاد دانشگاه در حوزه مرمت در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه زمانیکه از قدمت تاریخی یک شهر صحبت می شود باید دانست که بحث بناهای تاریخی از تاریخ متفاوت است، گفت: بنای تاریخی و تک بنا همان چیزی است که دوستان در شهرداری، عمران و بهسازی و دیگر ادارات به آن فکر می‌کنند اگرچه برخی از مسئولان تصور می‌کنند که اگر یک بنای تاریخی را نگه دارند تاریخ را حفظ می‌کنند، اما این تاریخی نیست که در ذهن ماست. تک بنا تاریخ نمی‌سازد.

امین محمودزاده با اشاره به اینکه اگر تک بنا تاریخ می ساخت می‌توانستیم تخت جمشید را به مکان دیگری منتقل کنیم تا تاریخ حفظ شود، ادامه داد: تاریخ با یک مجموعه پیوسته تعریف می‌شود مجموعه‌ای که فرهنگ ناملموس درون آن نهفته شده یعنی آداب و رسوم، اخلاق، رفتار و فرهنگ‌هایی که به واسطه اثر جاری می‌شوند به همین دلیل اگر یک خانه شیرازی را با خانه‌ای که در اصفهان هست مقایسه کنیم شاید شبیه باشند، اما از نظر فرهنگی شباهتی با هم ندارند.

وی با بیان اینکه یک شهر، فرهنگ و آداب و رسومی است که در آن جاری است و باید تلاش کرد که این فرهنگ حفظ بشود افزود: بافت تاریخی، تاریخی از شهرهاست که باید برای حفظ و نگهداری آن تلاش کرد اما متاسفانه بافت تاریخی شیراز طی چند سال گذشته به دلیل اجرای طرحهای مختلف و بی توجهی مسئولان نابود شده است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: در حالی که می توان پایه های اقتصاد کشور را بر موضوع گردشگری بست و نهایت استفاده از آن را برد اما متاسفانه می بینیم که هر روز بخشی از این سرمایه های کشور از جمله بافتهای تاریخی نابود می شوند.

به دنبال بزک کردن بافتهای تاریخی​ هستیم

وی با اشاره به ایکه فقط به دنبال بزک کردن بافتهای تاریخی و حتی روستاها هستیم، گفت: به جای اینکه مجموعه های ذی ربط از جمله میراث فرهنگی، شاهچراغ(ع)،شهرداری و عمران و بهسازی دور هم جم شوند و شورای بافت تعیین کنند دور هم جمع می شوند و برای تخریب این بافت تاریخی تصمیم می گیرند.

محمودزاده ادامه داد: شهرداری بافت تاریخی ما در شیراز یک نفر استخدامی به عنوان مرمتگر هم ندارد در عمران و بهسازی بافت یک کارشناس مرمت نیست به دلیل اینکه دنبال حفظ و نگهداری از بافت تاریخی نیستیم.

وی با اشاره به اینکه امور تخصصی به آدمهای غیر متخصص سپرده شده، گفت: ما با تک بنا صحبت نمی‌کنیم. ما با یک کلونی به نام شهر صحبت می‌کنیم. آیا شهر فقط ۴ ساختمان چسبیده به هم است؟ شهر یک روابط فرهنگی است اگر بیاییم دور مسجد نصیرالملک را تخریب کنیم آیا در آینده مفهوم نصیرالملک را خواهیم داشت؟ خیر. زیرا بافت پیرامونی آن خراب شده و ارتباط پیرامونی تخریب شده و ما نمیتوانیم درباره آن ارتباط بحث کنیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: زمانی که در مورد حفظ و نگهداری بافت تاریخی شیراز صحبت می کنیم می گویند در این محدوده فساد است، درست است فساد است اما آیا خانه های تاریخی فساد را به وجود می آورند یا فقر؟

وی تاکید کرد: سوال اینجاست که آیا بهسازی شهری با لودر به وجود می آید؟ آیا تا اتفاقی رخ می دهد باید لودر برداشت و به سراغ خانه های تاریخی رفت و خرابشان کرد.

محمودزاده ادامه داد: بهتر است به جای برداشتن لودر و تخریب خانه های تاریخی به سمت حل کردن مشکلات و معضلات اقتصادی و اجتماعی رفت نه اینکه بافت تاریخی شیراز را تخریب کنیم.

این دکترای مرمت گفت: مگر ملاصدرا، حافظ، سعدی و دیگر مشاهیر فارس در این خانه ها و بافت بزرگ نشده اند، مگر ما به دنبال هویت ایرانی- اسلامی نیستیم این هویت ایرانی - اسلامی در بافت تاریخی خوابیده است.

سال ۷۵ اصیل تر ین بافت تاریخی خاورمیانه بافت تاریخی شیراز بود اما اکنون چگونه است وی افزود: سال ۷۵ اصیل تر ین بافت تاریخی خاورمیانه بافت تاریخی شیراز بود اما اکنون چگونه است.

محمودزاده بیان کرد: باید هر چه سریعتر برای برون رفت بافت تاریخی از این مشکلات و حفظ و نگهداری هویت این بافت شیراز دست به کار شد.

یک عضو شورای شهر شیراز نیز در رابطه با بافت تاریخی این شهر به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه یکی از دلایل اصلی تخریب بافت تاریخی شیراز و خانه های تاریخی این شهر عدم وجود هماهنگی بین دستگاه های ذی ربط از جمله میراث فرهنگی و شهرداری است.

مهدی حاجاتی افزود: بخشی از این تخریبها به حوزه مدیریتی میراث فرهنگی باز می گردد که تا به امروز به وظایف خود به خوبی عمل نکرده اند و در برخی جاها از جمله ورود سرمایه گذار و ... به بافت تاریخی شیراز کرنش نشان داده و می خواسته اند با خواهش و تمنا به حقانیت خودشان برسند.

وی با اشاره به اینکه در بسیاری از مکاتبات پیرامون توسعه این بافت میراث فرهنگی مماشات کرده، اظهار کرد: در این حوزه شهرداری هم به دلیل عدم تعامل با نهادهای متولی مقصر است.

این عضو شورای شهر شیراز ادامه داد: متاسفانه در حوزه حفظ و نگهداری از بافت تاریخی شیراز از کارشناسان یا حتی مشاوران مرمت نظر نگرفته و شاهد هستیم که چگونه بافت تاریخی طی این سالها تخریب شده است.

حاجاتی با اشاره به اینکه تداخل امور نهادی در تخریب بافت تاریخی شیراز تاثیرگذار بوده، بیان کرد: در این راستا باید یک نهاد بالاتر که کارکرد حکومتی دارد فعال شود مثلا ماند شورای عالی بافت تاریخی.

وی با بیان اینکه در گذشته شورای بافت وجود داشته، اظهار کرد: اخیرا کارگروه دیگری تحت همین نام شورای بافت مشخص و به استانداری اعلام شده تا در ذیل این شورا نهادهای دیگر نیز مشخص تا در تمامی زمینه ها حتی حوزه اجتماعی نیز برای بافت چاره اندیشی کرد.

این عضو شورای شهر شیراز ادامه داد: برای برون رفت بافت تاریخی شیراز از این وضع باید از سازمانهای مردم نهاد، خیرین و یاوران شورا نیز کمک خواست.

وی با اشاره به تخریب دو خانه تاریخی در پایان سال گذشته گفت: از سال ۹۲ تا کنون ۱۲ خانه تاریخی در بافت تاریخی شیراز تخریب شده و علاوه بر این تعداد قابل توجهی خانه دارای ارزش نیز از بین رفته که این خانه های دارای ارزش متر و معیار خاصی برای بررسی ارزش آنها وجود ندارد.

حاجاتی در خصوص طرح جامع بافت تاریخی افزود: این طرح در شورای عالی شهرسازی در حال بررسی است که اگر مصوب شود برای همیشه جلوی تخریب بافتهای تاریخی گرفته می شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر ، تاریخ انتشار 17 اردیبهشت 97، کدمطلب: 4289462 ، www.mehrnews.com