شعار سال: قارچ‌ها هم این روزها خبر‌ساز شده‌اند و وقتی می‌بینند کشتی و هواپیما و آتش و آب تیتر اول روزنامه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند تصمیم گرفته‌اند خودشان در سر لیست خبرها جا کنند البته موفق هم بوده‌اند و این روزها قارچ به موضوعی مورد بحث در کشور تبدیل شده است. مرگ بیش از ۱5 نفر در کشور بر اثر مصرف قارچ‌های سمی باعث شد موضوع مصرف قارچ در کشور به خبر مهم این روز‌ها تبدیل شود. این قارچ‌های سمی در مناطق کوهستانی رشد می‌کنند و افراد محلی که هر ساله این قارچ‌ها را می‌چینند و آن‌ها را به روستا‌ها و شهرستان‌ها می‌فروشند، امسال نیز طبق سنوات گذشته این کار را انجام دادند؛ فارغ از این‌که شرایط آب و هوایی در بهار امسال سبب شده است در میان قارچ‌های کوهی، قارچ‌های سمی نیز سر از خاک بیرون بیاورند تا خبرساز شوند. 

مصرف قارچ را از سبد خانواده‌هایتان قطع نکنید

طلعت قانع، عضو انجمن سم‌شناسی، در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «سبزینه» گفت: امسال بارندگی‌ها نسبت به سال‌های قبل بیش‌تر بوده است و به‌همین دلیل در نقاط کوهستانی قارچ‌های بیش‌تری روییده‌ است. وی در ادامه افزود: زمان رویش این قارچ‌ها معمولاً دو هفته اول اردیبهشت‌ماه است و مشتری خود را دارد. بیش‌تر این قارچ‌ها به‌نام قارچ کوهی به فروش می‌رسد. قانع با اشاره به این‌که در سال‌های قبل نیز این مسمومیت‌ها وجود داشت؛ اما به‌دلیل آن‌که این مسمومیت‌ها زیاد نبود چندان رسانه‌ای نمی‌شد، اضافه کرد: امسال به‌دلیل بارندگی‌ها طولانی مدت زندگی این قارچ‌ها نیز افزایش یافته است؛ زیرا زمین مرطوب شده است و این رطوبت سبب شده که قارچ‌ها در مدت طولانی‌تری پابرجا بمانند. از سوی دیگر این قارچ‌ها امسال وسعت بیش‌تری را نیز به خود اختصاص داده‌اند، به همین دلیل میزان بیش‌تری از این قارچ‌ها به‌صورت خودرو رشد کرده‌اند و همین مسأله سبب شده است که افراد بیش‌تری با این قارچ‌ها درگیر شوند. این سم‌شناس با تأکید بر این‌که قارچ‌های کوهستانی عمدتاً سالم هستند، افزود: قارچ‌هایی که ما به‌عنوان قارچ کوهستانی می‌شناسیم، عمدتاً سالم هستند و بسیاری از افراد محلی هر ساله آن‌ها را می‌چینند و مصرف می‌کنند؛ اما متأسفانه در میان آن‌ها قارچ‌های سمی نیز رشد پیدا می‌کند که به‌دلیل شباهتشان به قارچ‌های سفید دکمه‌ای آن‌ها هم میان قارچ‌های دیگر چیده می‌شود و به فروش می‌رسد. این متخصص سم‌شناسی تصریح کرد: بر طبق آمار‌ها مسمومیت با قارچ در جا‌های مختلف دنیا رخ می‌دهد. بر همین اساس در کشور آمریکا از هر ۱۰۰ هزار نفر پنج نفر حتماً با قارچ مسموم می‌شوند و دچار استفراغ و تهوع می‌شوند و دلیل آن هم مرطوب بودن زیاد هوا است. این قارچ‌ها ممکن است در هر جایی رشد کنند؛ حتی کنار باغچه خانه‌ها در شهر‌های گرم و خشک نیز در صورتی که بارندگی داشته باشیم، این قارچ‌ها به‌صورت خودرو ممکن است رشد کنند. قانع با اشاره به این‌که باد نیز در گسترده شدن این قارچ‌ها تأثیرگذار است، ادامه داد: باد و باران سبب گسترش هاگ این قارچ‌های سمی می‌شود و یکی از دلایلی که سبب شده دامنه این قارچ‌ها تا مرکز کشور کشیده شود، انتقال هاک آن توسط باد و باران است. وی با اشاره به این‌که این قارچ‌ها قابل شناسایی نیستند و نمی‌توان آن را با سایر قارچ‌ها تفکیک کرد، گفت: قارچ‌های کوهستانی به‌شدت خوشمزه هستند و به‌همین دلیل مشتری آن‌ها خصوصاً در نقاط غرب کشور بیش‌تر است. از این رو توصیه می‌شود که به هیچ عنوان از قارچ‌های وحشی استفاده نکنید؛ زیرا نمی‌توان این قارچ‌ها را تشخیص داد و ممکن است هر قارچ کوهی سمی باشد. ‌قانع در ادامه عنوان کرد: البته این موضوع که مصرف قارچ را متوقف کنیم، اصلاً علمی و کارشناسی شده‌ نیست؛ زیرا قارچ‌های پرورشی در محیط‌های خاصی رشد پیدا می‌کنند و کاملاً کنترل شده هستند و به‌همین دلیل توصیه می‌شود مصرف قارچ را از سبد خانواده‌هایتان قطع نکنید. وی اضافه کرد: این قارچ‌های سمی از نوع قارچ‌هایی به‌نام آمانیتا است. این نوع قارچ گونه‌های مختلفی دارند و از جنس همین قارچ‌های قرمز نقطه نقطه‌ای است که بیش‌تر در کارتون‌ها نشان می‌دهند و کاملا کشنده است و در میان انواع آن یک نوع سفید آن هم وجود دارد که هیچ تفاوت ظاهری با قارچ‌های سفید دکمه‌ای ندارد و همان سم را دارد. این متخصص در ادامه ‌افزود: اسهال شدید استفراغ، سردرد و دل درد از علائم اولیه ورود سم این قارچ‌ها به بدن است و ممکن است با علائم عصبی نیز همراه شود؛ اما مصرف‌کننده این قارچ‌ها یک روز بعد حالشان خوب می‌شود و بعد از دو روز علائم شدید مشکلات کبد در آن‌ها بروز می‌کند. وی با اشاره به این‌که در استان‌های مختلف مصرف قارچ‌های سمی تاکنون جان عده‌ای را گرفته است، بیان داشت: به تمام مردم توصیه می‌کنیم در صورتی که قارچ مصرف کردند و بعد از آن دچار دل درد و اسهال شدید شدند بلافاصله خود را به مراکز درمانی برسانند؛ زیرا در چند ساعت اول تشخیص آن می‌توان با شست‌وشوی معده از گسترش این سم در بدن جلوگیری کرد. این استاد دانشگاه در ادامه گفت: در حال حاضر پادزهر قطعی برای این سم وجود ندارد و بهتر است در مصرف قارچ‌های فله‌ای و کوهی احتیاط کنید.

رویش قارچ سمی آمانیتا در کوه‌های زاگرس مسمومیت‌های اخیر را رقم زده است

علی محمدی، متخصص قارچ‌شناسی پزشکی، نیز به «سبزینه» گفت: با توجه به سیر بیماری در مسمومان با قارچ، رویش بسیار قارچ سمی آمانیتا در رشته کوه‌های زاگرس مسمومیت‌های کشنده اخیر را رقم زده است. محمدی درباره آمار بالای مسمومیت با قارچ در بهار امسال ادامه داد: گونه‌های مختلف قارچ سمی وجود دارند؛ اما در این میان قارچ سمی بسیار کشنده‌ای به نام آمانیتا وجود دارد که با جوشاندن، خشک کردن و شستن از بین نمی‌رود. این سم جزو سموم مرگبار طبقه‌بندی می‌شود و میزان مرگ‌ومیر آن طبق تمام منابع علمی بیش از ۶۰ درصد است. وی تصریح کرد: آمانیتا شرایط رشد خاصی دارد و رطوبت طولانی مدت خاک و نیز دمای کم‌تر از ۲۰ درجه سانتی‌گراد به‌مدت طولانی و مستمر بستر رشد مناسبی برای این قارچ است. این دکترای تخصصی قارچ‌شناسی به بارندگی‌های مستمر بهار امسال اشاره کرد و افزود: امسال در نواحی غرب کشور بارندگی‌ها به‌مدت طولانی و مستمر ادامه داشت و در کنار این ‌بارندگی‌ها، دمای هوا نیز به‌مدت طولانی و مستمر زیر ۲۰ درجه سانتی‌گراد قرار داشت و این شرایط موجب شد تا امسال بعد از چندین سال شرایط مهیا شده و این قارچ‌های سمی سر از خاک بیرون بیاورند. محمدی در ادامه تصریح کرد: بعد از حداقل شش‌ساعت تا سه روز علائم مسمومیت در افراد آشکار می‌شود و این علائم معمولاً با دل‌پیچه، دل‌درد، استفراغ و سردرد شروع می‌شود. از آن‌جا که بروز علائم مسمومیت با فاصله یک تا دو روزه بعد از مصرف قارچ است، بعضاً افراد حتی ممکن است فراموش کنند که مسمومیت آن‌ها در اثر مصرف این قارچ بوده است. محمدی ادامه داد: بعد از بروز این علائم با گذشت زمان سم آمانیتا در بدن فرد منتشر شده و در میان بافت‌های بدن، کبد مورد هدف می‌گیرد که در مسمومیت‌های اخیر نیز افراد از ناحیه کبد دچار مشکل شدند. وی تصریح کرد: نهایتاً با گذشت حداکثر یک‌هفته تا ۱۰ روز بعد از مصرف این قارچ سمی، فرد ممکن است نیاز به پیوند کبد پیدا کند یا جان خود را از دست دهد. محمدی در ادامه با بیان این‌که قارچ‌های مختلف می‌تواند مسمومیت‌های مختلفی داشته باشند، گفت: اغلب قارچ‌های خودرو سمی هستند و تعداد قارچ‌های خوراکی بسیار اندک هستند. نوع مسمومیت با قارچ‌های مختلف متفاوت است، برخی مسمومیت‌ها بر دستگاه عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند و برخی اختلالات دستگاه گوارش را موجب می‌شود و برخی مثل مسمومیت با آمانیتا می‌تواند بسیار کشنده باشد.

قارچ‌های شرکتی باعث مسمومیت نمی‌شوند

دبیر انجمن صنفی تولید‌کنندگان قارچ خوراکی ایران نیز به «سبزینه» گفت: قارچ‌های شرکتی، چون در آزمایشگاه‌ها بذرشان اصلاح شده است هیچ مشکلی ندارند و باعث مسمومیت نمی‌شوند و افراد می‌توانند بدون نگرانی از این قارچ‌ها استفاده کنند. حبیب‌الله عظیمی، دبیر انجمن صنفی تولید‌کنندگان قارچ خوراکی ایران، درباره وضعیت قارچ‌های موجود در سطح شهر و قارچ‌های سمی عامل مسمومیت افراد در استان‌های مختلف کشور اظهار کرد: قارچ‌های مسموم‌کننده مربوط به مراتع، دشت‌ها و کوهستان‌ها بوده است که در فصل بهار به‌دلیل بارندگی و شرایط اقلیمی به‌صورت خودرو در این مناطق رشد می‌کنند و مردم با استفاده از آن‌ها دچار مسمومیت شده‌اند. وی افزود: با افزایش تعداد مسموم‌شدگان در سطح کشور احتمال این موضوع نیز وجود دارد که افراد در مناطق مختلف برای کسب درآمد با چیدن این قارچ‌ها بدون اطلاع از سمی بودن آن با عرضه در بازارچه‌های محلی باعث مسمومیت تعداد زیادی از مردم شده باشند. دبیر انجمن صنفی تولید‌کنندگان قارچ خوراکی ایران با بیان این‌که قارچ‌های دکمه‌ای سفید رنگ شرکتی موجود در بازار مشکلی برای افراد ایجاد نمی‌کنند، گفت: این قارچ‌های شرکتی، چون در آزمایشگاه‌ها بذرشان اصلاح شده است هیچ مشکلی ندارند و باعث مسمومیت نمی‌شوند و افراد می‌توانند بدون نگرانی از قارچ‌های شرکتی استفاده کنند. وی درباره شایعاتی مبنی بر اینکه بذر برخی از قارچ‌ها مشکل داشته عنوان کرد: قارچ‌های پرورشی تولید شده در کارخانجات به‌دلیل انجام آزمایش‌های مختلف بر روی آن‌ها مشکلی ندارد و قارچ‌های دکمه‌ای بسته‌بندی لیبل‌دار، سلامتشان تأیید شده است. عظیمی با تأکید بر این‌که بهتر است مردم قارچ‌های متفرقه با ظاهر و رنگ متفاوت مصرف نکنند، گفت: تولید بالای قارچ در کشور با قیمت مناسب نیاز تمام مردم را برطرف می‌کند و بهتر است از مصرف قارچ‌های متفرقه دوری کنند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار 12خرداد 97، کدمطلب: 45691، www.sabzineh.org