شعار سال: شهرداری تهران بر اساس بند 5 ماده 55 قانون شهرداریها مصوب سال 1334 مانند همه شهرداریها مکلف به جلوگیری از تکدیگری و ترغیب گدایان به کار و توسعه آموزش عمومی شده است و این قانون مبنای اقدامات مدیریت شهری در بحث آسیبهای اجتماعی بود، البته در این قانون به تکدیگری صرفاً بهعنوان آسیب اجتماعیای که شهرها در آن دوران به آن مبتلا بودند اشاره شده است، اما این روزها در شهر تهران با مسائل متنوعی مثل کارتنخوابی و حضور معتادان متجاهر در پایتخت در حوزه آسیبهای اجتماعی مواجه هستیم که زندگی شهروندان را با چالشهایی مواجه میکند و لازم است شوراها و شهرداریها به مسئله آسیبهای اجتماعی توجه ویژهتری داشته باشند، اما این توجه ویژه نباید منجر به مداخله غیرمسئولانه و اقدامات شتابزده شود.
شورای اسلامی شهر و شهرداریها باید اقدامات مؤثری را در همکاری با دولت، مجلس، قوه قضائیه، سازمانهای مردمنهاد طرحریزی کنند و این طرحها را با استفاده از تجارب موفق داخلی و خارجی برای حفاظت از سرمایههای اجتماعی شهر در دستور کار خود قرار دهند و به عملکردهای شتابزده، دفعی و غیرکارشناسی که دستاورد جدی نداشته و نخواهد داشت خاتمه دهند، چراکه در نتیجه رفتار غیرمسئولانه نهادهای مداخلهگر، شاهد جابهجایی آسیبها از یک پهنه شهر به پهنه دیگر هستیم؛ از هرندی معتادان را به حاشیه شهر و بزرگراهها و پلخوابی و گورخوابی میرانیم و میگوییم دستاورد مداخله ما بهبود وضعیت کیفیت زندگی در محلههای در معرض آسیبهای اجتماعی شده است.
اقدامات شتابزده و عجولانه مدیریت شهری باعث شده تا زندگی شهروندان در معرض آسیبهای ناشی ازوجود گرمخانه خاوران قرار گیرد و آنها هر روز صبح تا شب شاهد تردد معتادان و کارتنخوابها و متجاهرینی باشند که صبحها از گرمخانه به سطح شهر میروند و شبها برای اقامت به گرمخانه برمیگردند، یا در بازدید از محله باغ آذری شاهد اعتراض شهروندان و شورایاران به پروژه در حال ساخت سامانسرای آسیبدیدگان اجتماعی و معتادان متجاهر بودم و نکته تأثربرانگیز این بود در این محله که در زمره محلههای کمتر توسعهیافته شهر تهران است، به جای اینکه مرکزی فرهنگی برای پیشگیری از نفوذ آسیبهای اجتماعی در میان افراد در معرض آسیب تأسیس کنند، شاهد ایجاد مرکزی برای آسیبدیدگان با مکانیابی نادرست، آن هم در جوار تنها زمین چمن طبیعی محله هستیم.
البته من بهعنوان نماینده مردم در شورایشهر بعد از مواجهه با این موارد نسبت به پیگیری موضوعات و مکاتبه برای حل مسئله و پرهیز از مداخلات غیرمسئولانه اقدام کردم که خوشبختانه منجر به پیشبینی اعتبار انتقال گرمخانه خاوران در بودجه شد تا از تداوم تأثیرات یک مکانیابی اشتباه جلوگیری شود، اما اطمینان دارم لطمه هایی را که بر کیفیت زندگی مردم این محله وارد آمده کسی نه اندازه گرفته و نه به آن توجه داشته است.
شورای اسلامی شهر تهران در مصوبه «استفاده از ظرفیت همکاری و مشارکتهای شهرداری تهران در پیشگیری و کاهش آسیبهای اجتماعی» برای مسئله آسیبهای اجتماعی تکالیف خوبی را برای شهرداری پیشبینی کرده است که متأسفانه در دوره مدیریت شهری پیشین عملیاتی و اجرایی نشده است و امیدوارم با توجه و تأکید جناب آقای مهندس افشانی، شهردار محترم تهران، توجه شهرداری به اجرای این مصوبه شورا بیش از گذشته شود.
بر اساس بند 2 و 3 بخش الف ماده 2 این مصوبه، شهرداری مکلف به تهیه اطلس و gis آسیبشناسی محلههای شهر تهران، تعیین نقاط پرخطر اجتماعی، آیندهپژوهی و آیندهنگاری روند تغییر ناهنجاریهای اجتماعی پایتخت شده است که اگر این اقدامات به انجام برسد قطعاً مدیریت مؤثرتر و مناسبتری را در حوزه آسیبهای اجتماعی تهران شاهد خواهیم بود. از طرف دیگر دربند 1 بخش ب همین ماده، شهرداری باید مرکز نوسانات آسیبها و ناهنجاریهای اجتماعی را تأسیس کند تا این مرکز نسبت به طراحی، تدوین و استقرار نظام پایش و سنجش کم و کیف آسیبها و ناهنجاریهای اجتماعی اقدام کند.
بهعنوان عضو شورای شهر دوره پنجم معتقدم اگر شهرداری به اجرای مصوبات شورا در حوزه آسیبهای اجتماعی محلههای مختلف توجه میکرد، وضعیت آسیبهای اجتماعی تهران به گونهای دیگر و متفاوت با صحنههای آزار دهندهای بود که گاهی در معابر و محلههای شهر میبینیم. در تهرانی که ما از خاکسفید تا برج سفید را بهعنوان دو نقطه واقع در یک منطقه شهرداری شاهدیم، شورا و شهرداری برای تحقق بخشیدن به شعار «تهران؛ شهر زندگی» لازم است به موضوعات اجتماعی بهویژه تهدیدها و چالشهایی همچون آسیبهای اجتماعی، معتادان متجاهر و کارتنخوابها با رویکردهایی اجتماعمحور توجه کنند و از مشارکت همه نهادها و ذینفعان کلیدی بهویژه سازمانهای مردمنهاد بهره ببرند.
وجود معتادان متجاهر و کارتنخوابها زیبنده تهران بهعنوان شهر ملی و پایتخت ایران عزیز نیست و ما نباید در زمستان خبر فوت کارتنخوابها و... را به علت خوابیدن در خیابان و مرگ در اثر سرما بشنویم یا در تابستان شاهد خیابانخوابی متأثرکننده آنها باشیم. برای این مهم شهرداری باید در تعامل مؤثر با سایر نهادهای مسئول اقدام مؤثر و در چارچوب مصوبات شورایشهر برنامههایش را اجرایی و عملیاتی کند تا در کنار حفظ کرامت انسانی این افراد، خللی در آرامش و جریان زندگی در محلههای شهر نیز به علت ارائه خدمات حمایتی به آسیبدیدگان اجتماعی به وجود نیاید.
یادداشت از مجید فراهانی| عضو شورایشهر تهران
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 11 تیر 97، کدمطلب:21736، www.newspaper.hamshahri.org
ا.ح75
ا.ح75