شعار سال: کشاورزی عملا بخش عمده آب در استانی که با مشکل جدی خشکسالی مواجه است را به باد می دهد و در حالیکه شهرها در آستانه جیره بندی هستند اما همچنان کشت های سنتی ادامه دارد.

 تغییر اقلیم و خشکسالی یک واقعیت انکار ناپذیر در بزرگترین استان کشور است، کرمان جزو سه استان کم آب در سال جاری است و تنها ۳۰ درصد از پیش بینهای بارشهای بلند مدت کرمان محقق شده است و طبق اعلام مسئولان آب و فاضلاب، شهر کرمان نیز در آستانه جریمه بندی آب قرار گرفته است. در چنین شرایطی در درجه اول باید صرفه جویی و مصرف بهینه آب در دستور کار قرار گیرد. اما مساله اصلی این است که عامل اصلی صرفه جویی و مصرف بهینه مسئولان هستند و مردم نیز باید با هدایت و جهت دهی مناسب به سمت مصرف بهینه بروند اما وقتی بدانیم که تنها ۲.۵ درصد از آب استحصالی در کرمان صرف آب شرب شهرها و روستاها می شود این سوال بزرگ در ذهن ایجاد می شود که کدام بخش عامل اصلی هدر رفت آب در بزرگترین استان کشور است و چرا جلوی این دور باطل که منابع آبی کرمان را هدر می دهد گرفته نمی شود.

استانی که متوسط بارندگی معادل ۱۲۹ میلیمتر داشته است در یک برنامه ریزی اشتباه به جای اینکه به سمت صنعت، معدن و گردشگری سوق داده شود به سمت کشاورزی حرکت کرده است

اقتصاد کرمان سالها قبل در یک حرکت اشتباه بر مبنای کشاورزی بنا نهاده شد استانی که متوسط بارندگی معادل ۱۲۹ میلیمتر داشته است در یک برنامه ریزی اشتباه به جای اینکه به سمت صنعت، معدن و گردشگری سوق داده شود به سمت کشاورزی حرکت کرده است، نتیجه این جهت دهی اشتباه پس از ده های متوالی از بین رفتن آبخوان های موجود در استان است. ۶  دشت استان کرمان در مرحله هشدار بی آبی قرار گرفته اند و میزان بارندگی در استان نیز هر سال کمتر می شود، آمار ها نشان می دهد در استان کرمان ۱۴ هزار حلقه چاه غیر مجاز وجود دارد که بدون هیچ نظارتی سال ها منابع آبی کرمان را تبدیل به محصولات کشاورزی آب بر از جمله هندوانه، پسته، خیار، مرکبات و محصولات جالیزی کرده اند که هیچ ارزش افزوده خاصی برای استان به جز اشتغال فصلی ندارد در حالیکه از ابتدا می شد با پیش بینی وضعیت منابع آبی کشت کلزا و دانه های روغنی و زعفران را در کرمان به جای محصولات جالیزی آب بر و هندوانه و پسته در دستور کار قرار داد.

کرمان در زمینه میزان زمین های کشاورزی تحت پوشش آبیاری مکانیزه و کشاورزی مکانیزه نیز دچار فقر است این در حالیست که آمار سطح زیر کشت استانهای پر باران تر از کرمان به مراتب بهتر است. هر چند کارهایی در سالهای اخیر آغاز شده است اما همچنان تا رسیدن به وضعیت ایده آل فاصله داریم.

* ۹۴ درصد آبهای استان در بخش کشاورزی استفاده می شود

در مجموع طبق آمار ۹۴ درصد از آب های موجود در استان حتی در وضعیت فعلی که آب بسیار محدود شده است به بخش کشاورزی اختصاص می یابد اما بازده اقتصادی کشاورزی به هیچ عنوان جبران کننده اختصاص این میزان آب نیست، بسیاری از محصولاتی که تولید می شود ارزشی بسیار کمتر از آبی که مصرف می شود دارد. از سوی دیگر ۷۰ درصد آب ها نیز هدر می رود.

آنچه که مسلم است اگر قرار است کشاورزی در استان کرمان همچنان ادامه یابد باید به صورت جدی روند تولید محصولات آب بر در استان متوقف شود.

آنچه که مسلم است اگر قرار است کشاورزی در استان کرمان همچنان ادامه یابد باید به صورت جدی روند تولید محصولات آب بر در استان متوقف شود

معاون عمرانی استاندار کرمان در گفتگو با مهر افزود: خشکسالی در کرمان از جمله مشکلات عمده ای است که وجود دارد و سونامی خشک استان را فراگرفته است به همین دلیل باید مصرف بهینه و مهندسی آب را در دستور کار قرار دهیم تا بتوانیم چالش ها را مدیریت کنیم.

سید مصطفی آیت اللهی موسوی بیان کرد: باید طرح هایی مانند همیاران آب را در کرمان با جدیدت دنبال کرد تا اقدامات موثر در استان برای مصرف بهینه به خصوص در بخش کشاورزی در دستور کار باشد که مهمترین آن آبیاری مکانیزه و جلوگیری از تولید محصولات آب بر و اصلاح الگوی کشت است.

وی ادامه داد: ۹۳ درصد از چاه های استان کرمان در حوزه مجاز و غیر مجاز به بخش کشاورزی اختصاص یافته است که قصد داریم با نصب کنتور بر روی این چاه ها برداشت آب را کنترل کنیم.

وی بیان کرد: میزان متوسط بارندگی در استان کرمان تنها ۱۲۹ میلیمتر است که در سال جاری در بهترین حالت به ۶۹ میلیمتر رسیده ایم که از این میزان طبق تحقیقات صورت گرفته ۷۷ درصد تبخیر، ۱۴ درصد در زمین نفوذ می کند و از بین می رود.

موسوی گفت: از مجموع چاه های موجود در استان کرمان ۳۰ درصد غیرمجاز هستند که طرح ویژه ای را در ۶ دشت استان کرمان برای مسدود کردن این چاهها در حال اجرا داریم ضمن اینکه طرح نصب کنکور نیز با جدیدت اجرا خواهد شد.

وی مصرف کشاورزی را ۹۴ درصد آب های موجود در استان کرمان اعلام کرد و گفت: آب شرب ۲.۵ درصد و صنعت نیز ۱.۵ درصد را به خود اختصاص داده است.

با توجه به این آمار و چالشی جدی که استان را با خود مواجه کرده است سوال این است که چرا همچنان روند اشتباه کشاورزی در استان کرمان ادامه دارد؟

ما باید بدانیم که کم آبی یکی از واقعیتهای زندگی هر کرمانی است پس باید روند زندگی خود را مطابق با شرایط موجود تنظیم کنیم

محمد رضا پور ابراهیمی اظهارداشت: ما باید بدانیم که کم آبی یکی از واقعیتهای زندگی هر کرمانی است پس باید روند زندگی خود را مطابق با شرایط موجود تنظیم کنیم و از هدر رفت آب در هر زمینه ای جلوگیری کنیم.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: سالهاست کرمان با خشکسالی مواجه است و باید کاری برای حل این مشکل کرد اولین دلیل هدر رفت آب این بوده که کشاورزان بدون هیچ هزینه ای به هر میزان که میخواسته اند از آب استفاده کرده اند و هیچ حساب و کتابی در این زمینه وجود نداشته است.

وی تاکید کرد: باید برای کشاورزی هزینه مصرف آب را تعریف کرد و کشاورز بداند که باید در صورت استفاده از آب پول پرداخت کند در این صورت آبی که در اختیار دارد را به سادگی برای تولید هر محصول بی ارزشی هدر نخواهد داد.

وی گفت: در شرایط کنونی باید منابع آب موجود در استان را مدیریت کنیم هر چند که آب خلیج فارس طی سالهای آینده به کرمان می رسد اما این آب هم با هزینه بسیار زیاد شیرین سازی و منتقل می شود و دلیل نشود این آب هم صرف روند اشتباه زندگی سالهای گذشته ما شود و باید بدانیم در استان کرمان باید آب را مانند یک گنج گران بها حفظ کنیم.

یکی از اعضای اتاق بازرگانی استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: باید برای کشاورزی استان کرمان چاره اندیشی کنیم هدر رفت آب در کشاورزی منابع آب استان را در مرز هشدار جدی قرار داده است.

* در مصرف آب باید هوشمندانه عمل کنیم

رشید فرخی بیان کرد: باید مسئولان استان کرمان یک سیاست گذاری مناسب را به کار گیرند و جهت دهی کشاورزی در استان بسیار فوری شروع شود.

وی ادامه داد: باید به سمت آبیاری مکانیزه پیش برویم و هوشمندانه عمل کنیم ضمن اینکه کشت جایگزین و اصلاح الگوی کشت باید برای ادامه حیات در استان کرمان عملا مهمترین اقدام اقتصادی در استان باشد.

وی کشت محصولاتی مانند هندوانه را سوال برانگیز دانست و گفت: باید به سمت محصولاتی برویم که آب کم نیاز داشته باشند اما قیمت و سود بالایی برای کشاورزی به همراه بیاورند مانند زعفران، در واقع اجرای طرح الگوی کشت در کرمان ضروری است.

علی سالاری، مدیر جهاد کشاورزی کرمان است که یکی از قطبهای کشاورزی استان کرمان محسوب می شود، وی می گوید: در ارتباط با بحث بسیار جدی چالش آب، در شهرستان جیرفت نیاز به چاره اندیشی جدی داریم که در همین راستا تولید محصولات جایگزین در دستور کار قرار گرفته است.

سالاری می گوید: به جای تولید محصولات جالیزی سیاست های حمایتی در خصوص توسعه کشت دانه های روغنی مانند کلزا و آفتابگردان در دستور کار است که مورد استقبال کشاورزان هم قرار دارد.

وی با اشاره به مشکلات بازاریابی و فروش نرفتن برخی از محصولات گفت: کشاورز پس از تحویل دانه های روغنی بلافاصله پولش را دریافت می کند.

وی افزود: این محصولات به آب بسیار کمی نیاز دارند و در نهایت به مشکل بازاریابی و عدم فروش محصول هم برنمی خورند به همین دلیل کشت دانه های روغنی در حال توسعه است به گونه ای که ۲۵ هکتار زمین به کشت آفتابگردان و ۵۴۰ هکتار هم به کلزا اختصاص یافته است.

مشکل آب در ایران هر چند جدی است اما باید با آینده نگری و مصرف صحیح داشته ها و منابع موجود زمینه را برای بهره وری مناسب از این منابع آماده کنیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: 13 تیر 1397، کدخبر: 4337606 ، www.mehrnews.com