شعار سال: در مقابل چنين اظهارنظري حميد انصاري، قائممقام
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، واكنش نشان داده و به «جماران» گفته است: «در
کمال ناباوری برادر عزیز جناب آقای علی مطهری در مصاحبهای تصریح کردند که در
انتساب نامه معروف به نامه شش فروردین متعلق به امام و خطاب به آیتالله منتظری و
همچنین در انتساب نامه امام درباره اعضای نهضت آزادی، شک دارند. بیان این مطلب که
تاکنون در موارد بسیار توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام مورد تبیین قرار گرفته،
آن هم از ناحیه نایبرئیس مجلس بسیار جای تعجب و تأسف دارد». انصاري درباره رسميت
این نامه تأكيد كرده است كه مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام بهعنوان تنها مرجع رسمی
برای تعیین اصالت مطالب مربوط به امام که با دستور و صلاحدید شخص امام به این
عنوان تعیین شده است، بار دیگر اعلام میدارد که در انتساب این نامهها به امام
خمینی کوچکترین شبههای وجود ندارد و چنانکه تاکنون و در بیانیههای مفصل توضیح
دادهایم، این دو مرقومه متعلق به بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی است و
کمترین شبههای در این زمینه وجود ندارد.»
علت نگارش نامه
علياكبر محتشميپور در روايت آنچه باعث نگارش نامه امام درباره نهضت
آزادي شد، چندي پيش گفته بود: «در دوره سوم مجلس زمزمههایی شد که نهضت آزادي میخواهد
برای مجلس لیست بدهد. بنده بهعنوان مسئول امنیت کشور به این نتیجه رسیدم که اینها
که الان تریبون دستشان نیست و در مجلس نیستند، اینگونه با آرمان مردم میستیزند.
درحالیکه در هیچ کشوری از دنیا در زمان جنگ به هیچ حزبی اجازه فعالیت داده نمیشد
و کوچکترین حرف علیه نظامیان مساوی نابودی آنهاست؛ اینها هر روز علیه رزمندگان
حرف میزدند و از پشت خنجر میزدند؛ آن وقت به مجلس هم میخواستند بروند. گرچه
ممکن بود رأی هم نیاورند، اما احتمال داشت چند نیروی آنها به مجلس برود و آن وقت
نمیشد اوضاع را جمع کرد. بنابراین من نامهای به امام نوشتم و سخنرانیها و بیانیههای
آنها را به پیوست ارسال کردم و از امام پرسیدم که آیا اینها میتوانند وارد مجلس
شوند؟ امام هم آن پاسخ را به نامه دادند.»
متن نامه
در نامه مذكور كه در پي نامه محتشميپور به نگارش درآمد،
آمده است: «جناب حجتالاسلام آقای محتشمی، وزیر محترم کشور، ایّدهالله تعالی؛ در موضوع
نهضت بهاصطلاح آزادی مسائل فراوانی است که بررسی آن محتاج به وقت زیاد است. آنچه
باید اجمالا گفت آن است که پرونده این نهضت و همینطور عملکرد آن در دولت موقتِ
اولِ انقلاب شهادت میدهد که نهضت بهاصطلاح آزادی طرفدار جدی وابستگی کشور ایران
به آمریکاست و دراینباره از هیچ کوششی فروگذار نکرده است و حمل به صحت اگر داشته
باشد، آن است که شاید آمریکای جهانخوار را که هرچه بدبختی ملت مظلوم ایران و سایر
ملتهای تحت سلطه او دارند از ستمکاری اوست بهتر از شوروی ملحد میدانند و این از
اشتباهات آنهاست. در هر صورت به حسب این پروندههای قطور و نیز ملاقاتهای مکرر
اعضای نهضت، چه در منازل خودشان و چه در سفارت آمریکا و به حسب آنچه من مشاهده
کردم از انحرافات آنها که اگر خدای متعال عنایت نفرموده بود و مدتی در حکومت موقت باقی
مانده بودند ملتهای مظلوم بهویژه ملت عزیز ما اکنون در زیر چنگال آمریکا و
مستشاران او دستوپا میزدند و اسلام عزیز چنان سیلی از این ستمکاران میخورد که
قرنها سر بلند نمیکرد و به حسب امور بسیار دیگر، نهضت بهاصطلاح آزادی صلاحیت
برای هیچ امری از امور دولتی یا قانونگذاری یا قضائی را ندارند و ضرر آنها به
اعتبار آنکه متظاهر به اسلام هستند و با این حربه جوانان عزیز ما را منحرف خواهند
کرد و نیز با دخالت بیمورد در تفسیر قرآن کریم و احادیث شریفه و تأویلهای
جاهلانه موجب فساد عظیم ممکن است بشوند از ضرر گروهکهای دیگر، حتی منافقین این
فرزندان عزیز مهندس بازرگان، بیشتر و بالاتر است. نهضت آزادی و افراد آن از اسلام
اطلاعی ندارند و با فقه اسلامی آشنا نیستند. از این جهت، گفتارها و نوشتارهای آنها
که منتشر کردهاند مستلزم آن است که دستورات حضرت مولیالموالی امیرالمؤمنین را در
نصب ولات و اجرای تعزیرات حکومتی که گاهی برخلاف احکام اولیه و ثانویه اسلام است،
برخلاف اسلام دانسته و آن بزرگوار را.»
ترديد در اصالت نامه
محمد توسلي، فعال سياسي و سومین دبیر کل نهضت آزادی ایران، درباره
اصالت نامه مورد بحث گفت: «نامه منسوب به امام پیش از رحلت بنيانگذار نظام اسلامی
نگارش شد و پس از فوت ایشان انتشار یافت. براساس وصيتنامه امام، در دوران نبود
ايشان نامههايي اعتبار دارد كه به خط و امضاي خودشان باشد. پس از انتشار نامه
مهندس بازرگان بهطور مؤكد خواستار رؤيت نامه شدند كه در نهايت نامه مشاهده نشد.
بعدها آيتالله موسويتبريزي گفت كه حاج احمد پذيرفته بود كه آن نامه به خط خودش و
به امضاي امام است. با دانستن اين گزاره و استناد به وصيتنامه امام ميتوان دانست
كه آن نامه بهدليل آنكه با خط امام تطبیق ندارد، قابل پذيرش نيست. از سوي ديگر به
فرض محال كه در سنديت آن نامه ترديد وجود نداشته باشد؛ در آن صورت نيز مطرحكردن
آن چندان مناسب نيست زيرا شخصيت مرحوم مهندس بازرگان بر همگان مشخص است؛ فردي كه
امام مسئوليت اداره دولت موقت را به او سپرد و مورد تأييد تمام شخصيتهاي برجسته
انقلاب بود. از ديد من استناد به آن نامه براي نظام سودي ندارد.»
نامه به خط حاج احمد و امضاي امام بود
طبق اظهارات محمد توسلي موسويتبريزي چند سال پيش گفته بود: «احمد آقا در جلسات شرکت و مسائل را یادداشت
میکرد که عین صحبتها را به امام منتقل کند و عین عبارتهای امام را به ما میگفت.
حتی اعلامیهها را که بعد از سال ۶۶
یکی، دو سال بود که بعضی نوشتهها را امام املا میکرد و احمد آقا مینوشت. بعد
امام آن را میخواندند و من دیده بودم که بعضی کلمات را کم و زیاد و اصلاح و امضا
میکردند. حتی در برخی نامهها مثل نامههای نهضت آزادی و نامه معروف ششم فروردین ۶٧ که خط احمد آقاست و خودش به من اینها
را گفت، امضای امام بود. عین عبارات این دو نامه مورد تأیید امام بود. آقای
بازرگان شکایت کرده بود و خط منتسب به امام را مورد تشکیک قرار داده بود. آقای
محتشمی شکایت را پیش احمد آقا آورد. من آن شب آنجا بودم. آنجا
صحبت شد و احمد آقا گفت واقعش این است که امضای امام است. من هم گفتم که همین را
اعلام کنید. من نسبت نمیدهم، حرف احمد آقا را میزنم. امضا متعلق به امام است و
خط متعلق به احمد آقاست.»
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 17 بهمن 97، شماره: 3362