شعار سال:مراتع جوشقان قالی این روز‌ها به جای آنکه در اختیار دامداران باشد، با بیل‌های مکانیکی برای یافتن قطعات سنگی زیر و رو می‌شود، اما کسی نمی‌داند که مسئول آسیب‌ها به مراتع کوه‌های کرکس کیست.

 قسمتی از منابع طبیعی در شهر جوشقان قالی وجود دارد که هیچ ارگانی مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیرد. به هر اداره‌ای که مرتبط با این قسمت از جوشقان قالی بود، تماس گرفتیم، اما پاسخی که دریافت کردیم این بود: به ما ربطی ندارد.

قصه از آنجا شروع شد که امام جمعه جوشقان قالی در برابر دوربین موبایل برخی از اهالی این شهر کوچک قرار گرفت و هر مسئولی را که در این شهر مسئولیتی دارد، تهدید به تعطیلی نماز جمعه کرد؛ اگر یک معدن دیگر افتتاح شود!

پس از انتشار این ویدئو، با گروهی از جوانان جوشقان قالی آشنا شدیم که دغدغه حفاظت از شهر و دیار خود را داشتند. آنان معتقدند آنچه معادن بر سر این اجتماع انسانی می‌آورد، باعث نابودی حیات انسان‌ها می‌شود. مراتع را معدن کاران بی رویه نابود می‌کنند، دام‌ها دیگر علوفه‌ای ندارند، دامداری که اصلی‌ترین ممر درآمد این شهر است، به شدت رو به افول می‌رود و به مرز‌های نابودی رسیده استو این در حال ی است که شغل اصلی مردم دامداری است و ادامه ماجرا را می‌توان حدس زد؛ از بین رفتن طبیعت، کوچ مردم، خالی شدن یک شهر از سکنه و باقی ماجرا.

دامداران، که شاید بتوان گفت: اصلی‌ترین صنعت جوشقان قالی را دارند، فعالیت معدن کاران را در تعارض با فعالیت اقتصادی خود می‌دانند. اقتصاد محلی دارد فدای فعالیت اقتصادی کلان می‌شود که سودی هم از آن به اهالی نمی‌رسد.

معادنی که دامداران را خانه خراب کردند
حسین پستی، یکی از دامداران جوشقان قالی به این نکته اشاره می‌کند که حدود ۱۰۰ پروانه دامداری در جوشقان قالی از حدود ۱۰ سال پیش صادر شده، اما حالا این پروانه‌ها به حدود نصف یا یک سوم رسیده است. او دلیل کاهش حجم پروانه‌های دامداری را فعالیت معادن معرفی می‌کند. البته او می‌گوید که بخشی از زمین‌های مرتع را هم شهرداری به سازمان مسکن و شهرسازی واگذار کرده و در نتیجه مرتع کم شده است.

پستی اشاره می‌کند: دیگر مرتع زمستانی نداریم. قسمتی که مراتع زمستانی ما را تشکیل می‌داد، اکنون متعلق به مسکن و شهرسازی شده و فقط مقداری مرتع تابستانی باقی مانده که یا با کمبود آب مواجه هستند یا به دلیل همجواری، مشکلات دیگری را برای دامداران ایجاد کرده اند.

این دامدار جوشقانی توضیح می‌دهد: با اداره منابع طبیعی برای این مشکلات ارتباط گرفته ایم، اما می‌گویند شرکت کاوش کویر، برای فعالیت‌های معدنی خود مجوز دارد و در محدوده مجوز خود فعالیت می‌کند.

وی به تشریح نحوه فعالیت معدن کاران در دامنه کوه‌های کرکس می‌پردازد و می‌گوید: در نیمه دهه ۸۰ شرکت کاوش کویر در مزایده‌ای که از برگزاری آن خبر نداشتیم، برنده شده و در آن زمان هم استعلامی از منابع طبیعی برای فعالیت‌های معدنی در این منطقه گرفته نشده است.

به گفته پستی، شرکت کاوش کویر برای تمدید مجوز‌های خود یا ادامه فعالیت دیگر، نیازی به دریافت مجوز از سوی منابع طبیعی ندارد.

وی با اشاره به اینکه دام‌های جوشقان قالی حدود هفت ماه را در آخور علوفه می‌خورند، ادامه می‌دهد: دام نیاز دارد که برای چرا به دامنه کوه و طبیعت برود تا گوشت آن از کیفیت بالایی برخوردار باشد، اما اینکه هفت ماه از سال در طویله بماند، باعث افت کیفیت گوشت دام شده و به دامداران ضرر مالی می‌رساند.
 
پستی خاطرنشان می‌کند: رهبر انقلاب از چندین سال قبل درباره اقتصاد مقاومتی رهنمود‌هایی داشته اند، اما اکنون هیچ سازمانی حاضر نیست صدای دامداران جوشقان را بشنود.

کمتر از نیمی از مراتع جوشقان قالی در اختیار دامداران است
نصرآبادی، یکی دیگر از دامداران جوشقانی نیز در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: ۷۰ درصد مردم جوشقان قالی کشاورز و دامدار هستند و اکنون بیش از نیمی از اراضی و مراتع جوشقان زیرنظر مسکن و شهرسازی یا شرکت کاوش کویر است.

این دامدار جوشقانی نکته مهمی را درباره معدن کاران اشاره می‌کند. او می‌گوید: گوشه‌ای از بیابان را معدن کاران خراب می‌کنند، اما وقتی می‌بینند سنگ‌هایی که می‌خواهند آنجا پیدا نمی‌شود، مرتع را همانطور رها کرده و سراغ قسمت دیگری از اراضی می‌روند.

این در حالی است که طبق قانون، معدن کاران موظف هستند پس از اتمام کار خود در یک منطقه، آسیب‌های وارده شده به محیط زیست را جبران کنند. دامداران می‌گویند که معدن کاران طرف قرارداد کاوش کویر، به این وظیفه خود عمل نمی‌کنند و همین امر باعث نابودی مراتع در دامنه کوه کرکس شده است.

وی بیان می‌کند: دامداری، منبع درآمد خانواده‌ها در جوشقان قالی است و حالا داریم در اداره‌های مرتبط موضوع را پیگیری می‌کنیم. اما پاسخی دریافت نکرده ایم.

کاوش کویر حق بهره برداری دارد!
با توجه به اینکه حفاظت از مراتع مربوط به ادارات تابعه سازمان جنگل‌ها و مراتع است، با اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان ارتباط گرفتیم. مهدی شریفی، رئیس این اداره می‌گوید: فعالیت شرکت کاوش کویر در دامنه کوه کرکس قانونی است و آن‌ها حق بهره برداری از معادن را دارند.

او توضیح می‌دهد: زمانی که کاوش کویر مجوز‌های این معادن را گرفت، به صورت قانونی الزامی برای استعلام از منابع طبیعی نداشت و به همین دلیل به ما مراجعه نکردند.

شریفی معتقد است، چون به لحاظ قانونی فعالیت کاوش کویر خدشه‌ای ندارد، پس اداره منابع طبیعی هم برای نظارت و حفاظت از مراتع وظیفه‌ای ندارد.

او می‌گوید: این مسائل مربوط به سازمان صنعت و معدن است که مجوز‌ها را صادر می‌کند و از اینجا به بعد ما وظیفه‌ای نداریم.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان ادامه می‌دهد: پروانه بهره برداری این شرکت برای ۴۷۰۰ هکتار صادر شده که در نوع خود عجیب است.

وی بیان می‌کند: زمین‌های این منطقه به قدری به لحاظ سنگ‌های قیمتی غنی است که تا سال‌های زیادی می‌توان از آن‌ها سنگ برداشت کرد و تا چند نسل دیگر هم برداشت از سنگ‌های آن می‌تواند ادامه پیدا کند.

مسئول مراتع جوشقان قالی کیست؟
پیگیری‌های ما به اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان نیز رسید، کارشناسان روابط عمومی این اداره کل هم اطلاعاتی در اختیار خبرگزاری قرار دادند، اما به دلیل اینکه این اطلاعات کامل هنوز به خبرگزاری دانشجو منتقل نشده، فعلا از انتشار آن خودداری می‌کنیم. البته معاون نظارت و پایش این اداره کل نیز قول مصاحبه را در روز‌های آینده به خبرنگار ما داده است. البته با سیدجواد ساداتی نژاد، نماینده مردم کاشان در مجلس شورای اسلامی نیز ارتباط گرفتیم که بی نتیجه بود.
 
نکته مهم درباره وضعیت مراتع جوشقان قالی این است که طی تماس‌هایی که با ادارات مختلف مانند صنعت، معدن و تجارت، حفاظت محیط زیست و مراتع و جنگلداری برقرار شد، هر سه این ادارات مدعی شدند که اتفاقی که در دامنه‌های کوه کرکس رخ می‌دهد، به اداره آنان ارتباط ندارد و در حوزه فعالیت آنان تعریف نشده است؛ سوال اصلی اینجاست که مسئولیت این جریانات به عهده کیست؟