این روزها مدیران ارشد سازمان برنامه و بودجه به عنوان کسانی که جزییات لایحه بودجه ۱۳۹۹ را تدوین و به رییس جمهور و به مجلس ارایه کرده اند زیر انبوهی از انتقادها قرار دارند. از دیروز تا امروز صدها گزارش، یادداشت، خبر و مقاله از سوی اقتصاددانان و کارشناسان داخلی و خارجی و ایرانیان مقیم خارج منتشر شده است.
شعارسال: نقط مشترک همه این نوشتهها این است که ارقام این لایحه به ویژه دربخش درآمدی بوی آرزو و خیال دارند و درصورتی که با ارعاب و فشار نهادهای قدرت اجرایی شوند پیامدهای دهشتناکی برجسم و جان بنگاهها و خانوادهها برجای میگذارند. یکی دیگر از نقاط مشترک در نقدهای پرشمار این است که انگار محمد باقرنوبخت نمیداند این لایحه تهیه شده هرگز بودجه توسعهای یا برنامهای و یا پیش برنده نیست و به نوبخت و گروه سازمان برنامه و بودجه انتقاد میشود که ارقام این بودجه با طعم حسابداری فرمایشی تهیه شده است. منتقدان لایحه بودجه و معتقدان به اینکه بودجه ارسالی به مجلس بیشتر به هنر و فن حسابداری مزین است تادانش اقتصاد، میگویند سازمان برنامه و بودجه پیش از هرکاری هزینههای غیر قابل حذف را محاسبه کرده و به یک عدد رسیده است. این هزینه های مانده دربودجه همانهایی است که امکان کاهش یا حذف انها بدون تنشهای سیاسی یا اجتماعی ناممکن بوده و هست و سازمان برنامه و بودجه اختیار یا شهامت حذف انها راندارد و باید درمراجع ونهادهایی بالاتر از دولت درباره آنها تصمیم گرفته شود. دربخش هزینه های بودجه جاهایی وجود دارند که به مرور برجسم و جان بودجه به ویژه دردوران سرمستی سرچشمه گرفته از فروش بی محدودیت نفت پیچیده و رشد و توسعه کمی وکیفی پیداکرده اند. این همان نکتهای است که همه میدانند و محمد باقر نوبخت دراین ۶ سال و پیش از به عنوان سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجههای سالانه درمجلس با انها اشنایی کافی دارد. از سوی دیگر مدیران سازمان برنامه و بودجه بیشتر از مدیران هرنهاد دیگری به تنگناهای درآمدی آشنایی دارند و نیک میدانند همه راههای کم دردسر و اصلی برای کسب درامد به دلایل سیاسیت خارجی و ایستادگی برای استقلال از جریان عمومی جهان مسدودشده است. دولتهای ایران دست کم از اوایل دهه ۱۳۴۰ تاامروز بدون دردسر نفت صادرکرده و دلارهای نفت آورده را درخزانه ریخته و آن را برپایه سابقههای قبلی و میزان فشاری که هر سازمان خرج آورده است تخصیص داده اند. حالا دیگر این درآمد رقم آن نیز در کمترین حالت تا ۷۰ درصد درآمد ارزی بوده است و در بودجه نیز وزن بالایی داشته است وجود خارجی ندارد. اکنون، اما دولت میبیند به دلیل اینکه درآمد نفت دود شده و به آسمان رفته، واردات و تولید نیز با کاستی و نارسایی مواجه شده است و کسب درامد از محل مالیات برواردات و مالیات برسود بنگاهها نیز بادردسرمواجه و زایل شده است. اینها را هم نوبخت میداند وهم هر فرددیگری که حساب وکتاب سرش میشود. بااین همه دولت نمیتواند از عادت بودجه بندی دست بردارد و البته نظام سیاسی نیز حاضر نیست زیر بار این داستان برود که برای یک یا دوسال آینده این عادت را فراموش کند و بپذیرد که اقتصاددرشرایط سخت قراردارد. دراین وضعیت است که بودجه سال ۱۳۹۹ با استفاده از فن حسابداری و حساب سازی برای تعادل بخشی به درآمد وهزینه ساخته و پرداخته شده است. نوبخت و دوستانش کاری کردند که نهادهای بالاتر از سازمان برنامه و بودجه میخواهد: الان بودجه را بنویس و سال را تمام کن و به امید روزهای خوب بمان.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24 ، تاریخ انتشار: 18 آذر 1398 ، کدخبر: 472963 ، www.saat24.news