شعار سال: اگر قصد خرید ۵۰ دلار از صرافی را داشته باشید در کنار داشتن شماره شبا، کد پستی و شماره تلفن همراهی به نام خودتان باید حتما کارت ملی هوشمند هم همراه تان داشته باشید، این در حالی است که روزانه میلیونها دلار توسط سایتهای شرط بندی از طریق درگاههای مجاز بانکی ازکشور خارج میشود و کک کسی هم نمیگزد! واقعیت این است که با رواج سایتهای شرط بندی که تبلیغ آن را بارها و بارها در کانالهای تلگرامی و صفحات اینستاگرامی و به صورت پاپ اپ در سایتهای مختلف دیده ایم، هر روز باید نظارهگر خروج میلیاردها تومان پول از کشور باشیم. زیر پوست سایتهای شرط بندی آنلاین مبالغ هنگفتی با داستانهای عجیبی در حال جابه جایی است. معمولا سایتهای شرط بندی برای صاحبان آن ها، برخی شرکت کنندگان و البته درگاههای بانکی درآمدزایی دارد و درگاههای بانکی را ناخواسته در خدمت سایتهای شرطبندی قرار داده است. حالا این سوال به وجود میآید که سایتهای شرط بندی چطور میلیاردها تومان را جلوی چشم مسئولان و از طریق ساز و کارهای رسمی از کشور خارج میکنند و آب از آب تکان نمیخورد؟ در ادامه به سازو کار سایتهای شرط بندی، چگونگی استفاده آنها از درگاههای بانکی، نحوه خروج پول و ... اشاره کرده ایم.
سود میلیاردی سایتهای شرط بندی
تابلو ندارند، اما تشکیلات دارند. به جایی مالیات نمیدهند و آمار رسمی از آنها وجود ندارد، با این حال افراد زیادی هر روز به طمع افزایش سرمایه شان به سراغ آنها میروند. دیجیاتو سال ۹۷ در گزارشی شمار سایتهایی که امکان شرط بندی آنلاین در حوزههای مختلف، مثل انواع مسابقات ورزشی و بازی را فراهم کردهاند حدود ۳۶۵ دامنه اعلام کرد که به نظر میرسد تعداد این سایتها به مراتب بیشتر شده است. در این گزارش ادعا شده که گردش مالی هرکدام از سایتها در شبانه روز کمتر از یک میلیارد تومان نیست. علی انصاریان بازیکن سابق فوتبال هم پیش از این در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده بود روزانه ۶۰۰ هزار دلار با شرطبندی فقط در زمینه فوتبال از کشور خارج میشود.
خرید و فروش درگاههای بانکی
این سوال مطرح میشود که چطور سایتهای شرط بندی آنلاین یا به اصطلاح عامیانه قمار آنلاین با این که در قانون اساسی کشور جایی ندارند و حرام هستند، از درگاه الکترونیکی بانکهای رسمی کشور استفاده میکنند. سایتهای شرط بندی برای دریافت درگاه بانکی با پرداخت هزینههای بالا درگاه شرکتهایی را که به ثبت رسیده اند، میخرند. برای مثال سایتی با هدف فروش یا اجاره یک کالای مجاز ثبت میشود و نشان اعتماد را از وزارت صمت دریافت میکند. پس از آن با استفاده از همین نماد به عنوان یک کسبوکار اینترنتی درخواست درگاه بانکی میدهد و با استفاده از یکی از ۱۲ شرکت پی اس پی که تحت نظر شاپرک در حال فعالیت هستند، امکان پرداختهای الکترونیک را برای خود فراهم میکند. به بیان سادهتر شخصی سایتی برای فروش صنایع دستی راه اندازی میکند و برای آن ای-نماد میگیرد. سپس برای فروش محصولات خود به شکل اینترنتی، درگاه اینترنت بانکی دریافت میکند. اما سایت را غیر فعال نگه میدارد و در نهایت دامنه سایت را به همراه درگاه الکترونیکی آن به سایتهای شرط بندی واگذار میکند و این سایتهای پیش بینی هم بدون هیچ مشکلی از درگاه الکترونیکی برای کار خود استفاده میکنند. البته در برخی موارد این احتمال وجود دارد که درگاه بانکی که سایت شرط بندی پیش روی شما باز میکند جعلی باشد و اطلاعات کارت شما را سرقت کند. همچنین گردانندگان این سایتهای شرط بندی از روشهای دیگری مثل کارتها و حسابهای اجارهای استفاده میکنند، اما به نظر میرسد عمده تراکنشها در این سایتها از طریق درگاههای بانکی صورت میگیرد.
راههای شناسایی درگاهها برای بانکها
هر چند شناسایی درگاههای شرط بندی برای همه میسر نیست، اما راههایی وجود دارد که بانکها میتوانند با به کارگیری آن سایتهای شرط بندی را که درگاه بانکی به آنها اختصاص داده شده، شناسایی کنند. یک کارشناس امنیت سایبری میگوید: «اگر شما از یک ای. پی یونیک متصل به درگاه بانکی استفاده کنید و آن را میان ۱۰۰ وب سایت اشتراک دهید، ۱۰۰ وب سایت میتوانند به سیستم بانکی دسترسی داشته باشند. درصورتی که بانکها فقط روی آی پی حساسیت نداشته باشند و دامین را هم بررسی کنند چنین اتفاقی نمیافتد، چون سایتهای قمار بیشتر از دامینهای cv , im و سایر دامینها استفاده میکنند یا دامین آنها مدام تغییر میکند. محدودیت دامین اگر در سیستم بانکی اعمال شود، در کمتر از ۲۴ ساعت میتوانند تمام سایتهای شرط بندی را شناسایی کنند. به زبان سادهتر بانکها میتوانند دامین را درکنار آی پی شناسایی کنند و در این صورت قادر خواهند بود، دامینهای متخلف را بلاک کنند تا دسترسی اتفاق نیفتد.»
روش دیگری که میتواند راهگشا باشد پیگیری تراکنش هاست برای مثال قیمت کالای سایتی که مجوز گرفته حداقل یک میلیون تومان است، اما وقتی اطلاعات تراکنشهای متوالی آن ۳۰، ۵۰ و ۱۰۰ هزار تومان باشد میتواند گزینه خوبی برای بررسی باشد.
چرا هنوز هم سایتهای قمار درگاه بانکی دارند؟
شاپرک که رابط میان بانک مرکزی، شبکه بانکی و شرکتهای PSP است و استانداردسازی پرداختهای کارتی، کنترل و نظارت متمرکز در شبکه پرداخت و ... را میسر میسازد، مسدود کردن درگاههای بانکی سایتهای قمار آنلاین را در دستور کار خود قرار داده، اما این کار را پس از اخطار پلیس انجام میدهد نه به طور خودکار. عباسی مدیر نظارت شرکت شاپرک آبان ۹۸ در گفت و گویی با باشگاه خبرنگاران گفته است: «با اقدامات انجام شده از سال ۹۶ بیش از ۹ هزار درگاه اینترنتی متخلف بسته شده است که به بیش از ۲ هزار کد ملی مربوط میشود. این سایتها از طرق مختلفی از جمله بررسیهای بصری، جستوجوی کلمات کلیدی و روشهای مبتنی بر الگوریتمهای هوش مصنوعی شناسایی و مسدود میشوند.» هرچند بانک مرکزی و پلیس فتا هم کارهای زیادی در این زمینه انجام داده اند، اما با این حال دبیر کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی با انتقاد از ورود نکردن جدی بانک مرکزی در برخورد با مدیران سایتهای قمار و شبکههای اینترنتی به ایسنا گفته: «متاسفانه بانک مرکزی عزم جدی برای برخورد و مقابله با تراکنشهای این سایتهای شرط بندی و قمار ندارد و این سایتها برای انجام معاملات بانکی خود و کاربران به راحتی به درگاههای رسمی بانکها متصل میشوند و از طریق همین سایتها حجم قابل توجهی از معاملات برای پول شویی انجام و سرمایه زیادی از کشور خارج میشود.»
یک کارشناس ارشد امنیت سایبری هم مدعی است که شبکه بانکی در دید کلان از این موضوع بی اطلاع نیست، چون شرکتهای PSP که زیر نظر شاپرک هستند از تعداد تراکنشها سود میبرند. او از قول یکی از مدیران شرکت PSP میگوید: «یک مدیر شرکت پی. اس. پی معتقد بود ما مثل تاکسی هستیم و نمیدانیم چه کسانی سوار تاکسی میشوند.»؟!
راهکارهای تکمیلی
به نظر میرسد علاوه بر ابعاد فنی کنترلی، باید اهرمهای نظارتی و مجازاتهای بازدارنده در زمینه ارائه خدمات به سایتهای شرط بندی مورد توجه ویژه قرار گیرد. به عبارتی فردی که دامنه اینترنتی دریافت میکند باید کاملا احراز هویت شده و در قبال هرگونه سوء استفاده مسئول باشد و همچنین در گاههای پرداخت نیز صرفا به مسئله سود توجه نکنند و نسبت به کیفیت تراکنشهای زیر مجموعه خود پاسخگو باشند. البته بدیهی است این ملاحظات نباید باعث مانع تراشی برای ادامه فعالیت کسب و کارهای قانونی باشد.
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه خراسان، کد خبر: 695216، تاریخ انتشار: 15 اردیبهشت 1399، www.khorasannews.com