شعار سال: امروزه با گسترش فضای مجازی به ویژه کسب و کار‌های مجازی شاهد انتشار عکس کودکان معصوم و بی‫گناهی هستیم که ناخواسته مدل تبلیغاتی برای والدین شده‌اند که گاه خود والدین از این طریق درآمدی کسب می‌کنند یا عکس کودک خود را در اختیار برند‌های مختلف برای فروش محصولات بیشتر آن‌ها قرار می‌دهند.

کودکان بی آنکه بخواهند طعمه بردگی مدرن در فضای مجازی می‌شوند، او را هم نمی‌شود در خانه زندانی کرد، بالاخره در مدرسه و کوچه و خیابان همه را می‌بیند که موبایل به دست هستند و فیلم‌ها را با یکدیگر رد و بدل می‌کنند. این در حالی است که برخی از والدین خواسته یا ناخواسته کودکان خود را وارد بازی اقتصادی می‌کنند که در آینده و بزرگ‌سالی آن‌ها عواقب خوبی نخواهد داشت، لازم است در شرایطی که اغلب کسب و کار‌ها وسایر فعالیت‌ها به سمت فضای مجازی می‌رود، آگاهانه‌تر از این ابزار امروزی و تکنولوژی استفاده کنیم.
بسیاری از کودکان در عصر کنونی دارای آلبوم‌های مجازی هستند، عکس‌های که شاید در اختیار بسیاری از افراد باشد و به وقت بزرگسالی مورد خجالتشان شود. انتشار عکس‌هایی که از بدو تولد از وی منتشر شده تا زمان دندان درآوردن و سایر مراحل رشد، اما ای‫کاش این عکس‌های منتشر شده به مراحل رشد کودک محدود می‌شد غافل از آنکه به این نکته اندیشیده باشیم که پسر یا دختر ما وقتی به سنین جوانی رسیدند چه واکنشی نسبت به فیلم یا عکس منتشر شده نشان خواهند داد؟

گرچه بر اساس سند حمایت از حریم شخصی آنلاین کودکان، وب‌سایت‌هایی از جمله فیس‌بوک بر اساس جمع‌آوری اطلاعات کاربران پایه‌گذاری شده‌اند، اجازه ندارند کودکان زیر ۱۳ سال را بپذیرند، اما کم نیستند کودکانی که والدین‌شان به اسم آن‌ها حساب باز می‌کنند یا اگر این کار را نکنند خیلی عادی عکس‌ها و اطلاعات مربوط به کودک‫‌شان را روی صفحات خود منتشر می‌کنند در حالی اکنون در فضای مجازی در تمام کشور‌ها شاهد انتشار عکس کودکان در فضای پر پیچ و خم مجازی هستیم که بسیاری از حقوقدان‌ها و مدافعان حقوق کودکان بانگ برآورده‌اند که چنین رفتار‌هایی خطا و غیر قانونی است.
بسیاری از روان شناسان اعتقاد دارند زندگی چنین کودکانی مانند چک برگشت خورده است، نه کودکی می‌کند، نه نوجوانی و وقتی بالغ و بزرگ می‌شود با فهمیدن این که مورد سوءاستفاده قرار گرفته است دچار مشکلات روحی روانی زیادی خواهد شد. فاجعه آنجایی است که گاهی عکس کودک به دست افراد بیمار می‌افتد یا کودک بعد از بزرگ شدن به صفحه اجتماعی خود در شبکه‌های اجتماعی دسترسی پیدا می‌کند که در نتیجه به راحتی می‌تواند در معرض انواع و اقسام خطر‌ها و آزار‌ها قرار گیرد.

عکس کودکان در آلبوم‌های مجازی و عواقب آن
سرهنگ رامین پاشایی معاون اجتماعی پلیس فتا در این زمینه می‌گوید: این روز‌ها به وفور دیده می‌شود که عکس کودکان در سنین مختلف در فضای مجازی به ویژه اینستاگرام به نمایش گذاشته شده است، آلبومی از مجموعه عکس‌ها از بدو تولد تا چند سالگی، یعنی کودک در بزرگسالی می‌تواند آلبوم دوران کودکی خود را در فضای مجازی ورق بزند. والدین با انتشار عکس و نوشتن توضیحاتی در زیر عکس‌ها به مخاطبان خود اعلام می‌کنند که اکنون فرزند آن‌ها کجاست، چه کاری انجام می‌دهد، در چه سنی است، به چه چیز‌هایی علاقه دارد و غیره، این دست از والدین چه آگاهانه یا ناآگاهانه از عواقب چنین اقدامی یا بی‌اطلاع هستند یا تصور می‌کنند که مرگ برای همسایه است. نکته حائز اهمیت در انتشار عکس‌ها این است که احتمال سوء‌استفاده از این تصاویر وجود دارد چرا که همواره کلاهبرداران و تبهکاران در کمین نشسته‌اند تا از کوچک‌ترین فرصت‌ها بیشترین بهره‌برداری را داشته باشند. در فضایی که تکنولوژی و ابزار‌های ارتباط جمعی گسترش یافته است به همان نسبت جرائم نیز توسعه می‌یابد، یعنی جرائم به نسبت توسعه امکانات امروزی، شکل جدید به خود گرفته و تبهکاران از ابزار‌های نوین برای ارتکاب جرم استفاده می‌کنند، توسعه فضای مجازی نیز فرصتی است برای این افراد تا با عناوین و شگرد‌های مختلف به میدان آمده و هدف نهایی خود را پیاده کنند.

معاون اجتماعی پلیس فتا ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی که خانواده‌ها در فضای مجازی گشت و گذار دارند و به نوعی فرزندان آن‌ها نیز در این فضا حضور دارند، لازم است با آگاهی بیشتری در فضای مجازی و سوء‌استفاده‌های احتمالی از آن، قرار گیرند تا خود و عزیزانشان طعمه تبهکاران فضای مجازی نشوند. باید والدین آگاه باشند که استفاده از عکس‌های شخصی خود و فرزندان به عنوان پروفایل یا به اشتراک گذاشتن آن‌ها در فضای مجازی می‌تواند، افراد را به دردسر بیاندازد. بیشتر افراد جامعه در فضای حقیقی حاضر نیستند حتی یک عکس پرسنلی از خود در اختیار دیگران بگذارند، اما در شبکه‌های اجتماعی بدون هیچ گونه محدودیت و به راحتی عکس‌های خصوصی خود را به اشتراک می‌گذارند غافل از اینکه این عکس می‌تواند در اختیار همه قرار بگیرد و به سرعت منتشر شود.

انتشار تصاویر کودکان در فضای مجازی نقض حقوق کودک است
مطهره ناظری، رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز در این زمینه می‌گوید: انتشار تصاویر کودکان از سوی والدین در فضای مجازی و همچنین استفاده کودکان در مدلینگ نقض حقوق کودک است. درمورد تصویربرداری از کودکان، آنچه شاهد هستیم چه انتشار تصاویر از طرف والدین در فضای مجازی، چه انتشار تصاویر کودکانی که در مدلینگ از آنان استفاده می‌شود یا در موردی که اخیرا برخی تصاویر کودکان به حالت نیمه برهنه یا اروتیک از سوی یک آتلیه منتشر شده، به نوعی استفاده ابزاری از کودکان و بسیار تاسف برانگیز است. استفاده کودکان در صنعت مدلینگ در حال مرسوم شدن در فضای مجازی است و می‌توان گفت والدین این کودکان به نوعی به عنوان شغل کودک به آن نگاه می‌کنند و با توجه به آسیبی که به کودکان وارد می‫کند، این اقدام به نوعی کار اجباری کودکان محسوب می‌شود. کسب درآمد از طریق کودکان به شیوه ابزاری و انتشار تصاویر آنان در فضای مجازی، قابل پیگیری است و لازم است که آگاهی رسانی شود تا والدین بدانند با این اقدامشان چه آسیب جدی به کودکان خود وارد می‌کنند.

انتشار تصویر کودکان در فضای مجازی و سایت‌های خبری ممنوع است
مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک اعلام کرد: انتشار تصاویر کودکان در فضای مجازی و سایت‌های خبری علاوه بر نقض حریم خصوصی و حقوق آنها، کودکان را در معرض مخاطره و سوء‌استفاده قرار می‌دهد و این اقدام ممنوع است.

در این بیانیه تصریح شده است: مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک در راستای وظایف راهبردی خود راهبری و اجرای برنامه‌های گوناگون به منظور ارتقاء حقوق کودک در جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارد که سلسله اقدامات انجام شده در این راستا فهرستی بلند از اقدامات گوناگون را دربرمی‌گیرد. از جمله این موارد می‌توان به تلاش در اصلاح قوانین و مقررات با رویکرد کودک محوری، تدوین لوایح مورد نیاز در راستای حمایت از حقوق کودکان، آموزش حقوق کودک در قالب مدارس فصلی به کنشگران اصلی عرصه حقوق کودک، هماهنگی برای ایجاد کلینیک‌های حقوق کودک، پیشگیری از نقض حقوق کودک است، اما اکنون بی گمان مهم‌ترین راهبرد این مرجع ایجاد زمینه مناسب و گسترش زنجیره تعاملی با دستگاه‌ها و ایجاد زیرساخت فرهنگ حقوق کودک از طریق کنشگران اصلی به سطح جامعه، مدارس و خانواده‌ها است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۶۲۴۶۵، www. ebtekarnews.com