شعار سال: در ماه‌های نخست سال جاری انتقاد‌هایی از سوی برخی افراد و رسانه‌ها پیرامون کاهش نرخ صادرات کالا‌های غیرنفتی به کشور‌های همسایه مطرح شده است. این در حالی است که دولت در چند سال گذشته با تمام ظرفیت خود کوشیده تا در مسیر رونق صادرات غیرنفتی با نگاه ویژه به همسایگان گام بردارد. رویکردی که آمار‌های موجود در حوزه صادرات به روشنی بیانگر این تلاش‌ها است. در سال جاری، اما برخی موانع، چون کرونا و تحریم در مسیر صادرات غیرنفتی قرار گرفت و حرکت سریع در این حوزه را تا حدی ناهموار و کند ساخت.

دولت، اما از روز‌های نخست سال ۱۳۹۹ تا به امروز کوشیده است با وجود مشکلات به وجود آمده، بر نرخ صادرات غیرنفتی بیافزاید، تا جایی که طبق تازه‌ترین آمارها، صادرات غیرنفتی در ۶ ماهه نخست امسال به ۱۳.۵ میلیارد دلار رسیده است. این میزان اگرچه در مقایسه با میزان صادرات در سال‌های پیشین افت قابل توجهی را نشان می‌دهد، اما حکایت از آن دارد که دولت با وجود چالش‌ها همچنان در تلاش برای چرخ صادرات کشور را به حرکت در آورد.

سایه تحریم و کرونا بر سر صادرات ایران

انتقاد‌ها به دولت و توصیه‌ها به آن در خصوص لزوم افزایش صادرات، در حالی مطرح می‌شود که دولت تدبیر و امید در سال‌های گذشته برای گسترش صادرات غیر نفتی به ویژه به ۱۵ کشور همسایه ایران عزم راسخی از خود نشان داده است. در شش ماه نخست سال جاری، اما همه‌گیری ویروس کرونا بر صادرات ایران به کشور‌های همسایه تاثیرات منفی گذاشته است. رخدادی که نه فقط اقتصاد ایران که اقتصاد‌های بزرگ جهان را نیز از خود متاثر ساخته است.

در کنار پیدایش و گسترش کرونا و بسته شدن مرز‌های کشور‌های همسایه به روی ایران، تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌های یکجانبه علیه ایران از سوی آمریکا مولفه دیگری است که در ماه‌های اخیر با فشار بر اقتصاد ایران، مسیر صادرات به کشور‌های همسایه را تا اندازه‌ای ناهموار ساخته است.
مشکلات ایجاد شده در حوزه ارز و افزایش نرخ ارز در ماه‌های اخیر، اما یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در کند شدن صادرات غیرنفتی بوده است؛ اتفاقی که از اقبال صادرکنندگان به حوزه صادرات کاسته و خود نیز زاییده تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران است.

نگاه دولت تدبیر به گسترش صادرات
اگرچه در سال ۱۳۹۹ به موجب برخی تنگنا‌های ناشی از تحریم و کرونا، میزان صادرات کالا‌های غیرنفتی به کشور‌های همسایه در مقایسه با سال‌های پیشین افت قابل توجهی داشته است، اما روند تجارت خارجی به ویژه در دولت دوازدهم نشان از توجه ویژه دولتمردان به حوزه صادرات و عزم راسخ دولت به تجارت خارجی به ویژه با کشور‌های همسایه ایران دارد.

در سه ماهه نخست امسال ارزش صادرات غیرنفتی ایران ۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بوده که ۶۰ درصد از این میزان، سهم کشور‌های همسایه بوده است؛ اگرچه ارزش صادرات به این کشور‌ها نسبت به سه ماه نخست سال ۹۸ بنابه دلایلی که پیشتر به آن اشاره شد، کاهش ملموسی داشته است.

این در حالی است که پیش از بروز کرونا، یعنی در سال‌های۱۳۹۷،۱۳۹۶ و ۱۳۹۸، آمار‌های منتشر شده از صادرات غیرنفتی به کشور‌های همسایه روندی رو به رشد را نشان می‌دهد.

آمار‌های منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد، در سال ۹۸ در مجموع ۷۶ میلیون و ۵۹۹ هزار تن کالا به ارزش ۲۴ میلیارد و ۶۸۱ میلیون دلار از ایران به بازار‌های همسایه صادر شده است؛ آماری که حاکی از رشد ۲ درصدی ارزش صادرات نسبت به سال ۹۷ است. همچنین وزن صادرات نیز نسبت به سال ۹۷ افزایش ۲۹ درصدی را تجربه کرده است.

بر اساس آمارها، جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۷ نیز نزدیک به ۲۴ میلیارد و ۱۳۲ میلیون دلار به ۱۵ کشور همسایه صادرات داشته است.

در سال ۱۳۹۶ نیز مجموع صادرات غیرنفتی ایران به ۴۶ میلیارد و ۹۳۱ میلیون دلار رسید که این میزان در قیاس با سال ۹۵ رشد چشمگیری داشت و رکوردی در حوزه صادرات غیرنفتی در سال‌های پس از انقلاب اسلامی به شمار می‌رود.

افزایش صادرات غیرنفتی به کشور‌های همسایه در سال‌های گذشته، حکایت از آن دارد که دولت تدبیر و امید عزم راسخ و برنامه منسجمی برای رشد تجارت با کشور‌های همسایه دارد، اما رخدادهایی، چون کرونا، خروج آمریکا از برجام و افزایش فشار‌ها و تحریم‌های یکجانبه این کشور علیه ایران موانعی شدند که توانستند در ماه‌های نخست سال جاری تا حدی بر مسیر رشد صادرات ایران تاثیر ناخوشایند بگذارند.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۹مهر ۱۳۹۹، کد خبر: irna.ir، ۸۴۰۶۶۷۱۷