شعار سال: مدرن ترین تصفیه خانه آب کشور در بیرجند، آب کافی ندارد ،پول برای تهیه مواد شیمیایی مورد نیاز برای تصفیه نیست، مشکلات بسیاری تا افتتاح این تصفیه خانه رفع نشده مانده است، کفش آهنی مسئولان هم در این بی آبی زنگ زده است. گالن ها کنار هم در پیاده رو ردیف شده است ،هر کدام که پر آب می شود دیگری را جلو می آورد ،و قبلی را در صندوق عقب خودرو جاساز می کند، او و دیگر شهروندان بیرجندی مدت هاست که برای دریافت آب آشامیدنی جلوی ایستگاه های تصفیه آب صف می کشند،حتی تصفیه خانه مدرن بیرجند که به گفته مسئولان سیستم های تصفیه آن در خاورمیانه نمونه است این مراجعه ها را کم نکرده است.

اجرای تصفیه خانه آب بیرجند وعده ای بود که برای رفع مشکل گوارایی آب که البته مسئولان آن را در حد استاندارد ملی می دانستند از سال 86 کلید خورد ،اما بعد ها مسئولان در پاسخ به این سوال که اگر آب بیرجند استاندارد های ملی را دارد چرا باید چنین تصفیه خانه مدرنی اجرا شود پرده از راز های دیگری درباره کیفیت آب بیرجند برداشتند. مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی پارامتر های فیزیکی آب بیرجند را مطلوب ارزیابی می کند منظورش از پارامتر های فیزیکی همان کدورت، طعم آب، بو در آب، درجه حرارت و... است که از قبل هم مشکلی نداشته است. اما مهندس «هاشمی مقدم» درباره کیفیت شیمیایی آب بیرجند نظر دیگری دارد،که انگار بعد از راه اندازی اولیه تصفیه خانه به حد مطلوب رسیده است. وی ادامه می دهد: برخی پارامترهای شیمیایی در آزمایش های شرکت آب و فاظلاب و آزمایشات مرکز بهداشت بیش از حد مجاز بود که این موضوع ضرورت ایجاد تصفیه خانه را برای این شهر دو چندان کرد. وی در پاسخ به این سوال که چه پارامترهایی از حد مجاز بیشتر بوده است فقط به این پاسخ بسنده می کند که منظور از پارامتر های شیمیایی همان آنیون ها و کاتیون ها از قبیل سدیم، پتانسیل، منیزیم، نیترات، سولفات، کلرات و فلزات سنگین مانند کروم، مس، سرب و... است که هدف از احداث تصفیه خانه حذف همین فلزات سنگین بوده است.

وی هیچ آمار و میزانی از این فلزات سنگین در آب بیرجند مطرح نمی کند و می گوید:در برخی از پارامترها مشکل داشتیم که بعد از راه اندازی تصفیه خانه رفع شده است و هم اکنون آبی که در خروجی تصفیه خانه دریافت می کنیم و در شبکه توزیع شهر قرار می گیرد قابل قبول شرکت آب و فاضلاب و مرکز بهداشت شهرستان است.

*محرمانه بودن موضوع از نظر مرکز بهداشت

هرچند بارها با مرکز بهداشت شهرستان تماس گرفته شد و حتی سوالاتی در این زمینه ارسال شد اما متولیان پاسخ گویی به این موارد را محرمانه دانسته و همکاری نکردند اما در چکیده مقاله ای که دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سایت مرجع دانش به آدرس http://www.civilica.com/Paper-...NCEH13_078.html در سال 89 منتشر کرده اند آنچه به نظر عده ای محرمانه می آید به روشنی مطرح شده است، در چکیده این مقاله آمده است: «وجود مس به مقدار بالا باعث ایجاد بیماری هایی از قبیل :کم خونی، تغییرات در استخوان ها، افزایش کلسترول و مشکلات دیگر می شود. ترکیبات کروم شش ظرفیتی سرطانزا است و بر روی بافت بدن انسانها اثرات مخربی دارد. روش تحقیق: به صورت سر شماری از چاه های تامین کننده آب شرب شهر بیرجند( 28 نمونه) و شبکه آبرسانی( 39 نمونه)برداشت شد. نمونه برداری به روش استاندارد انجام شد. آنالیز نمونه ها به وسیله دستگاه جذب اتمی و به روش استانداردانجام گردید. تفسیر و آنالیز داده ها ی به دست آمده به کمک نرم افزار spss و استفاده از آزمون های توصیفی وتحلیلی انجام شد. نتیجه گیری: در مورد عنصر مس هیچ گونه مشکلی در منابع و شبکه آب شهر وجود ندارد . در بسیاری موارد مقدار کروم از حد مجاز بیشتر است و احتمالا این آلودگی منشاء زمین شناسی دارد.» البته بیان صریح مدیر پروژه تصفیه خانه آب شرب بیرجند در شهریور 91 در گفت و گو با خبر گزاری فارس اهمیت احداث این تصفیه خانه را مورد تایید قرار می دهد. «مریم قوی پنجه» دربازدید کارشناسان دستیار ویژه رئیس جمهور از این پروژه در همان تاریخ هدف از احداث تصفیه خانه را حذف سختی فلزات سنگین و تبدیل کروم شش ظرفیتی به سه ظرفیتی عنوان کرده است. با این توصیف باید پرسید پروژه ای که تا این حد برای بهداشت و سلامتی شهروندان اهمیت دارد چرا بعد از حدود یک سال از بهره برداری آزمایشی هنوز به طور رسمی افتتاح نشده است؟ و آیا کروم با راه اندازی این تصفیه خانه حذف شده است.

*آب کیفیت مطلوب دارد

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان می خواهد خیال شهروندان از این موضوع به طور کامل راحت باشد به همین دلیل پاسخش را با این جمله آغاز می کند:بزرگترین دلیل احداث تصفیه خانه حذف فلزات سنگین از آب بیرجند بوده و اکنون به این هدف رسیده ایم قاطعانه می گویم توانسته ایم فلزات سنگین که بیشتر از حد مجاز بوده است را از آب بیرجند با راه اندازی تصفیه خانه حذف کنیم . مهندس «امامی» می افزاید: باید یادآور شوم که آب بیرجند در همه نقاط این سنگینی را نداشته است و امروز بعد از تصفیه بسیار مطلوب است. وی درباره علت اینکه چرا پروژه ای که قرار بود 30 ماهه به اتمام برسد 7 ساله شد و هنوز هم با وجود این که در آذر 93 به بهره برداری آزمایشی رسیده افتتاح رسمی نمی شود، توضیح داد: این پروژه با این حجم و ابعاد برای اولین بار در کشور انجام شده است این ویژگی به علاوه مشکلات اعتباری برای خرید تجهیزات، مواد شیمیایی لازم وضعیت آبی استان و نیز هزینه های بهره برداری که برای شرکت آب منطقه ای در بر دارد روند اجرای کار را در مراحلی کند و حتی متوقف کرد. وی با اشاره به شبکه فرسوده آب شهر بیرجند ادامه می دهد:همه این مسائل را با این موضوع 150 لیتر در ثانیه پرت آب از شبکه فرسوده شهر و این که بخشی از فضای سبز با آب شرب آبیاری می شد و باید این موضوع تا قبل از ورود آب تصفیه به داخل شبکه اصلاح می شد جمع کنید علت طولانی شدن افتتاح این پروژه دستتان می آید. «امامی»خوش بین است به این که موضوع آب مورد نیاز تصفیه خانه بیرجند که حالا از دشت رکات و علی آباد تامین می شود با دریافت اعتبار 50 میلیارد تومانی برای اتمام طرح از جمله انتقال آب از دشت مختاران به بیرجند رفع شود.

وی با بیان این که تاکنون برای این پروژه 55 میلیارد تومان اعتبار هزینه شده است، می گوید: این اعتبار صرف تصفیه خانه، خطوط ارتباطی داخلی شهر و خطوط توزیع شده است. وی در پاسخ به این که چرا با وجود بهره برداری و رضایت متولیان این شرکت از کیفیت آب خروجی، گاهی مردم این گوارایی را حس نمی کنند پاسخ داد:بهره برداری از این تصفیه خانه آزمایشی بوده است و مدت مطرح شده برای تست مشکلات احتمالی یک ساله بوده این مورد هم جزو همان مشکلات احتمالی بود ،در تابستان چون با پیک مصرف شبکه دچار افت فشار شد همکاران ما در شرکت آب و فاضلاب مجبور به وارد کردن آب سه چاه دیگر به شکل مستقیم به شبکه توزیع شدند اما این موضوع فقط مربوط به زمان پیک مصرف بوده است و فقط در برخی از نقاط شهر، و اکنون تزریق مستقیم نداریم. وی به وجود آمدن چنین مشکلاتی را یکی از دلایلی عنوان می کند که پروژه تاکنون افتتاح رسمی نشده است و می گوید:همکاران ما در وزارت نیرو انتظار دارند تصفیه خانه در زمان افتتاح رسمی همه تست ها را داده باشد و آب با کیفیت به طور دائمی در مدار جریان داشته باشد که این مهم به زودی محقق می شود و افتتاح رسمی خواهیم داشت. وی با اشاره به این که هزینه های بهره برداری از جمله مواد شیمیایی و... تصفیه خانه ماهیانه 500 تا 600 میلیون تومان است که در مقابل آب تصفیه شده بسیار اقتصادی است از مسئولان می خواهد با نگاه ویژه به این پروژه در تامین اعتبار لازم برای تکمیل آن و نیز بحث تامین آب تصفیه خانه در سال های آینده با توجه به شرایط جوی استان آن ها را یاری دهند.

*کاهش کیفیت آب سرایان

کیفیت آب سرایان با توجه به افت شدید آب های زیر زمینی در این دشت کاهش یافته است. مهندس فرزانگان عضو هیئت مدیره شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی میزان افت آب دشت سرایان از مهر 65-64 تا انتهای سال آبی 93-92 را بیش از 18 متر اعلام کرد و گفت: در این دشت سالی 64 سانتی متر افت سطح آب را داشته ایم که این موضوع تاثیر مستقیمی روی کیفیت آب این شهرستان داشته است.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان: تزریق مستقیم به تصفیه خانه آب انجام نمی شود

تزریق مستقیم به تصفیه خانه آب بیرجند انجام نمی شود. مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی درباره گلایه ها از تغییر در کیفیت آب بیرجند گفت:این تغییر فقط در زمان پیک مصرف یا ترکیدگی خط لوله شبکه و افت فشار به وجود می آید. مهندس «هاشمی مقدم»افزود: افت فشار آب در تابستان امسال به اوج خود رسید به همین دلیل مجبور شدیم آب سه چاه که به تصفیه خانه هنوز متصل نشده را وارد شبکه کنیم. وی تاکید کرد:این مشکل هم اکنون رفع شده و در حال حاضر هیچ گونه تزریق مستقیمی به شبکه نداریم علاوه بر این یکی از این چاه ها به طور کامل از مدار بهره برداری خارج شده و 2 چاه دیگر هم قرار است جا به جا شود. وی آب دریافتی شرکت آب فاضلاب در خروجی تصفیه خانه را بسیار مطلوب ارزیابی کرد و افزود:با این که این تصفیه خانه به شکل آزمایشی راه اندازی شده اما تا کنون تمام استاندارد های لازم در راستای تصفیه شیمیایی آب در حد مطلوب انجام و به زودی به بهره برداری رسمی خواهد رسید .

وی از مسئولان کشوری خواست با توجه به هزینه هایی که استحصال و بهره برداری آب در این استان به خود اختصاص می دهد و به طور حتم بعد از راه اندازی کامل تصفیه خانه بیشتر هم خواهد شد نگاه ویژه ای در بحث واقعی شدن قیمت آب داشته باشند.

*معاون بهره برداری از منابع آب استان خبر داد: «کیفیت بسیار پایین» بخش زیادی از منابع آبی استان

کیفیت آب در بخش زیادی از منابع آبی موجود خراسان جنوبی بسیار پایین است. معاون حفاظت و بهره برداری از منابع آب خراسان جنوبی با تأکید بر مدیریت پساب فاضلاب در شهر بیرجند گفت: با مدیریت و استفاده صحیح از پساب فاضلاب می توان علاوه بر داشتن منبع آب پایداربرای مصارف خاص و فضای سبز، از به وجود آمدن مشکلات زیست محیطی و آلودگی دیگر منابع آب جلوگیری به عمل آورد. «سروری»افزود: در حال حاضر بخش زیادی از منابع آب موجود در استان دارای کیفیت بسیار پایین و کاهش میزان نزولات جوی نیز به این امر دامن زده است. وی افزود: این افت کیفیت منابع آب به نحوی است که علاوه بر شهرستان بیرجند در دیگر شهر های استان از جمله شهرستان قاین نیز مشاهده می شود. وی با ابراز نگرانی از آلودگی منابع آب زیرزمینی منطقه توسط پساب خروجی دانشگاه بیرجند گفت: با توجه به هزینه بر بودن اجرای شبکه، تنها راهکار مناسب ایجاد تصفیه خانه لوکال می باشد که این امر ضرورت همکاری همه مسئولان امر را برای حل این مشکل و حفظ منابع آبی موجود می طلبد. «سروری» با اشاره به مدیریت پساب مرکزآموزش امام رضا(ع) بیرجند خواستار استفاده مناسب از این پساب برای ایجاد فضای سبز پادگان و نیز کاشت گیاهان کاربردی در صنایع کاغذسازی شد.

*با راه اندازی اولین تصفیه خانه شیمیایی/ فلزات سنگین در آب بیرجند به حد استاندارد رسید

فلزات سنگین ازجمله کروم با راه اندازی تصفیه خانه بیرجند از آب حذف شد. سرپرست معاونت برنامه ریزی و بهبود مدیریت شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی درباره تصفیه خانه بیرجند گفت: تصفیه خانه آب بیرجند به منظور تامین بخشی از نیاز آب شرب شهر بیرجند و همچنین اتصال منابع آب به تصفیه خانه و به مخازن توزیع آب شهر با دیدگاه توزیع یکنواخت منابع آب از لحاظ کمی و کیفی انجام شد.

مهندس «محبتی»افزود: این تصفیه خانه شیمیایی شامل 10 واحد اصلی است که واحدهای PR ،Ro مهمترین قسمت های آن به شمار می روند که با راه اندازی واحد RO توانستیم فلزات سنگین از جمله کروم را به حد استاندارد برسانیم.

وی با اشاره به این که این نوع فلز از طریق پوست قابل جذب است، یادآور شد: این موضوع لزوم این که تصفیه خانه ای مدرن در بیرجند احداث شود یعنی علاوه بر شرب شست و شو را هم شامل شود ضروری تر کرد.

وی ظرفیت نهایی این تصفیه خانه که در خاورمیانه نمونه است را 600 لیتر در ثانیه عنوان کرد و افزود: هم اکنون 220 لیتر در ثانیه آب در واحد RO تصفیه می شود و توانستیم با فعال کردن واحد PR (پلت راکتور)پرت آب تصفیه را به حداقل ممکن برسانیم.علاوه بر این با تکمیل تصفیه خانه در فاز دوم تا 930 لیتر بر ظرفیت آن افزوده خواهد شد.

وی مهمترین مشکلی که ممکن است در آینده ای نزدیک برای این تصفیه خانه به وجود بیاید را تامین آب مورد نیاز آن دانست و گفت: بهتر است مسئولان استان برای این موضوع از هم اکنون در تلاش باشند تا با جذب اعتبار لازم طرح هایی که برای تامین آب مورد نیاز به شکل میان مدت و بلند مدت در نظر گرفته شده را اجرایی کنیم.

«محبتی»با اشاره به هزینه هایی که آب تصفیه به خود اختصاص می دهد و فرهنگ استفاده از آب و این که آیا با این وضعیت آبی ادامه کشاورزی به شیوه های سنتی در این استان به صرفه است گفت که باید هرچه زود تر در مورد این موضوع برنامه ریزی دقیق تری انجام شود.

وی در ادامه روند اجرا و تکمیل پروژه تصفیه خانه بیرجند را نیازمند اعتبارات خاص دانست و گفت: این حق مردم خراسان جنوبی و بیرجند است که بخواهند از آب سالم بهره مند باشند پس لازم است در ردیف های اعتباری خاص برای این پروژه برنامه داشته باشیم. چون با روند کنونی تخصیص اعتبار برای ادامه کار تصفیه خانه به مشکل برمی خوریم.

*لزوم نگاه حسابگرانه به آب

مهندس هاشمی مقدم(مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان)- یک حساب دو دو تا چهار تاست، شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی سالی 18 میلیارد تومان زیان می دهد، دلیل ها روشن است، اکنون قیمت فروش هر متر مکعب آب در این استان 350 تومان است در حالی که قیمت تمام شده آب استحصالی 900 تومان است،این فاصله 550 تومانی پولی است که باید از طریقی وصول شود! که نمی شود!!!

با واقعی شدن قیمت آب خدمات در این حوزه را می توانیم افزایش دهیم در حال حاضر 30 درصد آب به دلیل حجم فرسودگی شبکه توزیع هدر می رود که اگر قیمت ها کمی واقعی شود می توان با دریافت این رقم سرعت نوسازی شبکه را افزایش داد،این دغدغه زمانی بیشتر شده است که تصفیه خانه آب بیرجند راه اندازی آزمایشی شد چرا که اکنون این آب که با هزینه زیادی تصفیه می شود وارد این شبکه فرسوده شده و بخشی از آن از دست می رود.در این میان شورای شهر هم که می توانست با اجرای تبصره 3 و تغییر اندکی در قیمت های آب کمی به بهسازی این شبکه کمک کند پا پس کشیده و این تبصره را تاکنون اجرایی نکرده است.

افسوس در جایی بیشتر می شود که علاوه بر هدررفت ظاهری هدر رفت های واقعی مانند نشت مخازن،خطای دستگاه های اندازه گیری و... نیز رخ می دهد. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که در خراسان جنوبی تعرفه آب بسیار پایین است که این نکته باید با ورود آب تصفیه به شبکه آب بیرجند اصلاح شود. لازم به ذکر است میزان سرانه آب تجدیدشونده در سال را برای ایران حدود هزارو900مترمکعب تخمین زده اند. این عدد برای کشور کانادا که از غنی ترین کشورهای دنیا در زمینه منابع آب محسوب می شود حدود 85هزار مترمکعب (45برابر ایران)، برای انگلستان 2هزار و 888 مترمکعب و برای ترکیه 3 هزار و207مترمکعب است؛ اگر این عدد را معادل میزان دارایی آبی این کشورها در نظر بگیریم، درحالی که ایران فقیرتر از سه کشور دیگر در زمینه بهره مندی از منابع آب تجدیدشونده محسوب می شود، متاسفانه اثری از حسابگری در میزان مصرف آب و مدیریت آن در کشور دیده نمی شود و بی محابا به مصرف آب با نرخ متوسط روزانه حدود 300لیتر و تقریبا برابر با مردم کانادا با میانگین مصرف روزانه 324لیتر، مشغول هستیم. این عدد برای انگلستان حدود 150لیتر و برای ترکیه حدود 260لیتر است. این آب، آب تصفیه شده است که با هزینه زیاد و از طریق ساختن سدها، خط لوله های انتقال آب، ایستگاه های پمپاژ، تصفیه خانه ها و لوله کشی شهری به خانه ها آورده شده و صرف شست وشو، حمام، آشپزی، نوشیدن و... می شود و درنهایت به چاه های فاضلاب سرازیر می شود.

بدون درنظرگرفتن عوامل دیگری چون تغییر اقلیم، رشد بالای جمعیت به طور عام و رشد جمعیت شهری به طور خاص، آلودگی منابع آب، نداشتن سیستم تصفیه فاضلاب شهری در بسیاری از شهرها، میزان بالای نشت و هدررفت آب به دلیل فرسوده بودن لوله کشی شهری و تنها با بررسی این ارقام برای هر شخص آشنا با حساب ساده، بسیار واضح است که ایران با سرعت بالایی به سمت ورشکستگی، کمبود و بحران آب پیش می رود. در خصوص مقایسه آب بهای شهری، متوسط هزینه آب شهری در هر مترمکعب در کانادا معادل 6/14درصد از حداقل دستمزد ساعتی در این کشور است ؛ این نسبت برای انگلستان 41درصد، برای ترکیه 44درصد و برای ایران 6/8درصد است. در حال حاضر حداقل دستمزد ساعتی در کانادا 25/10دلار کانادا، انگلستان هشت پوند، ترکیه 37/1یورو و ایران سه هزارو459تومان تعیین شده است. به عبارت دیگر، بهای آب برای شهرنشینان ایران که سرزمینی نیمه خشک محسوب می شود، بسیار ارزان تر از غنی ترین و پرآب ترین کشورهای دنیا نظیر کانادا است

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی پارس، تاریخ انتشار: 12 شهریور 1394، کد مطلب: -:www. parsnews.com