شعار سال: محسن شمشیری؛ بانک مرکزی نیز فورا توضیح داده که اظهارنظر در مورد مسائل پولی و ارزی باید به بانک مرکزی سپرده شود و نباید از سخنان مسوولان اشتباه برداشت شود. با وجود این اظهارات و تکذیب‌ها - حتی اگر بپذیریم که تاکنون مسوول رشد قیمت دلار تحریم‌ها بوده - حالا جای این پرسش مطرح است که اکنون چه بهانه‌ای برای دلار ۲۵ هزار تومانی وجود دارد و چرا دولت حداقل تلاش برای کاهش چند هزار تومانی دلار تا مرز ۲۰ هزار تومان را انجام نمی‌دهد تا اندکی از فشار‌های خردکننده بر مردم را کاهش دهد؟ در رسانه‌ها آمده است که آقای واعظی با تاکید بر اینکه از نظر اقتصادی نرخ ارز ایران ۲۵ یا ۲۷ هزار تومان نیست، گفته: ما این کار را کردیم تا بتوانیم اقتصاد کشور را اداره کنیم تا امروز دشمنان بگویند که فشار حداکثری شکست خورده و آن‌ها به دنبال حل مسائل هستند و امروز ایران از موضع قدرت است.

 

معنای این اظهارات این است که دولت برای تامین نیاز‌های ریالی، تعادل در صادرات و واردات، کاهش مخارج ارزی و واردات، نرخ ارز را بالا نگه داشته که هم ریال بیشتری برای صادرکننده تامین شود و هم امکان تامین ارز برای واردات محدود را داشته باشد و بازار با رشد تقاضا مواجه نشود و بانک مرکزی مجبور به استفاده بیشتر برای استفاده از ذخایر خود در برخی مقاطع نشود و مشکلات سال‌های ۹۶ و ۹۷ کمتر در سال‌های ۹۸ و ۹۹ رخ دهد. البته آقای واعظی بلافاصله اعلام کرده که از حرف‌هایم برداشت نادرست شده است و نگفتم دولت ارز را گران کرده است. در گفت‌وگوی صمیمانه با فعالان بخش خصوصی استان اصفهان، بخشی از عرایضم به دلیل برداشت یا انعکاس ناقص، متاسفانه دچار تحلیل نادرست در فضای رسانه‌ای شده است.

 

 

آنچه در تشریح شرایط بسیار دشوار جنگ اقتصادی در سه سال گذشته در این جلسه بیان شد، ناظر به شدت تحریم‌ها، فشار حداکثری و کم و کیف محدودیت‌هایی بود که به اقتصاد کشور تحمیل شد و پیامد‌های نامیمونی همچون افزایش نرخ ارز را به دنبال داشت. بی‌تردید گرانی ارز در آن مقطع، نتیجه فشار‌های تاریخی و کم‌سابقه بر اقتصاد ایران بوده و مقصود بنده نیز این بود که دولت به‌رغم اینکه معتقد بود قیمت واقعی ارز هرگز و هرگز ۲۵ تا ۲۷ هزار تومان نیست، اما با مقاومت و تحمل تبعات تحمیلی و ظالمانه تحریم‌ها، کشور را اداره کرده و در برابر اراده دولت ترامپ برای فروپاشی اقتصاد ایران ایستاده است. بنده مجددا به صراحت تاکید می‌کنم که دولت هیچگاه به دنبال گران کردن ارز نبوده و قیمت بالای ارز و نرخ غیرواقعی آن را یکی از موانع مهم اداره کشور و یکی از رخداد‌های تلخ در دوران مسوولیتش می‌داند و همواره در پی کنترل آن و کاستن از فشار بر شهروندان بوده است؛ آنچنان‌که در آینده نزدیک نیز هیچ فرصتی را برای کنترل نرخ ارز از دست نخواهد داد.

 

تمام سیاستگذاری‌های اقتصادی دولت و بانک مرکزی در این سه سال با هدف کاهش اثر تحریم‌ها بر اقتصاد کشور و خصوصا جلوگیری از افزایش نرخ ارز و کنترل تورم بوده است؛ لذا هر گونه تلقی که انتفاع دولت از گرانی نرخ ارز را مفروض بگیرد، قطعا غلط و نامنطبق با واقعیت‌های اقتصادی کشور است. چنین فرضیه‌ای البته جفا به همه عزیزان و دست‌اندرکارانی که برای مقابله جهش نرخ ارز کوشیدند نیز هست. این اظهارات به هر شکلی که گفته شده باشد واقعیت افزایش نرخ ارز و استفاده نکردن دولت و بانک مرکزی از تمام ابزار‌ها به خصوص ذخایر ارزی برای کنترل نرخ‌ها وکاهش فشار بر مردم را نشان می‌دهد. ۶ تا ۹ برابر شدن نرخ دلار، موضوعی است که اتفاق افتاده و دولت و بانک مرکزی در ارتباط با نرخ‌ها مسوول هستند و نباید تمام این مشکل را به تحریم‌ها واگذار کنند. شاهد مدعا افزایش نرخ‌ها در روز‌های اخیر است که با وجود گذشت دوماه از پایان دولت ترامپ و کاهش بار روانی اقدامات دولت ترامپ، نرخ ارز مسیر ۲۱ تا ۲۶ هزار تومان را طی کرده است و با وجود خبر‌های مختلف در مورد امکان و احتمال گشایش ارز‌های بلوکه شده و بازگشت امریکا به برجام، هنوز مشخص نیست که به چه دلیلی دولت و بانک مرکزی اقدامات لازم برای کاهش نرخ‌ها را انجام نمی‌دهند. وقتی دولت ترامپ کنار رفت قیمت دلار کاهش قابل توجهی داشت و این شرایط می‌توانست ادامه یابد و پس از آن نیز اقدام مهم دیگری یا تحریم جدیدی حاکم نشده که عامل رشد قیمت‌ها باشد، اما با این وجود دولت و بانک مرکزی و بازار ارز در برابر کاهش نرخ‌ها مقاومت کرده است.

 

 

در دوره‌ای بانک مرکزی اعلام کرده که ذخایر ارزی ناموس بانک مرکزی است و این علامت را به بازار داد که عرضه ارز محدود خواهد بود و همین موضوع نرخ‌ها را افزایش داد. اما سوال این است که اکنون به چه دلیلی از ذخایر ارزی برای کاهش بیشتر استفاده نمی‌شود و چرا اثر رشد درآمد نفت، رشد مثبت اقتصادی، بازگشت ارز صادراتی، گشایش تدریجی منابع ارزی ایران و اخبار مختلف روی بازار بی‌اثر است؟ در سال‌های اخیر هر خبری می‌توانست نرخ‌ها را افزایش دهد، اما چرا حالا هر خبر مثبتی باعث کاهش بیشتر نمی‌شود؟ اگر نرخ دلار ۲۵ هزار تومانی واقعی نیست چرا حالا که دولت بایدن قصد برخورد شدید و فشار حداکثری ندارد، نرخ‌ها همچنان بالاست؟ با وجود انتقاد کارشناسان اقتصادی، چرا همچنان نرخ ارز نیمایی و سنا و صرافی‌ها بالاست و تمایلی به کاهش آن‌ها دیده نمی‌شود و چرا برخی روز‌های نرخ بازار آزاد پایین‌تر از صرافی و نیما اعلام شده است؟ بانک مرکزی و رییس دفتر رییس‌جمهور که در روز‌های اخیر همه مشکل نرخ دلار ۲۵ هزار تومانی را به گردن تحریم‌ها انداخته‌اند به این پرسش اساسی پاسخ دهند که در دوره دولت بایدن و در دو ماه اخیر، چرا هیچ کدام از اخبار مثبت سیاسی نرخ دلار را به زیر ۲۳ هزار تومان و کمتر از آن کاهش نداده است؟ چرا بازگشت ارز صادراتی، مذاکره با کره، هند و عراق نتیجه‌ای نداشته و چرا از ذخایر ارزی حداقل برای چند ماه استفاده نمی‌شود تا فشار شدید اقتصادی را کاهش دهد؟ آیا دولت منتظر نرخ ارز بالاتر بودجه ۱۴۰۰ است و کمبود منابع و کسری بودجه اجازه چنین اقداماتی را نمی‌دهد؟ آیا سقوط شاخص بورس و سهام، عاملی برای بالا نگه داشتن نرخ دلار است؟ مردم چرا باید هزینه سنگین سیاست‌های رونق بورس، افزایش نرخ دلار، کسری بودجه و... را بدهند؟ چرا حداقل برای چند ماه تنظیم بازار و تامین معیشت مردم را با دلار زیر ۲۰ هزار تومانی انجام نمی‌دهید؟ چه چیز عامل بالا نگه داشتن نرخ دلار بالای ۲۵ هزار تومان بوده است؟


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از تعادل، تاریخ انتشار: ۹ اسفند ۱۳۹۹، کدخبر: taadolnewspaper.ir، ۱۷۶۴۲۲